Sơn La sir jos muôs kôngz lôngk trâu têz qơưk đrâu

Nhiv no, tỉnh Sơn La muôx 250 cxênhz ntâu ha ar uô kôngz lôngk, đros muôx 70% lênhx nênhs huôv tsar uô. Ntâu hax huv, kôngz lôngk Sơn La muôx suôz bê hâur ciês đrôngs têz qơưk li yuôx zêx, cà phê, thax njêr, pax, jâuz, txir kok tsơưr lươngv siêz. Tsêiz no, Sơn La tưz muôs trâu saz đrâuv têz qơưk tâu xar muôx 12 tấn txir ntông trâu têz qơưk Úc, Pháp, Thụy Sỹ li têx txir xoài, lưv tsiz, txir lok tsuôk, yuôx zêx, cà phê. Taz sik, kôngz lôngk cux tsuôk tsav muôx 23%, uô xênhz yar zâu. Pox nhuôs cux tsênhv njiz ntâu phiv liv hâur nriêr qơư muôs têx kôngz lôngk uô tâu. Pos Nguyễn Thị Luyến, Giám đốc Hợp tác xã jâuz ngaz tuk, huyện Mộc Châu puz pâuz:

“Pêz Hợp tác xã uô jâuz ngaz tuk tâu 5 shông lok no lơưv, têx zav uô tâu mak chox muk trâu siêu thị đrav Hà Nội. Pêz vav tiêk zuôr muôs tâu chor hax huv no trâu saz đrâuv têz qơưk, paz trâu pêz têx tsaz yênhx hêik pâuz trâu ciêz đrôngs, paz chor dự án, muôx doanh nghiệp paz chiê kruôz kriê kỹ thuật, kriê pox nhuôs pâuz kriz đar uô xênhz yar”.

Pos Vi Thị Thanh Tâm, Công ty cà phê Minh Châu, Sơn La vav tiêk:

“Pêz vav tiêk tỉnh zuôr tsov cưv đuô txos paz hêik pâuz têx hax huv txos cxiê qơư chiê sơưr đơưk pâuz txos pêz chor cà phê”.

Nhiv no, tỉnh Sơn La tưz tso tơưv tsênhv chêi chiê paz cxươz huôv tsar hax huv jâuz ngaz tuk, tsơưr lươngv, uô xênhz yar ntâu chiê txâuk muôs tơuv saz đrâuv têz qơưk. Tror zaz zâuv chor doanh nghiệp yưv pênhr uô chor tsêr mêir tsês chiê hax huv, kôngz lôngk, tsưr tsix têx qơư chos yiêz; sir jos uô sêiz qơư kruôz kriê trâu hax huv cà phê Sơn La, ntơưr cungz jênhv bơ, txir khơưz đuz Mộc Châu. Tiv zix, sir jos uô têx huôx tôngv paz thơưz muôl muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk. Tỉnh sir jos txos tas shông 2020, muôl muôs kôngz lôngk tơưv saz đrâuv têz qơưk ndê txix 6-8% iz shông; 100% doanh nghiệp, Hợp tác xã hâur tỉnh muôx hax huv kôngz lôngk muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk tror kho đuô uô xênhz yar, sir zôngv khoa học kỹ thuật, công nghệ siêz trâu uô xênhz yar. Zơưv Lò Minh Hùng, Phưv chủ tịch Ủy ban tỉnh Sơn La puz pâuz:

“Zuôr txos chiê paz trâu muôl muôs kôngz lôngk, pêz tsuv sir jos uô tsưr ziv zos yưv pênhr uô chor dự án thiêz uô xênhz yar, tsês chiê têx hax huv kôngz nuv txix Trung ương têx tsênhv chêi. Đuô li têx dự án yưv pênhr uô xênhz yar chor hax huv kôngz nuv nhoz tỉnh mak pêz zuôr pz cêir chêx qơư, kỹ thuật tênhv, đêx, chiê uô chak cov chor doanh nghiệp uô sêiz tsưr ziv cxiv tsa thiêz uô xênhz yar cov truôx”.

Sơn La tsênhv sir jos hâur shông no, zuôr muôx 12 hax huv kôngz lôngk chênhr tâu muôs trâu têx ciêz đrôngs Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Úc, Mỹ, EU, Nam Mỹ, paz muôx tsưr ziv yiêz trâu px huôv tsar uô kôngz lôngk nhoz cxuô tsênhv qơư, chuôz cxaz phênhv sâu tâu nhiêx txiêx trâu pêx xênhv./.

