Tsôngv box Thái Tây Bắc li phôngx cxưx hu plis

Uô ntêx thâuv zuôr hu plis, hêir nênhs Thái xêir tsuv hnuz nhôngs jông. Đros co, bax iz luz hnaz ntâuz chiê ntiv lênhx nênhs tâu hu plis luz yo, viv xav tiêk tuk plis zuôr nhoz hâur luz yo tsi so hnar co, sik tsik zôngv yo đơưz. Hâur luz hnaz muôx iz luz kê kêiz hâu, iz tuk njêl tâu cxiêz siêz khưr thiêz iz đêiv nxêik zơưv njêl, iz tês tsâu ntêr xar muôx iz cxêik baz. Bax tiêr, lênhx nênhs hu plis trik luz hnaz sâuv xuz pưs, têk tuôr nxêik zơưv njêl, iz cxêik tuôr tês tsâu jâuv hu plis ntơưv tơư ntêir ndê muk sâuv tsêr txos thâuv tas jax hu plis suôv câuv. Zơưv Quàng Văn Oai, nhoz jok Phàng, xã Chiềng Đông, huyện Tuần Giáo, tỉnh Điện Biên hêik:

“Txix thâuv ntêx luôs tưs xav tiêk lênhx nênhs muôx plis, luôs hu plis thâuv tuk plis muk trâu uz, trâu no tsik lok, tsik muôx jos muôx moz gênhs. Lênhs nênhs hu plis hêik tsưr tsêr tưz muôx kêiz buô, đêx chơưr hu cov plis lok…”

Đhâu thâuv uô tiêr têx phôngx cxưx hu plis nhoz ntơưv tơư ntêir, tsưr tsêr nênhs tâu hu plis bax iz tuk kêiz hâu lok sik buô hâu siêr. Hâur tsuv mor uô ntênhk hu plis tsênhv muôx iz ntiv cxur, iz poz mor blâuv, 6 khoz chơưr đơưz, iz ntiv cxok shaz, muôx txir ntông, nduôr txâuk puôz, suôz thax, iz ntiv cuô grêix, grêix kêiz buô puổ rlênhx muôx cxix cxuô đros têx plaz hnur chiê hu plis lok nox. Zos hu plis trâu nếnh slâul mak zôngv buô. Pox nhuôs xav tiêk lênhx nênhs muôx ntâu tuk plis, viv li zuôr hu cov tas hur si. Zơưv Lò Minh ón, nhoz huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La puz pâuz nzir:

“Tsuv hu tas nro chor plis hur si… viv lênhx nênhs muôx ntâu zav plis, muôx 80 tuk nhoz hâur ntêx, 50 tuk nhoz đraz kâuv, lênhx tưs cux iz zav, cux puôr lênhx muôx plis hur si…”

Lơưr nênhs pâuz phôngx cxưx Mè Văn Dinh nhoz jok Nà Huổi, xã Chiềng Bằng, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La: phôngx cxưx hu plis tâu tsês chiê txix cxênhx nênhs no trâu cxênhx nênhs tov kaz. Tsôngv box hu plis hâur ntâu kror, iz zav li: thâuv njiz phiv liv trâus txiêz nanv, muôx moz gênhs, tsêr muôx nênhs nhiv kruôr muk đêz lok, tiv zix zos tuk nhaz nhiv kruôr lok tsêr lok sik mê nhuôs nhiv kruôr xênhz zus tâu puôr lênhx tâu hu plis hur si đros siêz xar tiêk nênhs tâu hu plis zuôr muôx đas jos, nhoz khax kha:

“Hu plis trâu nênhs lâul mak hu txix sâur lok. Jux juk lok đhâu cxiê qơư chiê lok txos trâu qơư nênhs tâu hu plis nhoz. Nhuôs zâu mak hu plis hâur tsơưs đuô…”

Thâuv txir nênhz hu plis tiêr zuôr hu sơưr đơưk lok đros nox mê njil têx zav nox muôx hâur tsuv mor chiê hu plis thiêz hâuk oz khoz chơưr phôngv trâu nênhs tâu hu plis muôx đas jos, uô nênhx shir phaz đros chuôz zis. Đhâu thâuv hu plis tas, chuôz zis thiêz hlôngr njêx muôx oz tos vax tsêr zuôr phôngv nênhs tâu hu plis thiêz ziv chuôz zis muôx jos, uô nênhx shir phaz.

Tsôngv box Thái faz Bắc li phôngx cxưx tsik so tâu uô hâur ziv chuôz zis. Hu plis cux zos hêik tơưv chor nênhs hâur chuôz zis li siêz xar, tsov cưv, sik paz chiê sơưr đơưk lênhx muôs đas jos, uô nênhx nhoz shir phaz./.

