Jax sâu thưr 3, hnuz 31/5/2016

Tsưr ziv kriz đar qơư uô zav nox tsik vuôz tsuôz ntơưv Sơn La.

Ntơưv huyện Mai Sơn, Doanh nghiệp Minh Thúy tưz yưv pênhr muôx 100 ntâu tỷ đeiv chiê cxiv uô têx qơư tu zus tsiêx cxu thiêz muôx hâux lưv trâu chôngz lênhx ntâu tus uô. Taz sik, hur si têx nhiêx ntơư puôr lênhx zos doanh nghiệp li nhiêx yưv uô, zok nriêr qơư muôs têx xiv huv. Chiê muôx têx krêz uô đar luôs hâux lưv no, muôx ntâu lênhx chôngz tuk pâuz txos thiêz huôv tsar uô tâu truôx, zơưv vav chiê siêz njôngr cov tâu têx ngênhx muôx vax huôv tỉnh Sơn La sik côngv tês đros paz tsôngv box chiê tsiv uô tâu têx siv huv, krâur nox hur trâu têx tsiêx cxu, tsi muôx têx yuôx txưr hâur tu zus. Zơưv Nguyễn Văn Giang, phưv giám đốc doanh nghiệp heik:

“ Pêz Doanh nghiệp vav chiê siêz cov têz qơưs moz siêz txos đuô thiêz muôx tsưr ziv chiê đros pêz tsôngv box uô tâu têx zav nox hur taz por tâu trơưk lênhx nênhs sir zôngv tsưr ziv, siêz xar, chiê tsôngv box tso siêz huôv tsar tu zus, uô nox uô hnar”.

Qơư tu zus Vinatea Mộc Châu, đhâu xar 10 shông chêx tsôngk lênhx nênhs, tsưr  ziv, đas jos trâu hâux lưv cxiv tsa qơư muôx suôz, nto bê jông hâur niêv ciêz têz qơưs thiêz sâuv ntiêx têz, nhiv no luôs hâux lưv ntơư cux tsênhv njiz phiv liv lox, zos tsi uô jông đơưk  têx phiv liv ntơư, têx yuôx zêx, siv huv hâur thax tsav Sơn La, ziv hnuz ziv zuôr trâus  pôngz  plox. Ntơư zos têx qơư tsiv uô yuôx zêx xiz nênhs tsi trơưk chei iz hnuz muôx ntâu jux juk, uô tsi jông, muôx siz txênhz siz niêk tsik jông txos thax tsav yuôx zêx Công ty tưz yưv pênhr uô. Zơưv Vũ Hồng Khanh, phưv giám đốc Công ty yuôx zêx Mộc Châu heik:

“ Pêz heik trâu têx lênhx nênhs seiz car, hâu nov cxuô thax tsav, lar heik zos tỉnh, huyện thiêz Thị trấn Mộc Châu tsuv muôx ntơưr tso chei uô lax luôv zuôr muôs trơưk li tưz đas cir, tsuv muôx thax tsav, yuôx zêx li tâu sâu zuôr. Chiê txar jav tsi siz txênhz, siz niêk uô trâu têx doanh nghiệp tas pênhr yưv uô taz sik sâu zuôr tsi tâu, uô tsi jông txos hur si têx qơư, côngz đas jos tsiv uô tưz muôx txix thâuv ntêx txos nhiv no”.

Hợp tác xã qơư uô tsêz chos jâuz hur mộc Châu, 400 tênhr jâuz, tâuv tâu muôs trâu niêv ciêz hâur thax tsav thiêz đrâuv luôs 2 chas tỉnh, hợp tác xã jâuz hur Mộc Châu têx jâuz, tâuv tưz muôx muôs nhoz ntâu ciêz đrôngs lox ntơưv Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh. Taz sik, tsênhz tiês nhiv no, têx ziv chuôz zis hâux lưv tsiv uô jâuz hur tsênhv njiz ntâu phiv liv thâuv tsi tâu muôx qơư jông chiê tsiv uô, por hưv tsês têx jâuz đhâu sâu đê tâu. Hâux lưv cxiv tsa qơư zuôr muôs jâuz hur, piêr kriê têx siv huv thiêz zok nriêr qơư muôs cux tsuôk zos chor sêiz car Hợp tác xã tưx zok nriêr, tưx uô; tsi muôx ngênhx, cơ quan, doanh nghiệp tưs đros paz….. Pos Nguyễn Thị Luyến, Giám đốc Hợp tác xã jâuz hur Mộc Châu heik:

“ Pêz lok six xar njôngr cov cxuô cấp hâu nov txix ntơưv qơư txos T.Ư đros paz hợp tác xã  chiê uô tâu yênhx iz trâur nuv, muôx tâu têx siv huv jông thiêz hur. Hâur six hơưv zuôr txos, pêz huôv tsar uô đar nzir thiêz mak pêz xar cov thâuv ntơư niêv ciêz zuôr krêz uô tâu đar đuô thiêz muôx ntâu lênhx, chôngz tuk pâuz txos”.

