Jax sâu thưr 7, hnuz 20/8/2016:

Heir nênhs Ơ Đu ntênhs tsiêz jông hơưv tok xoz đrông hâur shông yiêz

Thâuv ntêx, heir nênhs Ơ Đu nhoz huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An lơưr tsi muôx tsiêz, viv li tsiêz hơưv tok xoz đrông hâur shông yiêz zos iz ntênhs lok six zov chênhr đros thiêz tsôngv box nhoz no. Hêir nênhs Ơ Đu uô nênhx nhoz, phênhv ntâu zos uô liêx têz, zok tuô têx tsiêx kuk thiêz tu zus tsiêx cxu, tsôngv box lơưr xav six hơưv, hnuz nhôngs hâur shông qir txix hnuz muôx xoz đrông jiês xuz thơưx. Cxuô luôs hâux lưv lox, zâu hâur chuôz zis, chuôz xênhv thiêz hur si côngv thôngx sđ têx nuv uz no cux puôr lênhx tâu xav txix thâuv muôx jiês xoz đrông xuz thơưx hâur shông yiêz. Zơưv Lo văn Cường, nhoz jok Văng Môn, xã Nga My, huyện Tương Dương heik pâuz:

“ Shông lâuk txos trâu thâuv 11 hli zênhz lix zos tưz tas six xoz đrông, zuôr txos shông yiêz, xoz đrông thâuv hli 2, hli 3 shông tov kaz, tâu xav zos ntux krêz yiêz thiêz tsôngv box lơưr xav thâuv ntơư zos shông yiêz. Viv đrav ntêx tsi muôx ntơưr lix, tsi muôx six hơưv seiz, tsi muôx tsiêz nox thiêz ntênhs tsưr tsix hơưv tok xoz đrông, ntux krêz yiêz zos ntênhs zov chênhr yax”.

Tsôngv box Ơ Đu xav tiêk: Thâuv tưs muôx xoz đrông zos ntux tưz krêz yiêz, ntơư cux zos six hơưv chiê trâu sđ qir bax uô iz chiv kôngz yiêz hâur shông. Chênhr viv li, hêir nênhs Ơ Đu tsưr tsix ntênhs tsiêz hơưv tok xoz đrông shông yiêz chiê uô tsâus pox sâuz zơưv sâuz thiêz thor cov muôx ntux yar ntux nas lok paz zưs sđ têx kôngz lôngk hloz jông, sâu tâu nju kôngz. Zơưv Lo Xuân Tình, nhoz jok Văng môn, xã Nga My heik:

“ Shông yiêz zos hnor xoz đrông, muôx ntux nas muôx xoz lok krêz yiêz. Thâuv luz six hơưv no muôx jông cheix trâu tsôngv box sđ uô têx kôngz. Ntênhs tsiêz hơưv tok xoz đrông ntux krêz yiêz no zos chiê trâu poz  côngz zơưv côngz đros por hưv, paz têx tuz nhuôs txix lâuk hluôk, hloz zâu hâur shông yiêz sđ nhoz khax kha, shir phaz lus, tsi muôx moz gênhs, uô tâu nox tâu hnar”.

Đros têx kror jông muôx li heik co reik đros trâu luz nênhx vênhx huôv, viv li hêir nênhs Ơ Đu tsưr tsix tsiêz hơưv tok xoz đrông shông yiêz muôx cxix cxuô têx zav nox, jâuz mor zos sđ khênhr nox:

“ Hâur ntênhs hơưv tok xoz đrông hâur shông, nênhs  Ơ Đu bax cxix cxuô têx keiz buô, jâuz mor, đêx chơưr li: iz tuk buô, iz tuk keiz, 2 hưx chơưr xơưs, nduôr krưr, mor blâuv, mor blêx nyar , njêl, grêix nak…., têx zav nox ntơư tsuv muôx cxix cxuô. Pox côngz zơưv côngz lơưr uô muôx xoz đrông mak hâur iz shông tsưr tsix ntênhs hội hơưv tok xoz đrông hâur shông tsuv tuôr chiê thiêz por hưv jông chor lâuk têx chei, cêr nênhx jông ntơư”.