(Lường Hạnh-Lik Thox cxêik nhênhv)

Mã la zos iz zav trax muôx đros đrêiv hêir nênhs Rang lai nhoz Ninh Thuận li luz nênhx

Nhiv no nhoz Ninh Thuận muôx oz thax tsav qơư tsưr tsix ntênhk nox mor blêx yiêz, ntơư zos jos Ró, xã Ma Nớt, huyện Ninh Sơn jos lả A, xã Phước Hà, huyện Thuận Nam. Hêir nênhs Rang lai ntênhk tsưr tsix nox mor blêx yiêz, zos tsưr tsix uô trâu thâuv sâu kôngz lôngk tas thiêz 3 shông, 5 shông, 7 shông lok sik 10 shông tsưr tsix iz jiês. Hêir nênhs Rang Lai tsưr tsix nox mor blêx yiêz, thâuv tưs tưz muôx zav trax Mã la; trax Mã la zos thor cov muôx ntux yar ntux nas paz sđ têx kôngz lôngk hloz jông, sâu tâu nju kôngz.

Pêz chor sâu xor xưv tưz muk txos trâu tix lâus Bà Rá Thừa chuôz zis, nhoz xã Phước Hà, huyện Thuận Nam hâur ntu chuôz zis tsênhv taz tov bax sâu kôngz lôngk, sâu chiv kôngz shông no zuôr tsưr tsix ntênhk nox mor blêx yiêz zos 3 shông uô iz jiês. Thâuv sâu tas têx kôngz lôngk ntơư, hêir nênhs Rang lai cux tsưr tsix uô iz trôngx mor, grêix lêis pox côngz zơưv côngz lok đros nox thiêz thor muôz trax Mã la chox lok khoz uô lov jêv đros trâu pox côngz zơưv côngz têx njux plis.

 “Cur chuôz zis muôx 5 luz trax Mã la, 5 lênhx nênhs khoz; phênhv ntâu, chax chêk khoz Mã la nhoz Phước Hà tsuôk muôx 4 lênhx, taz sik muôx iz cxiê chuôz zis ho muôx 5 lênhx thiêx muôx luz trax mã la, pir li luz trax Mã la tiv 5 zos pir li lênhx txir, zos lênhx khoz muk lơưr kaz ciês”.

Trơưk li zơưv Nguyễn Hải Liên, zos iz lênhx nhênhz chơưv cxuô vênhx huôv, nhênhz chơưv cxuô ntênhk txir côngv nhoz Ninh Thuận cux cik txos chêix tsêz chos kôngz lôngk, tsuv tâu muôx trax Mã la chox lok khoz nthuôr uô cêr lov jêv.

“Zâuv lênhx tưs, li chas Mã la ho hlôngr njêx muôs trâu chuôz zis đhâu suôz trax, hu pox côngz zơưv côngz lok đros nox đros hâuk, đros côngv cêr thiêz hu pox côngz zơưv côngz chor kruô cux iz zav li lênhx tiz nênhs. Chênhr zos li hêik ntơư, Mã la thiêx muôx oz pêz lo hêik li no: “da a pô  trun mai” zos hu pox côngz zơưv côngz lok đros nox đros hâuk; thâuv hu pox côngz zơưv côngz lok ntơư, têx tuz nxêik sđ tsuv hêik cưr cxiêx đhiê pax vuôs uô cêr lov jêv.

Trơưk li zơưv Tà Thía Banh, zos iz lênhx hnuz nhôngs siêz, pâuz khoz trax Mã la, nhoz Phước Hà thav pâuz tiêk: Ntênhk nox mor blêx yiêz zos hêir nênhs Rang Lai iz cêr nênhx vênhx huôv jông hâur côngv thôngx thiêz ndax trâu têx hnuz nox yôngz cok, ntênhk tsiêz…hêir nênhs Rang lai cux muôz trax Mã la chox lok khoz nthuôr cêr lov jêv, muôx cêr vav mênhx hâur luz nênhx.

          “Hâur hnuz nhôngs tsưr tsix, hêir nênhs Rang lai cux tsưr tsix zos đrêiv li zuk hêir nênhs chax chêk thiêz thâuv tưs tsuv muôx Mã la. Mã la zos thor pox côngz zơưv côngz, thor cov muôx ntux yar ntux nas huv đros, sđ têx kôngz lôngk hloz jông, sâu tâu nju kôngz hâur iz shông yiêz”.

          Hêir nênhs Rang Lai nhoz Phước Hà zav trax Mã la zos iz zav txux chi, cêr vênhx huôv jông muôx đros đrêiv hâur  hêir nênhs co li luz nênhx đhâu ntâu tiêv lok txos trâu nhiv no tsênhv tuôr tâu tsês, têx tuz nxêik tsuv tâu cơưv shâuv tsik chiê pôngz plox./.

                                      (Tsuv cxêik nhênhv-TT.HCM)