Txix shông 2013 txos nhiv no, ngênhx kôngz nuv thiêz huôv tsar tox siêz tỉnh Sơn la tưz paz 27 qơư uô lơưr têx tsưr ziv yiêz, jông trơưk cui tinhv VietGAP, 4 doanh nghiệp uô trơưk cui tinhv seiz car tsơưr lươngv jông HACCP. Têx qơư uô tâu truôx li heik no lok six tsơưs pir li hur si 4.540 qơư tsiv uô, zuôr muôs têx siv huv kôngz-jôngr nuv, shuôz njêl hâur hur si thax tsav tỉnh. iz chas ntơư, hâux lưv muôz ntơưr tso chei, seiz car têx qơư uô ntơư nhiv kruôr zos lav uô têx ntâuz ntơưr tsês, tsi tâu muôx chei paz chiê têx siv huv ntơư muôx qơư muôs truôx hâur niêv ciêz, viv no zos iz tỉnh tox siêz, tsênhv yuôrphiv liv. Hâur tsưr ziv njuôk xav, Sơn La tror cxiv tsa thiêz njuôk xav thax tsav tsiv uô têx zav nox hur lơưr ntâu chei, cui tinhv. Zơưv Hà Quyết Nghị, Giám đốc Sở kôngz nuv thiêz huôv tsar tox siêz tỉnh Sơn La heik pâuz:

“ Hâur tsưr ziv uô têx kôngz lơưr tsưr ziv yiêz mak nhiv no ngênhx kôngz nuv tsênhv xav tinhv txos shông 2020 zuôr sir jos cov muôx 5 cxênhz ha liêx têz uô têx kôngz li heik ntơư chiê taz por vêv xênhz ngaz tuk. Zuôr muôx 10 cxênhz ha cà phê uô tâu trơưk li Châu Âu têx chei,cui tinhv. Hâur ntu tov kaz mak tu zus zuôr tâu tsưr tsix uô lơưr têx chei yiêz trơưk li lênhx nênhs sir zôngv tsưr ziv, siêz xar”.

Hâux lưv njuôk xav, cêv kuôk thax tsav trâu tsiv uô têx siv huv hur hâur tỉnh Sơn La zos tsưr ziv đar, uô fiv đros têx lênhx nênhs tsiv uô têx siv huv heik ntơư hâur hur si thax tsav Sơn La siêz vav thiêz xar njôngr./.

( Tuyết Lan-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Phênhv thưr 3/31/5/2016

Cơưv shâuv tsưr ziv uô bluô nux

Tsôngv cưr tix fôngx zưs sơr đơưk hmor yuô! Xar hla đhâu cêr pluôs, zuk tsuv sir jos, cơưv shâuv têx nênhs mul uô ntêx, mnôngs sâuv Đeix, seiz tivi chiê cơưv têx trâur nuv huôv tsar kinh têr. Co zos tix lâuk Xử Xênhv Vax nhoz jos Nà Pen 2, xã Nà Nhạn, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên li tsưr ziv uô. Hâur tsaz yênhx hnuz no pêz zuôr hêik txos tix lâus Xưv têx tsưr ziv huôv tsar bluô nux.

          Tix lâuk Xử Xênhv Vax thav tiêk: “ Thâuv ntêx chos blêx zos muôx ntux yar ntux nas paz, tsuôk zos txâuk nox txos cheix tsêz chos kôngz; ziv chuôz zis cux cxơưx yênhx pluôk nox hâur niêx hnuz. Zuk tưz chos ntâu poz cưk, kok ntông, tu zus keiz, buô...cux tsuôk txâuk nox, tsi bluô nux”. Tsi muôx txâuk nhiêx txiêx tso mê nhuôs mul cơưv ntơưr, tix lâuk tưx muk cơưv shâuv tsưr ziv thiêz mnôngs Đeix, seiz tivi chiê huôv tsar uô trơưk.

          Qir thơưx tix lâuk siv huôv tsar tu zus shuôz njêk, nhiêx liv sâu tâu ntâu đuô chos blêx. Cxôngx co, tix lâuk tưz kriz đar pak đêx tu zus njêk. Shông 2005, Xử Xênhv Vax muôs nhux cov muôx nhiêx txiêx ntiêr meir zơưv ar lol tar đêx chiê muôx cxaz pas đêx zus njêk. Đêx hur zus njêk hloz lox sei, nhiêx liv sâu tâu ntâu. Taz sik, viv nhiv kruôr uô, tsik tâu muôx tsưr ziv tu zus, shông 2006, tix lâuk iz luz pak đêx zus njêk tưz trâus tuôs tas, uô tuôr xuôv tas muôx nhos 30 tsov đeiv. Txơưv tiêk trâus ruôr hiêv, tix lâus cux uô siêz truôx bo tror mul cơưv shâuv tsưr ziv huôv tsar tu zus chiê uô bluô nux. Txos nhiv no, tix lâuk chuôz zis tưz muôx 9 luz pak njês, đar 2 hecta. Iz shôngk chox lol phênhv sâu zos 200 tsov đeiv ntâu. Đros ntơư, tix lâuk Xử Xênhv Vax tsênhv tror krêz đar qơư tu zus 20 tul buô greix, chos 8 cxênhz yiv ndis ntâu blêx, kok ntông chiê zuôr blôngx puz njês nox. Tix lâus Xử zos lênhx nênhs xuz thơưx truôx siêz uô tâu truôx luôs hâux lưv huôv tsar tu zus njêk. Iz chas huôv tsar uô bluô nux trâu zuk ziv chuôz zis, tix lâuk Xưv tsênhv paz max pox nhuôs hâur jos lok nôngz njês thiêz tsưr ziv tu zus njêk…. Nhiv no phênhv ntâu pox nhuôs nhoz jos Nà pen 2 tưz txơưx tu zus njêk, muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx thiêz cxaz nzir trâu pluôk  nox hâur ziv chuôz  zis.

          Phênhv Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz ciêz no  zos Đeix TNVN côngv đros Tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk uô./.

( Txâur Vax cxeil nhênhv)