Sơn La: Tsênhv yuôr ntâu phiv liv lok coar lik ntông far tôngx

          Mul ciêz tsênhv qơư thiêz iz cxiê ciêz mê nhoz sâuv thax tsav thành phố Sơn La thâuv tưs cux pov muôs têx luz los chav ntông far tôngx đros grê cxôngx 50 cxênhz txos 2 tsov đeiv lơưr lox lok sik zâu. Ntơưv niêv lâus Nguyễn Thị Hồng li qơư muôs los chav nhoz ciêz tsênhv qơư Sơn La, yênhx puôk luz los chav far tôngx tsênhv tâu piêr muôs. Niêv lâuk Hồng puz pâuz: tas nro chor los chav no tâu zuôr cxôngx 2 huyện Thuận Châu thiêz Quỳnh Nhai lol. Los chav tsi taz muôs ntơưv ciêz mak tsênhv tâu xa mul Hà Nội thiêz têx tỉnh tiêx đras thâuv muôx kruô muôx zoz qơưx zuôr. Tsuôk tênhv hax huv đhâu 3-4 hnuz txơưv muôx txâuk lơưr kruô li zoz qơưx. Niêv lâuk Nguyễn Thị Hồng puz pâuz:

          “ Cur li hax huv mak tâu muôs cxuô qơư hâur niêx hnuz. Hnuz đhâu cur nhiv kruôr xa 196 luz los chav mul Yên Nghĩa. Nhiêx txiêx chiê ntiêr thâux mak lok six phưx txuôx. Njuôs xav muôx yưv hâux lưv tsi jông cux siêz”.

          Yuôr no zos tix lâuk Nguyễn Văn Thanh iz lênhx nênhs muôs hax huv nhoz ciêz tsênhv qơư thành phố Sơn La puz pâuz:

          “ Thâux tsơưs mak tsi xar thâux, tsi car zôngv yêz ô tô thâux, tsuôk nhiês thâux xưz. Pir li tsêr nhoz tưs mak ntiêr yêz meir thâux mul xưz. Tsi li mak chiê zar nhoz Hà Nội chiv chir uô, lơưr ntiêr yêz ô tô tuôx thâux yênhx cxênhz luz los chav”.

          Têz Phóng viên VOV li lul nus lok qênhx shênhx muôv muôs los chav ntông far tôngx nhiv no, zơưv Phạm Quang Cảnh, Phưv hạt tsar hạt qênhz jôngr TP Sơn La ho puz pâuz: Chor los chav ntông far tôngx tâu muôs ntơưv têx ciêz sâuv thành phố Sơn La zos los chav tâu têx lênhx nênhs uô luôv zuôr đhâu têx jiês muôv muôs thiêz muôx cxix cxuô ntâuz ntơưr côngz jênhv huv cêr chei. Taz sik, cux cxôngx têx ntâuz ntơưr no mak ntâu lênhx nênhs tưz thâux, muôv muôs los chav ntông far tôngx tsi pâuz tsênhz hâur pâus lol shơư uô cê, liv zôngv cui tênhv chiê chox têx ntông tsi txâuk ploz tsênhr lol muôs, uô phêv liv trâu lưx lươngv muôx txơưx jênhv thâuv qênhz yuôx hâur pâus ntông. Viv li, six hơưv đhâu tưz muôx ntâu txuz thâux, muôv muôs los chav ntông far tôngx trâus lưx lươngv ntês cxov, taz sik tsi txâuk cơ sở chiê yưr lir. Zơưv Phạm Quang Cảnh heik:

          “ Tiv 1 zos lênhx nênhs muôv muôs mê, huôx tôngv tsi yax six. Thax tsav thành phố đar, cêr mul lol ntâu viv li ntâu lênhx nênhs liv zôngv chiê thâux los chav lol thành phố. Phêv liv thiêz zos chor los chav ntông far tôngx no tsi txâuk theox chênhv khoz côngz jênhv viv cui tênhv lok lox zâu viv li lok six coar lik”.

          Cux xưk li ntơưv, ntơưv thax tsav huyện Thuận Châu, qênhx shênhx thâux thiêz muôv muôs los chav ntông far tôngx muôx lok six ntâu, lax coar lik, chêx chôngk nhoz têx thax tsav buôk huyện Tuần Giáo, huyện Tủa Chùa tỉnh Điện Biên. Tiv zix ntơưv đơưv trôngz Pha Đin zos qơư buôk huyện Tuần Giáo los chav ntông far tôngx lox 25-80 cm tâu muôs ciês sâuv niêv cêr 6 hâur niêx hnuz. No zos thax tsav đar, ar têz nxaz. Têx lênhx nênhs uô los chav khênhr thâux tsơưs chiê muôs trâu têx lênhx nênhs uô luôv, viv li hâux lưv tir tar njiz lok six ntâu phêv liv. Muôx têx lênhx zôngv têx công ty nhoz tiêx đras li ntâuz ntơưr huv cêr chei chiê thâux ntông ntâu jiês uô phêv liv trông lưx lươngv qênhz jôngr cux xưk li nganhx muôx txơưx jênhv li hâur côngz xưv coar lik jôngr ntông. Zơưv Nguyễn Văn Bừng, Hạt tsar hạt qênhz jôngr huyện Thuận Châu heik:

          “ Têx lênhx nênhs khênhr zôngv yêz meir kuz tsi pâuz tsưr yêz chiê thâux tsi trơưk chei. Thâuv trâus lưx lươngv muôx txơưx jênhv qênhz yuôx têx lênhx nênhs co khiêr chiê jav. Zos trâus lưx lươngv buz lơưr txiêr hluô to uô riêz nênhs trâu têx lênhx nênhs cxaz chuôz zaoz thôngz, muôz yêz por tsês chiê khiêr viv li lok six lax ntês tâu. Muôx têx lênhx zôngv yêz ô tô mê thâux mul muôs lok six lax qênhz pov tâu chiê yưr lir”.

          Xav hâur shông 2017, lưx lươngv qênhz jôngr đros têx lưx lươngv muôx txơưx jênhv tỉnh Sơn La tưz uô biên bản yưr lir 49 txuz; sâu 3 cxênhz 269 luz los chav ntông far tôngx, xưv phuôv hành chinhr 189 tsov đeiv. Tsênhz mênhx tso pov, chor txuz uô cxâuv trâus yưr lir zos tsơưs. Qir tiv zos tiv têx lênhx nênhs tưz liv zôngv têx tsi tâu huv đros hâur cui tênhv lok ntông chiê thâux thiêz muôv muôs los chav ntông far tôngx tsi trơưk chei mal lưx lươngv muôx txơưx jênhv tsi muôx hâur pâus chiê yưr lir uô cxâuv. Viv lơưr grê 3- Nghị định 157/2013/NĐ-CP hnuz 11/11/2013 cui tênhv iz cxiê zav ntông, los chav lox li chas mak thiêx tâu côngz jênhv zos ntông. Tsi txâuk li cui tênhv mak tsi tâu seiz zos ntông, tsi txâuk theox chênhv chiê khoz côngz  jênhv. Li ntơưv, tsênhz mênhx têx lênhx nênhs tưz liv zôngv kror co chiê ntor ntông, thâux thiêz muôv muôs los chav ntông far tôngx tsi trơưk chei. Kror co tso pov hâux lưv coar lik ntông far tôngx nhiv no njiz ntâu phêv liv. Zơưv Lương Ngọc Hoan, chi cục tsar chi cục qênhz jôngr tỉnh Sơn La thix ziv:

          “ Thix ziv cấp ủy chinhr quyênx cxôngx huyện txos cơ sở tror uô jông Ban bí thư TW li chỉ thị 13/TW shông 2017 thiêz Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh ủy Sơn La li nghị quyết 04 shông 2016 lok chuôz tsar Đảng li lênhs tov hâur côngz xưv coar lik por vêv jôngr heik cxuô thiêz ntông far tôngx heik taz. Thix ziv Bộ kôngz nuv thiêz huôv tsar nôngx cxênhz kho đuô Thông tư số 01 hnuz 04-01-2012 cxaz nzir cxaz grê 20a “ jôngr nuv chox lol tsiv uô tsuv muôx chiz coaz qênhz jôngr nhoz ntơưv qơư xav jênhv””.

          Tưz txos six hơưv tsuv kho đuô, cxaz nzir têx cui tênhv cov huv đros thiêz qênhx shênhx tsênhv tsênhz chiê por vêv ntông far tôngx ziv hnuz ziv yuôr tsơưs. Hâux lưv muôx têx cui tênhv tsênhz mênhx, huv đros đuô đros jôngr nuv thâux mul lol; tiv zix zos cui tênhv đros coar lik ntông far tôngx tsi txâuk theox chênhv chi côngz jênhv zos zuôr trâus, chiê lưx lươngv muôx txơưx jênhv muôx cêr chei yưr lir têx txuz thâux thiêz muôv muôs los chav ntông far tôngx tsi trơưk chei sâuv thax tsav tỉnh Sơn La heik taz thiêz tas nro têz qơưk heik cxuô./.

( Thiều Nghiệp- Txâur Vax cxeik nhênhv)

PHÊNHV TSÊNHV CHÊI THIÊZ LUZ NÊNHX

Nus thiêz têz lok thêv nhiêx kho moz gênhs ntêr hnuz

Fôngx zưs Lò thị Lê nhoz jok Giảng Lắc, phường Quyết Thắng, thành phố Sơn La nus: Cur thêv nhiêx bảo hiểm xã hôiv tâu 3 shông. Shông 2015, cur trâus moz trâuv, tưz tâu cơ quan BHXH thêv nhiêx muôx moz gênhs ntêr hnuz. Thor nus, shông 2016, cur tưz so tas 180 hnuzỏtơưk li chêi tâu so muôx moz gênhs mak lơưr chêi BHXH yiêz, cur zuôr tâu cêir chêx li chak? Tiv tsik uô jông uô, cur taz viv hêik cov thêv nhiêx muôx moz gênhs, xênhz zus mê nhuôs trâu nênhs lox tôngv sơưv txix hli 2/2015 taz sik hli 11/2016 taz viv thiêx muôz ntâuz ntơưr trâu cơ quan BHXH. Zos li, cur taz viv puôk tsuv uô ntâuz ntơưr xa trâu cơ quan BHXH pâuz?

