Quảng Trị: Cxiv tsa ngênhx kôngz nuv hur, jông trơưk têx tsưr ziv yiêz

       Hợp tác xã Kôngz nuv Nguyên Khang, huyện Hải Lăng luôs hâux lưv chos jâuz hur, jâuz nox nhôngk thiêz điz trơưk têx tsưr ziv uô nox yiêz. Hur tiz si têx jâuz thiêz điz heik sâuv tâu chos hâur têx vax xor thêir đar muôx 2 cxênhz ntâu xưv phaz. Tsưr ziv chos thiêz tu têx jâuz heik co jiês xuz thơưx tâu hợp tác xã uô trơưk. Luôs hâux lưv chos têx jâuz thiêz điz heik sâuv tsuv uô jông trơưk li tsưr ziv kriê: txix uô ar, zuôv qir, zưs đêx..... Xuz thơưx têx jâuz uô tâu tưz tsar ndê ntâu đuô 2, 3 bâus thiêz uô tâu trơưk tsưr ziv đuô pir li thâuv ntêx. Zơưv Nguyễn Thanh Tính, Phưv Giám đốc hợp tác xã kôngz nuv Nguyên Khang, huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị heik:

      "Trơưk li Thủ tướng Chính phủ tsưr ziv fuô kriê, mak huôv tsar kôngz nuv hur thiêz jông tsênhv zos têx zuôr trâus txos. Xuz thơưx, pêz muk ndis seiz, cơưv shâuv têx tsưr ziv chos jâuz nhoz Bình Phước, txos nhiv no tưz cxiv uô tâu qơư chos, têx nhiêx yưv uô tas nhos 2 tỷ đeiv ntâu".

        Nhiv no, ntâu thax tsav qơư txơưr đuô nhoz tỉnh Quảng Trị tưz uô lơưr têx tưr ziv uô nox yiêz, gra siêz tsơưr lươngv thiêz grê têx xiv huv kôngz nuv. Ntâu liêx têz chos blêx tsi zôngv qir zuôv têz qơưk thiêz tsik zôngv yuôx tsuôs tuô đrox, tuô caz hmoz, chos jâuz hur sâuv têx xuôz jêz, chos txir pur lux tsơưr lươngv siêz..... Tsôngv box tâu cơưv shâuv cxaz têx tsưr ziv uô nox txix uô ar txos trâu thâuv sâu têx kôngz. Zơưv Nguyễn Hữu Cư, Phưv Chủ tịch Hội đôngx quản trị Công ty khoar cxax Quảng Trị heik pâuz:

        "Thâuv trâur nuv no uô tâu yênhx côngz mak pêz nthuôr uô đar tsưr ziv no, uô hur si hâur têx thax tsav qơư muôx ntâu xuôz jêz đơưz, pêz huôv tsar uô trâu  thax tsav jê ntus đêx hiêr Vĩnh Thái. Iz kro uô tâu thiêz, pêz zuôr nthuôr uô trâu ntơưv Gio Linh, nhoz suôv qơư mak luôs chos tsi tâu đaz tsi hlo ntơư".

         Tỉnh Quảng Trị cux heik cxuô huyện, thị xã tsuv muôx 2 tsưr ziv huôv tsar uô kôngz nuv trơưk têx tsưr ziv uô nox yiêz. Luôs hâux lưv uô lơưr hâur huôv tsar uô nox muôx têx paz tsôngv box uô bluô nux sâuv zuk thax tsav qơư nhoz. Zơưv Hà Sỹ Đồng, Phưv Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị heik:

        "Tỉnh Quảng Trị cux tưz tso tơưv tsưr ziv lok huôv tsar kôngz nuv hur, kôngz nuv tsơưr lươngv siêz, muôz nzir tsưr ziv, hâu cêr trâu tsôngv box cux li gra siêz phênhv sâu tâu hâur đêx anr hlôngr yiêz ngênhx kôngz nuv. Công ty khoar cxax Quảng Trị thiêz têx hợp tác xã iz cxiê trâur nuv chos txir pur lux, chos jâuz tâuv, xuz thơưx tưz uô tâu trơưk têk, trơưk tsưr ziv".

       Uô tâu trơưk tsưr ziv, siêz xar thiêz nthuôr uô đar luôs hâux lưv huôv tsar uô nox, muôx têx zuôr paz tâu trâu tsôngv box Quảng Trị uô bluô nux sâuv zuk thax tsav qơư nhoz./.

                          (TTMT-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

PHÊNHV HÊIK PÂUZ CHÊI TÊZ QƠƯS

Six hơưv hnuz nhôngl tu plâuz?

