Chêix txir ntông siêr nhoz Chiềng Ban

         Têx hnuz no, txos trâu vax chos kôngz tưs nhoz xã Chiềng Ban, huyện Mai Sơn cux hnor tsư txir thênhx caz, txir bưởi chuôs tsi. Hêik lok zuk luz vax txir thênhx caz, tix lâus Đào Đức Năm nhoz jok Hoa Mai puz pâuz: Thâuv ntêx no, tix lâus chuôz zis chos cà phê; shông 2013, đhâu iz jiês tê lok, 90% thax tsav cà phê tưz trâus tuôs tas. Txơưv têx cà phê trâus tuôs tas, taz si tix lâus cux tror uô siêz truôx bo cxaz chuôz cơưv shâuv ntâu tsưr ziv chos têx tsoz chos txơưr đuô hâur thiêz đrâuv tỉnh, thiêz zuôr tâu 1.200 tsoz zuz txir thênhx caz lok chos sâuv thax tsav đar muôx 1,4 ha ar. Viv no zos zav tsoz chos chưx tâuk tê thiêz ntux kruôr gis. Shông xuz thơưx, hnuz tưs tix lâus Năm cux muôx njêx muôs nhoz hâur vax txir chiê uô ar, tsoz phưz, zuôv qir, nhênhz chơưv uô cxiv luôs zưs đêx trâu tsoz chos lơưr Israel tsưr ziv uô. Tsuôk đhâu 2 shông chos, chor txir thênhx caz xuz thơưx ciês tưz piz jông sâu đê. Tix lâus Năm puz pâuz:

          “Shông no mak xav zuôr sâu tâu 10 tấn, chos chor txir no mak tsoz phưz li mê nhuôs zâu, zos tsoz phưz jông mak sâu tâu pênhr sêi, tsơưr lươngv ntâu. Zos tiêk muôx tsêr mêir thiêz tỉnh muôx qơư sâu zuôr trâu pox nhuôs chos têx txir ntông no mak jông hênhr”.

          Zav txir thênhx caz Vinh tâu chos sâuv thax tsav xã Chiềng Ban xar muôx 10 shông tror lok no. Nhiv no, tsoz txir thênhx caz hloz lox thiêz huôv tsar jông, tsơưr lươngv siêz sâu tâu muôx 10 tấn iz ha; xuz thơưx mak cux zuôr khav tênhv tâu tsoz txir thênhx caz Vinh zuôr chos tâu ntâu nhoz Mai Sơn. Tsênhv qơư cxơưz cxiz tỉnh Sơn La tưz uô nhênhz chơưv, sir zôngv têx tsưr ziv kyr thuật chiê huôv tsar thiêz gra siêz tsơưr lươngv hax huv txir thênhx caz Chiềng Ban. Kriê pêx xênhv sir zôngv qir zuôv hữu cơ chiv chir uô txix têx njêl zâu nhoz pak đêx tênhv Sơn La đros têx zav muôx txix sinh học, qir hữu cơ vi sinh thiêz kriz uô tsưr ziv txiêr chês. Tsưr ziv no puôr lênhx paz muôx chêx cur siêz đuô lok txi txir thiêz tsơưr lươngv. Kror no paz muôx iz kror tsưr ziv uô yiêz trâu pêx xênhv huôv tsar kinh tế, gra siêz tsiv gri hax huv tsoz chos. Zơưv Đặng Đình Thị, jok Hoa Mai, xã Chiềng Ban hêik:

          “Pox nhuôs xar uô tâu mak tsuv pâuz tsênhz, nhênhz chơưv tsênhz lok kỹ thuật. tiv zix zos por vêv đrox tsuôs, zos uô tsik zos mak zuôr muôx yưv trâus tưx, viv li tsuv zuôv qir hữu cơ xưz, tsik muôx têx tsơưr hoa học tưs đros”.

          Xã Chiềng Ban, huyện Mai Sơn nhiv no muôx 100 ha chos ntông nox txir, hâur co muôx nhos 33 ha chos txir thênhx caz tsêx trung nhoz chor jêx jok: Hoa Mai, Bản Củ 2, Huổi Khoang, jok Sàng. Txos nhiv no xã cux xav jênhv tsoz txir thênhx caz zos tsoz chos muôx liv hâur chor tsoz chos zos ntông nox txir tsuv tâu huôv tsar. Đros gri muôx txix 25 txos 35 cxênhz đêiv iz cir, tưz paz muôx phênhv sâu yênhx tiv đêiv iz shông. Zơưv Hoàng Văn Sương, phưv chủ tịch UBND xã Chiềng Ban, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La puz pâuz:

          “Nhiv no xã tsênhv sir jos hlôngr yiêz tsoz chos, muôz tsoz chos muôx tsiv gri kinh tế siêz lok chos, hâur co muôx ntông nox txir. Phênhv ntâu zos chos siz shơưk mak paz trâu pox nhuôs sâu tâu ntâu đuô pir li chos iz zav tsoz chos hâur iz thax tsav. Pêz tror hêik pox nhuôs sir jos hlôngr chos têx zav tsoz chos no”.