- Têz: Lok six hơưv sơưv chế độ muôx moz gênhs zos bê ntơưr chor zav moz tsuv tâu chơưv kho ntêr hnuz, lơưr cuiz tênhv ntơưv ntu 2, grê 26 chêi BHXH shông 2014 mak nênhs lox tôngv so hâux lưv tiv trâus moz gênhs tsuv tâu chơưv kho ntêr hnuz zos bộ y tế tso tơưv tâu so hâux lưv sơưv chế độ muôx moz gênhs li đrav kaz:

Ntêr tiv zix 180 hnuz xav tas nro chor hnuz so ntênhk, so tsiêz, so yênhx ciêz; tas six hơưv 180 hnuz lơưr cuiz tênhv mak cux tsênhv tror tâu chơưv kho mak tâu sơưv chế độ muôx moz gênhs tsơưs đuô taz sik six hơưv tâu sơưv ntêr tiv zix bâuv six hơưv tưz thêv nhiêx BHXH (chêi BHXH shông 2006 tsik xav six hơưv ntêr tiv zix tâu sơưv chế độ muôx moz gênhs đros phênhv kik đuô đhâu thâuv tas six hơưv so 180 hnuz lơưr cuiz tênhv).

Điểm c, Khoản 2, Grê 28 Luật BHXH shông 2014 cuiz tênhv, phênhv tâu sơưv muôx moz gênhs zos nênhs lox tôngv muôx six hơưv thêv nhiêx BHXH tsơưs đuô 15 shông sơưv nzir chế độ muôx moz gênhs ntêr hnuz đhâu thâuv tas six hơưv 180 hnuz lơưr cuiz tênhv bâuv 50% phênhv nhiêx hli thênhv nhiêx BHXH hli jê co uô ntêx thâuv zuôr so hâux lưv (Luật BHXH shông 2006 cuiz tênhv phênhv sơưv đros li no bâuv 45% phênhv nhiêx hli, nhiêx côngz thêv BHXH hli lơưr co uô ntêx thâuv zuôr so hâux lưv).

Tsuv muôx ntâuz ntơưr hêik pâuz thâuv muôz ntâuz ntơưr kênhz chiê cêir chêx chế độ muôx moz gênhs.

Điểm a, ntu 1, Grê 93 chêi BHXH shông 2006 cui tênhv, yênhx hli nênhs sir zôngv lox tôngv thêv 3% trâu cuiv muôx moz gênhs, xênhz zus mê nhuôs; hâur co nênhs sir zôngv lox tôngv tuôr 2% chiê thêv ndar six hơưv trâu nênhs lox tôngv txâuk tsar tov tâu sơưv chế độ muôx moz gênhs, xênhz zus mê nhuôs lơưr cuiz tênhv thiêz thêv lơưr yênhx quý trâu tsưr tsix BHXH.

Kror nênhs lox tôngv ntơưv cox taz viv muôx txâuk tsar tov sơưv chế độ muôx moz gênhs, xênhz zus mê nhuôs taz sik taz viv ho thêv tsik ndar six hơưv trâu nênhs lox tôngv thiêz thêv yênhx quý trâu cơ quan BHXH zos uô zuôv têx cuiz tênhv lok BHXH thiêz tsuv trâus xưv bluô hành chính lơưr Chính phủ li cuiz tênhv ntơưv GRê 21 Nghị định số 88/2015/NĐ-CP hnuz 7/10/2015 kho đuô cxaz nzir Chính phủ li iz cxiê grê Nghị định số 95/2013/NĐ-CP hnuz 22/8/2013 cuiz tênhv xưv bluô hành chính hâur hâux lưv lox tôngv, BHXH, chox nênhs lox tôngv Việt Nam muk uô lox tôngv saz đrâuv têz qơưk lơưr hux thôngx.

Txos hli 11/2016 cox taz viv nhiv kruôr muôz ntơưr trâu cơ quan BHXH hêik cov thêv nhiêx muôx moz gênhs, xênhz zus mê nhuôs trâu nênhs lox tôngv mak tsuv uô ntâuz ntơưr hêik mênhx qir tiv muôz ntâuz ntơưr kênhz trâu cơ quan BHXH cêir chêx chế độ muôx moz gênhs, xênhz zus mê nhuôs trâu nênhs lox tôngv pâuz./.

(Thanh Thủy-Lik Thox cxêik nhênhv)