       Nus: Cur tuk tix lâus trâus ntâuk txix hli 2/2016. Cur ziv chuôz zis tưz sâu ntơưr hêi cơ quan Công an qênhz yuôx thiêz tu. Taz sik, txos hli 10/2016, cur chuôz zis thiêx jênhv tâu cuêz tênhv tsik tu txuz plâuz co. Cur chuôz zis tsik jông siêz viv six hơưv ntêr hênhr. Cur xar nus, six hơưv hnuz nhôngs tu iz txuz plâuz pês tsơưs hnuz. Viv lơưr tưz uô trâu cur tuk  tix lâus trâus saz tsuv muôx txơưx jênhv li chak?

        Têz:

        1. Lơưr cuêz tênhv ntơưv Grê 103 Bộ luật tố tụng hình sự shông 2003, txơưx jênhv thiez six hơưv xưv lik siz pênhr, hêik plâuz lok nênhx phamv cxâuv, hêik cov tu tâu trơưk cuiz tênhv li đrav kaz:

       1.1. Cơ quan qênhz yuôx, Viện kiểm sát muôx txơưx jênhv txêik jênhv cxix cxuô cxuô kror siz pênhr, hêik pâuz lok nênhs phamv cxâuv zos tiz nênhs, cơ quan, tsưr txix thiêz hêik cov khởi tố zos cơ quan têz qơưk muôx qênhx xa tuôx. Viện kiểm sát muôx txơưx jênhv muôz ciês chor ntơưr siz pênhr, hêik pâuz lok nênhs phamv cxâuv thiêz hêik pâuz khởi tố đros têx ntâuz ntơưr cik txos tok jênhv chor cơ quan qênhz yuôx muôx qênhx.

        1.2. Hâur six hơưv zos 20 hnuz, xav txix hnuz jênhv tâu ntơưr pênhr, xor mông lok nênhs phamv cxâuv, hêik cov khởi tố, cơ quan qênhz yuôx hâur zuk li txơưx jênhv tsuv qênhz yuôx, xav jênhv xor mông thiêz cuêz tênhv hâux lưv khởi tố lok sik cuêz tênhv tsik khởi tố txuz án hình sự.

        Zos tiêk kror hâux lưv no zos muôx ntơưr pênhr, mông hêik pâuz lok nênhs phamv cxâuv lok sik hêik cov khởi tố muôx ntâu kror phiv liv lok sik tsuv qênhz yuôx, xav jênhv ntơưv ntâu kror mak six hơưv chiê cêir chêx siz pênhr thiêz hêik pâuz têx jâuv zuôr truz ntêr đuô, taz sik tsik ntêr đuô 2 hli…

          Li co, lơưr cuiz tênhv hêik sâur, six hơưv txix thâuv jênhv tâu ntơưr siz pênhr, xor mông hêik pâuz lok nênhs phamv cxâuv, hêik cov khởi tố txos thâu thâuv tso tơưv cuêz tênhv khởi tố lok sik tsik khởi tố txuz án hình sự zos 20 hnuz. Đros thiêz têx kror mak ntêr yax tsik ntâu đuô 2 hli.

         2. Đros thiêz nênhs cxoz txưv uô trâus saz, lơưr chêi nhiv no li cuiz tênhv, khov lơưr têx kror trâus hiêv, phamv cxâuv têx jâuv zuôr trâus xưv bluô phamv cxâuv hành chính lok sik muôx txơưx jênhv hình sự, tsênhv tsênhz la đrav kaz:

      2.1. Lơưr cuiz tênhv ntơưv grê 104 Bộ luật hình sự mak lênhx tưs cxoz txưv uô trâu nênhs txơưr đuô trâus saz lok sik uô phiv liv txos đas jos mak têx trâus saz co txix 11% txos 30% lok sik kik đuô 11% taz sik nhoz iz cxiê kror cuiz tênhv ntơưv khoản 1 Grê 104 mak zuôr trâus muôx txơưx jênhv hình sự.

       2.2. Zos tiêk tsik tâu txos muôx txơưx jênhv hình sự mak lênhx nênhs co zuôr trâus xưv bluô phamv cxâuv hành chính lơưr cuiz tênhv ntơưr điểm e khoản 3 Grê 5 chính phủ li Nghị định 167/2013/NĐ-CP hnuz 12/11/2013 cuiz tênhv xưv bluô phamv cxâuv hành chính hâur hâux lưv an ninh, ngaz tuk tas nro xã hội; phax, tar txiêz nanv xã hội; phax thiêz chơưv cuz; phax, tar nto tsiv hâur chuôz zis. Lơưr co, lênhx tưs muôx huôx tongv uô hiêv lok sik ntiêr nênhs txơưr đuô uô hiêv txos chor nênhs txơưr đuô li đas jos zuôr trâus xưv bluô nhiêx txiêx txix 2 triệu đêiv txos 3 triệu đêiv. Cox zuôr khov tâu trâu chor cuiz tênhv hêik sâur chiê cêir chêx xuk kror hâux lưv./.

(Thanh Thủy-Lik Thox cxêik nhênhv)