Jax thưr 3, hnuz 02/8/2016:

Xã Bản Sen huyện Vân Đồn, Quảng Ninh muôx đêx hur

Pêz tror tuôx trâu xã poz hiêr Bản Sen, huyện Vân Đồn, tỉnh Quảng Ninh hâur têx hnuz yar ntux cuz sor. Cêr muk trâu xã Bản Sen đaz tuôs, phiv liv muk lok, taz sik kror uô trâu lênhx tưs cux pov jông zos têx qơư nhoz thiêz lênhx nênhs ntơưv no iz hnuz tâu hlôngr yiêz jux juk, lar heik zos đhâu coz nas chuô lox hâur kaz hli 7 thiêz hâur hli 8/2015 tưz kuôk cêv 300 ntâu ziv chuôz zis tsôngv box hâur xã poz hiêr no muk lok tsi tâu đhâu trâu luôs 2 chas thax tsav.

Zơưv Kiều Thế Đạt (58 shông) uô nênhx nhoz sâuv poz hiêr no txix thâuv tsênhv zâu, zơưv Đạt piêr kriê pêz mnôngs lok xã poz hiêr têx hlôngr yiêz đhâu coz nas lox yax hâur shông uô ntêx, lok têx cêr cxiv uô jông, tsêr tâu cxiv uô yiêz thiêz lok iz shông tsôngv box têx sir jos huôv tsar uô nox. Taz sik kror uô zơưv jông siêz thiêz shir  phaz yax ho zos têx đêx hur tâu chor hluôk nênhs txưv zênhv uô têx nuv jông siêz bax uô tiêr trâu tsôngv box poz hiêr zôngv. “ Li ntơư nhiv no tưz muôx đêx hur lok zôngv lơưv”. Zơưv Đạt heik kriê pêz li no:

“ Đrav ntêx, tsôngv box nhoz no tsuôk zos lav zôngv têx đêx hâur têx cưx đês cưx ha xưz, tsi muôx đêx viv li zôngv cux lok six txuôs. Côngz trênhx đêx hur lok six muôx liv, pêz tsôngv box poz hiêr shir phaz cơưk”.

Chox kriê pêz cêr muk shuôs tuk đêx tsôngv box hâur jok Nà Sắn, xã Bản Sen khênhr gra lok zôngv, xênhz huôx hâur niêx hnuz thiêz têx kror đêx tsi muôx đêx đhâu ntâu shông lok no, zơưv Nguyễn Tuấn Ca, Chủ tịch Hôiv đôngx xã Bản Sen heik, coz nas lox hâur shông uô ntêx tưz cxuz thiêz  uô puôk tsuôx tas têx car đêx, kror đêx hâur jok. Ntu đrav ntêx, tsôngv box hâur jok lok six txov nhêv, xar cov muôx đêx zôngv tsuv  muk tas yênhx cêik cêr, gra đêx pêv têx hâur đêx, taz sik cux tsênhv nyei tsav đêx tsi hur. Tâu đoanx hluôk nênhs txưv zênhv uô têx nuv jông siêz lok paz cxiv uô, tok têx đêx hur lok trâu tsôngv box hâur jok zôngv, sđ lok six shir phaz, txix nhiv no tsôngv box nhoz xã poz hiêr tưz tso siêz, uô nênhx truôx tuk. Zơưv Ca heik:

“ Côngz trênhx đêx hur đoanx hluôk nênhs txưv zênhv tưz paz uô ntơư zos iz hâux lưv uô muôx liv tsênhv tsênhz chiê phưx vưv tsôngv box xã Bản Sen. Cux vav thiêz xar njôngr cov cxuô cấp ngênhx moz siêz txos đuô thiêz chiê muôx nzir ntâu côngz trênhx đêx hur”.