Têx zav jâuz mor, đêx chơưr, shaz ntơưr bax trâu txi ntênhs  no zos muôz tso trâu sâuv luz trôngx tưz puô tâu têx blôngx tsơưz kuk hur si thiêz ntơư zos lênhx txir nênhz lok zos iz tuk lâuk nênhs uô txi, muôx tas nro tsôngv box sđ hâur jêx jok đros seiz pov. Hâur ntênhs, lênhx txir nênhz tâu hlôngr njêx muôs trâu tsôngv box sđ thor cov ntux thiêz poz sâuz zơưv sâuz, pox côngz zơưv côngz paz trâu tsôngv cưr tix nênhx tsa sđ hâur jok, hla trâu iz shông yiêz, tsôngv px sđ khưr, sâu tâu nju kôngz, tu tsiêx tu cxur lok pur guôx…. Ntênhs hội hơưv tok xoz đrông hâur shông yiêz, tsênhv zos six hơưv chiê trâu hêir nênhs Ơ Đu heik zuk têx tsưr ziv, siêz xar lok huôv tsar uô nox uô hâuk, tuz nhuôs lox hloz tsik muôx moz gênhk, jêx jok sik thôngx siêz, nox nhoz njiê to……

Đhâu ntênhs txi, tsôngv box Ơ Đu siz zâuv đros nox kaz hâuk luôs thiêz đhiê pax vuôs uô lov jêv, đros trâu têx suôz đruôl, suôz trax đror lov jêv ntưk zos tsôngv box Ơ Đu lơưr chiv chir xar thiêz tsiv uô tâu, paz trâu ntênhs  hội ziv muôx cêr lov jêv, jông đuô. Pos Trần Quỳnh Hoa, Phưv Giám đốc Tsênhv qơư vênhx huôv thêv thao huyện Tương Dương, tỉnh Nghệ An heik heik pâuz:

“ Txix tsôngv box têx đruôl, trax mak zuk jok muôx lok sik muôz têx shôngz jêis uô tâu no ziv uô trâu ntênhs hội cêr muôx cêr lov jêv đuô. Pir li têx suôz trax, suôz ndak, muôx têx ntâu suôv qơư, ntâu heir nênhs nhiêk muôx nhiêk iz tsưr ziv uô đror tsi siz thôngx, taz sik nênhs Ơ Đu zos tsi muôx mak lơưr muôz têx hâu lâux câuz lok siz tsông, siz khoz xưz lok tưz tâu, viv têx ntơư chuôz zis tưz muôx. Iz chas co, pêz tsênhv seiz pov lơưr muôz têx shôngz lok jêis uô têx trax yuôz, uô ndak ntâuk đror shơư trâu têx suôz đruôl ….”.

Thâuv ntêx, tsôngv box Ơ Đu tsưr tsix tsiêz hơưv tok xoz đrông hâur shông txix 5-7 hnuz, taz sik nhiv no lơưr tsuôk tsưr tsix hâur iz hnuz, cux muôx cxix cxuô hur si têx jâuz mor, shaz ntơưr, đêx chơưr trơưk li đrav ntêx. Nhiv no, heir nênhs  Ơ Đu, jênh sôr tsuôk muôx nhos 400 lênhx nênhs, iz chas ntơư têx cêr nênhx vênhx huôv, chuôs li ziv hnuz ziv trâus pôngz plox jux juk, viv lơưr uô nênhx nhoz shơư trâu cxuô heir nênhs li: Thêir, Choz Tsiz, Khơ Mú. Chênhr viv li, đros tsôngv box nhoz no, hâur niêx shông, hêir nênhs Ơ Đu cux tsênhv tsưr tsix tsiêz hơưv tok xoz đrông hâur shông yiêz thiêz ntơư cux chênhr zos hêir nênhs Ơ Đu iz cêr nênhx vênhx huôv jông tsênhv tâu tuôr tsês txos nhiv no tsi chiê plox./.

                                          ( TT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Phênhv thưr 7, hnuz 20/8/2016:

Du lix côngv thôngx jos Lác

Ntơư zos hêir nênhs poz ziz cxuô lênhx tuz cxêik hluôk nhoz xã Chiềng Châu, huyện Mai Châu đhiê pax vuôs, uô lov jêv trâu tsôngv kruô tuôx ndis ntux txos jos Lác sêiz.  Tuôx trâu ntơưv no, tsôngv kruô cux tâu đros hêir nênhs poz ziz tsôngv tuz cxêik hluôk nthuôr uô cêr lov jêv, hêik cưr cxiêx….; ntơư cux zos iz kro uô trâu sđ siz sưv jê đros tsôngv kruô sđ.Pos Hà Thị Xuyên, tưz đros nthuôr uô cêr lov jêv hâur jos Lác tâu 10 ntâu shông hêik pâuz:

“Hâur xar iz luz six hơưv, tưz nthuôr uô 11 jax cêr lov jêv, đhiê pax vuôs. Chênhr zos li hêik ntơư, tsôngv kruô hâur pêz têz qơưs cux li kruô nhoz oz chas têz qơưs, thâuv tuôx txos trâu ntơưv no cux shir phaz cơưs. Chiê  cov muôx ntâu jax cêr lov jêv uô trâu tsôngv kruô sêiz, nhiv no pêz cux tsênhv cơưv shâuv cxuô heeirr nênhs li: Pax vuôs Hmôngz, Cho, Mường cxuô jax uô cêr lov jêv, đhiê pax vuôs thiêz hâur iz jax đhiê pax vuôs, tsuv muôx 5-6 zav nênhs nthuôr uô cêr lov jêv uô cê”.

Đhâu xar 700 shông lok, phênhv ntâu jos Lác, zos hêir nênhs poz ziz huôv tsar cêr uô nênhx nhoz khưr tsêz chos kôngz lôngk, ntok ntâuz. Txix huôv tsar du lix côngv thôngx, tsôngv px jos Lác tưz tror cxiv kho đuô zuk têx vax tsêr cov jông jav chiê tok tsôngv kruô sđ tuôx sêiz shuôk ndis ntux. Nhiv no, jos Lác tưz muôx 20 ntâu luz tsêr trâu tsôngv kruô tuôx muk sêiz shuôk ndis ntux so. Hêir nênhs poz ziz nhoz jos Lác têx tsêr tsar lơưx cux jông jav thiêz lax chuô nziês, zos tsôngv kruô tuôx sêiz shuôk ndis ntux pư so zos grê nhiêx tsuôk zos 50 txos 80 cxênhz iz lênhx. Zơưv Hà Công  Tín, zos iz lênhx cxiv uô tsêr trâu tsôngv kruô so ntơưv jos Lác hêik pâuz:

“Txix 1 txos 2 ziv uô tsêr kruô, tov kaz no cux muôx 10 ntâu ziv chuôz zis cxiv uô tsêr kruô chiê trâu tsôngv kruô tuôx sêiz shuôk ndis ntux so thiêz tsôngv kruô nhiêv nox zav jâuz mor tưs thiêz xar pâuz lok hêir nênhs poz ziz ntơưv no têx cêr nênhx vênhx huôv jông, tsôngv px hâur thax tsav cux jông siêz hêik kriêỉtâu tsôngv kruô sđ pâuz hur tiz si. Kror lar  hêik đuô zos tsôngv px hâur jos muôx cêr thôngx siêz, sik paz cxiv kho jêx jos cov ziv hnuz ziv truôx thiêz hlôngr yiêz”.

Du lix côngv thôngx jos Lác, cux muôx  hêir nênhs poz ziz cxuô zav hax huv li: Fuôv txiêx, tiêz hnar đhiê uô pax vuôs….muôs trâu cxuô luz tsêr kruô. Pos Nguyễn Thị Việt Hà, zos iz lênhx kruô nhoz Hà Nội tuôx ndis ntux txos jos Lác hêik pâuz:

“Cur nhiêv sêiz thax tsav qơư thiêz tuôx trâu ntơưv no cur cux pâuz tâu tsôngv px sđ têx cêr nox nhoz muk lok hâur luz nênhx. Đros ntơư, cur sêiz pov tsôngv px ntơưv no muôs cxuô zav hax huv cux tsik civ pês tsơưs”.

Muk sêiz shuôk ndis ntux so trâu ntơưv tsôngv px sđ têx tsêr, tâu ziv chuôz zis ntơư uô cxuô zav trâu tsôngv kruô nox cux nziv tsôngv kruô siêz cơưs. Pos Trần Thị Hương, muôs zav nox ntơưv jos Lác hêik pâuz:

“Cur uô jâuz mor trâu tsôngv kruô nox, zos kruô luôs oz chas têz qơưs mak nhiêv nox grêix kêiz, grêix njêk, grêix buô cxiêz thiêz tsôngv kruô tuôx trâu ntơưv no cur cux kriê tsôngv kruô uô cxuô zav nox, uô trâu tsôngv kruô nhiêv tuôx sêiz shuôk ndis ntux txos”.

Jos Lác huyện Mai Châu, đhâu ntêr lok no cux zos iz thax tsav qơư nto bê du lix côngv thôngx, uô trâu chôngz lênhx kruô sđ pâuz txos./.

                                                            (Tsu cxêik, nhênhv-TTT)