(Hồng Việt-Lik Thox cxêik nhênhv)

Ntux no njiv hênhr uô moz njưk, têx nhuôs zâu zôngx ziv trâus lôngx

Chuô txiêk, ntux no thiêz nông, jông trâu têx caz moz lok cêr uô pa zôngx ziv huôv xênhz nhoz têx nhuôs zâu. Moz cêr uô pa muôx ntâu, khênhr zôngx ziv tror huôv uô moz tsik so thiêz uô muôx têx tsi jông zos tsi tâu chơưv kho moz zênhx max thiêz kho trơưk tsưr ziv.

Cêr uô pa chênhr zos qơư mak ntâu zav caz moz zôngx ziv muk tâu trâu hâur đros chêr thâuv têx nhuôs zâu uô pa. Moz cêr uô pa tâu pheiz uô 2 zav. Tiv iz zos moz kror njưk-moz ka; moz poz njês.... Tiv 2 zos khênhr trâus moz hnhar đuô li: Moz siêz moz njưk.

Têx pov muôx yưv thâuv trâus moz zos: Iz chêr uô cuz uô no, hnôngk, lok njưk, cxơưs njưk, cxơưs ka, heik luk tsi đror, muôx têx iz chêr mê njik uô cuz uô no tsi jông nhoz lok sik uô cuz uô no lox.

Đros thiêz moz khâuz thuôs li cxiê jâuk lok sik moz ka mak muôx têx moz zuôr jông jux juk thiêz txix 5-7 hnuz tuk moz zuôr jông hur. Taz sik, iz cxiê lênhx nhuôs zâu (lar heik zos têx nhuôv zâu tsi tâu muôx 3 shông) tsi yuô tâu muôx đas jos phax tir moz mak zuôr uô trâu têx nhuôv co trâus moz siêz moz njưk. Zos tsi tâu chơưv kho zênhx max muôx têx zuôr uô tsi yuô tâuk pa, iz chêr uô cuz uô no lox, yênh kror muôs njês njok lok sik trâus moz têx sâur nyar, muôx têx uô tuôs nênhs.

Chênhr viv li, thâuv têx mê nhuôv trâus moz, chor uô niêv uô txir tsuv seiz shuôs njôngr chiê pâuz tâu, chox têx nhuôs muk chơưv kho zênhx max.

Tsoz phưz thiêz kho moz:

Zôngv yuôx trơưk li bác sĩ heik kriê. Muôz têx đêx yuôx cuô njêr zâus kror ndâux, zâus ka; nzuôr kror njưs.

Muôz txâuk têx jâuz mor trâu nhuôv nox chiê muôx đas jos phax tir moz, muôz ntâu têx jâuz njuôz, txir ntông trâu nhuôv nox.

Muôx têx muôz chor yuôx hnôngk muôx ntơưv qơư nhoz li: Ziz mur, blôngx đok ntax, cuiv fix....trâu nhuôv nox, nhuôv hâuk thiêz muôz têx yuôx cuz trâu mê nhuôv hâuk thâuv tuk nhuôv co uô cuz uô no lok sik muôz fuôv ntuz mê njik đêx sor lok so iz chêr cov lax.

Tsuv chox muk seiz njuôk shuôs moz zos:

Thâuv tuk nhuôv co tsi yuô nox lênhx niêv mik, tsi nox mor, pư jôngx jiêz lok sik trâus lôngx.....

Tuk nhuôv uô cuz uô no lox, đhâu thâuv tưz muôx yuôx cuz trâu nox cux xưk li ntơư.

Tuk nhuôv uô pa tsi yuô thôngx li cxiê hnuz: Txos siêr, uô tsi yuô tâuk pa, njêx muôs ….

Tsưr ziv phax tir thêir moz:

Nox cov txâuk têx jâuz mor, pluôk nox huv đros têx nhuôs.

Chox mê nhuôv muk cxax yuôx phax tar moz cxix cxuô.

Muôz tsôngk trik yo sor trâu nhuôs hnar, tsi chiê têx nhuôv zâu iz chêr cuz sor hênhr lok sik txiêk hênhr, vêv xênhz hur si trâu mê nhuôv.

Niêv thiêz txir tsi tâu hâuk zênhz thiêz thâuv tưs cux qêz suô, qêz vax tsêr đu lus, hur si.

Tsik cxoz chox mê nhuôv muk trâu têx qơư chôngz lênhx nênhs hâur ntu muôx yưv ntâu zav moz huôv xênhz./.

(Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)