Tưz ntâu hnuz sâuv poz hiêr đros têx hluôk nênhs txưv zênhv uô têx nuv jông siêz viện Khoa học công nghệ (Bộ cxiv tsa) thiêz Hội shux xênhz tỉnh Quảng Ninh, tix lâus Bùi Chí Hiếu, Bí thư đoanx hluôk nênhs Bộ cxiv tsa heik, Muk đros cxuô lênhx shux xênhz uô têx nuv jông siêz paz tsôngv box cux lok six shir phaz, shir phaz viv jiês xuz thơưx tâu tuôx txos xã poz hiêr Bản Sen, tâu đros tsôngv box sâuv  poz hiêr nox nhoz uô cê, taz sik kror uô trâu tix lâus jông siêz thiêz shir phaz yax hâur jiês muk uô têx nuv jông siêz paz tsôngv box jâuv no zos tâu gra đêx hur muk txos trâu tsôngv box sâuv xã poz hiêr txov nhêv. Tix lâus Hiếu heik pâuz nzir, no zos côngz trênhx đêx hur, cxiv uô tas nhos 70 tsov đeiv txix đoanx hluôk nênhs Viện khoa học công nghệ, đros trâu têx hluôk nênhs txưv zênhv uô têx nuv jông siêz li côngz đas jos  sik đros uô hâur zuôr xar 10 hnuz đhâu:

“  Côngz trênhx tok đêx xênhz huôx trâu tsôngv box nhoz hâur đoanx hluôk nênhs Bộ cxiv tsa têx hâux lưv uô hâur luz hlik hluôk nênhs txưv zênhv uô têx nuv jông siêz chiê paz trâu têz qơưs đêx hiêr, poz hiêr, txiv ngaz XH thiêz cxiv tsa jêx jok yiêz. Ntơư zos côngz trênhx muôx liv jông trâu tsôngv box xã Bản Sen, paz lơưr muôx đêx hur sir zôngv hâur luz nênhx niêx hnuz”.

Đros trâu têx lênhx hluôk nênhs txưv zênhv uô têx nuv jông siêz, pêz đros lơưr muk tax txos trâu qơư muôx zar car đêx cơưs pêz hâur đêx. Chor hluôk nênhs suôz sênhr heik gâux, sik thav pêv sir jos uô nuv lov jêv ntưk, xưk li cov sđ tsi hnor kaz txos têx cêr gênhs, uô nuv liv. Muôx têx đros ntâu thax tsav, suôv qơư, no tsi tâu zos iz côngz trênhx lox, taz sik zos muk txos ntơưv qơư, seiz pov ciês têx ziv chuôz zis nhoz xã poz hiêr co, têx cêr txov thâuv tsi muôx đêx zôngv li pov tâu côngz trênhx đêx hur ntơư muôx liv lox trâu tsôngv px sđ cơưs./.

( TTĐB-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Phênhv thưr 3 hnuz 2/8/2016:

Phênhv: NÔNGX MÊNHX ZUÔR TSUV PÂUZ

Tsôngv pox nhuôs sơưr đơưk hmor yuô! Đhâu iz ntu njuôk shuôk, Viện tu zus tsiêx cxu têz qơưs tưz muôz zav ok ntơưv xã tox siêz Sín Chéng, huyện Si Ma Cai, tỉnh Lào Cai tso trâu hâur bê ntơưr chiê  huôv tsar tu zus cov tâu truôx zav ok ntơư..

Ok Sín Chéng, zav nôngz tsiv grê

Ntơưv luz tiêx đar nhoz jê luz kror đêx, tix lâus Hải Xênhv Zax, nhoz jok Ma Sao Phìn, xã Sín Chéng tsênhv taz tov muôz poz cưk trâu paz ok nox. Paz ok muôx 20 ntâu tuk đhiê chuôs tsi iz ndis tix lâus, khơưk chor poz cưk tix lâus por trâu nox. Paz ok no tix lâus chuôz zis nhiv kruôr zus 3-4 hli, tuk tưs cux lox jông. Tix lâus Hải hêik “Pêz Hmôngz tưz zênhx zus ok đhâu ntêr lok. Taz sik chor zav nôngz ok đrav ntêx mak mê, tsik lox li chor nok nhiv no. Lâu ok luz toz hâu, chor plâuz mêx njik njuôz, iz đuz, njiê lok six jông gâux. Oz pêz shôg lok no, ok lox đuô thâuv ntêx. Tuk pox ok mak muôx 2 cir ntâu mê njik. Lâu ok muôx nhos 3 cir. Nhiv no njiê mêx njik jông iz zav thiêz chor plâuz ok cux tsik yuô njuôz li chor zok đrav nêx lơưv”.

Zus ok Sín Chéng cux zôngx ziv, tsuôk muôz trâu nox txâuk 3 pluôs poz cưk iz hnuz, zus trâu đrav têx đras liêx ntês kê. Ol Sín Chéng zuôr ntês tâu kê tsik so hâur 3 hli, luz kê lox xar luôx kê ok ngôk, gâuz liêz jông. Taz sik chiê muôx tâu ok tsơưr lươngv li co, tix lâus Hải Xênhv Zax cux hêik pâuz, zov chênhr zos xêir kê nôngz: “Tsuv xêir txix luz kê chox muk puôs. Thâuv xêir mak tsik chiê kê ntuz đêx, tsuv khơưk chor kê hâur jêk chox lok so đhâu thiêz tuôr luz kê tsuv hnhar, khor kho. Đhâu co muôz trâu kêiz puôs. Zos tiêk ntuz đêx mak luz kê co zuôr tsik đâus thiêz kê zuôr kâux”.

Zos chor ok yiêz, tsik xêir chor kê hâur jiês ntês xuz thơưx lok sik jiês tiv oz, tiv pêz. Tsuôk zos chor kê lox, flâuz tuôz hâur jiês ntês tiv plâuz tror muk zuôr tâu khơưk lok uô nôngz. No cux zos ntâu chuôz zis Hmôngz tu zus ok nhoz Sín Chéng li tsưr ziv huôv tsar tu zusa ok ntês kê. Thâuv muôz kê ol lok trâu puôs, luz kê co tsik traus yar ntux cuz jiêz, qơư muôx ntâu pov cêr, tsik ntuz đêx.

Ok Sín Chéng muôx đas jos tir tar moz, tsik trâus cik caz moz ươk, viv li nênhs tu zus cux tsik tas ntâu đas jos tsoz phưz. Lơưr viện nhênhz chơưv têz qơưk li ntâuk gri, ol Sín Chéng li kror liv zos hnhar cir, kaz grêix, kê lox. Gâux liêz jông. Shông 2012, viện tưz cuêz tênhv muôz zav nôngz ol Sín Chéng tso hâur bê ntơưr tsuv tâu tuôr tsês chiê  thiêz huôv tsar zav ok têz qơưk hêik ntơư. Shông 2013, ol Sín Chéng tâu côngz jênhv zos zav nox kaz nhoz thax tsav faz Bắc no.

Đros gri muôs truôx tuk 120.000 đêiv iz cir, txix 6.000 txos 7.000 đêiv iz luz kê, ok Sín Chéng tưz paz trâu ntâu ziv chuôz zis nhoz Si Ma Cai hla đhâu cêr pluôs. Zơưv Lủng Xênhv Zax, nhoz jok Bản Giáng, tưz tu zus chor ol Sín Chéng no txix ntêr lok. Nhiv no zơưv paz ol muôx zuôr xar 100 tuk. Zơưv lủng puz pâuz tsoz phưz chor ol no tsik lax, zav nox phênhv ntâu zos poz cưk njiêr thiêz tsuv tâu tu zus ntơưv têx qơư muôx đêx. Iz têik cik sơưr nzor, zơưv Lủng chuôz zis sâu tâu 25 luz kê.

Phênhv “Nôngx mênhx zuor tsuv pâuz” ciêz no tas li no xưz. Phênhv no zos Đaix TNVN sik côngv đros tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kôngz têz qơưk uô./.

(VOV4-Lik Thox cxêik nhênhv)