          Nhiv no, Chor txir thênhx caz nôngz ntơưv xã Chiềng Ban tsênhv tâu chox muk chos ntơưv têx huyện txơưr đuô li: Quỳnh Nhai, Thuận Châu, Sông Mã, Sốp Cộp…Tsưr ziv chos txir thênhx caz ziv hnuz ziv khav tênhv tâu kinh tế pir li ntâu zav tsoz chos tsik muôx chêx cur li poz cưk, kok ntông paz muôx phênhv sâu siêz trâu pêx xênhv, paz cxiv tsa jêx jok yiêz nhoz Chiềng Ban./.

(Hồng Việt-Lik Thox cxêik nhênhv)

Điện Biên: Nriêr tsưr ziv yiêz chiê huôv tsar tu zus njês hâur tơưz sâuv niêv pas đêx tênhv Sơn La

          Đros têx theox chênhv muôx ntơưv qơư, qir cxôngx shông 2012, thị xã Mường Lay, tỉnh Điện Biên tưz chêx chôngk cxiv tsa, huôv tsar dự án tu zus siv njês hâur tơưz sâuv niêv pas đêx tênhv Sơn La. Trâur nuv no thâuv co zos tsôngv box qơư nhoz yiêz nhoz thị xã Mường Lay siêz njênhs njôngr, yênhx tsưr ziv yiêz paz pox nhuôs huôv tsar kinh têr, txu yeiz cxuôv pluôs truôx vênhs.

          Taz sik, đhâu 3 shôngk ntâu huôx tôngv, têx lênhx nênhs tu zus njês hâur tơưz tưz njiz ntâu phêv liv, viv 2,3 chiv đêx sâuv niêv pas đêx tsi ngaz tul. Đros co zos têx phêv liv hâur hâux lưv nriêr qơư sâu zuôr xiv huv uô trâu tsôngv box Mường Lay tsi xar tu zus njês hâur tơưz thiêz. Cxôngx 40 ntâu ziv chuôz zis cxaz chuôz, nhiv no tas nro thị xã Mường Lay tsuôk yuôr 1 ziv tu zus njês hâur tơưz xưz. Zơưv Lành Nhật Sình, tsôngv box phường Sông Đà, thị xã Mường Lay, tỉnh Điện Biên heik:

          “ Thâuv ntêx pêz cux yênhx lix iz HTX chiê tu zus, taz sik cxôngx thâuv đêx muôx têx thâuv pur muôx têx thâuv trâus kruôr mak pêz cux tsi uô thiêz, trâus ruôr hiêv ntâu viv li pêz tso tsês”.

          Lơưr iz cxiê lênhx tsôngv box thâuv ntêx cxaz chuôz tu zus njês hâur tơưz ntơưv tiv phaz puz pâuz, thâuv trâur nuv nhiv kruôr tâu krêz uô tưz chox lol têx kror jông. Qir thơưx njês huôv tsar jông, chiêx ntâu tsav 70%. Taz sik đhâu 2,3 shông đêx sâuv niêv pas tsi ngaz tul, tsuôk tu zus tâu hâur six hơưv cxôngx hl 8 shông tov ntêx txos hli 3 shông tov kaz. Viv li, thâuv sâu mak sik đros sâu uô cê, uô trâu hâux lưv muôs xiv huv njiz ntâu phêv liv. Tsi muôx qơư sâu zuôr, tsôngv box tu zus njês tsi pâuz uô li chas thiêz. Zơưv Lù Văn Túng, tsôngv box phường Sông Đà, thị xã Mường Lay, Điện Biên puz pâuz:

          “ Pêz cux lok six xar huôv tsar muôx chêx cuk, pox nhuôs uô jông, chêx cuk lok six siêz. Taz sik phêv liv lok qơư sâu zuôr xiv huv mak tsuv tâu car chêx. Pêz xar njôngr chinhr quyênx tiv phaz thiêz nganhx muôx txơưx jênhv nriêr qơư sâu zuôr lok sik muôx tsưr ziv cxiv tsa qơư tsiv uô xiv huv mak lok six jông”.

          Xav tênhv phêv liv lox tiv zix đros têx ziv chuôz zis tu zus njês hâur tơưz ntơưv Mường Lay zos tiv hâur đêx, muôx lênhx coaz txos hâux lưv tso đêx, tar đêx ntơưv tsêr meir đêx tênhv Sơn La. Viv li, chinhr quyênx thị xã Mường Lay tsênhv muôx tsưr ziv tu zus njês lur hnuz chiê sir zôngv pas đêx paz pox nhuôs huôv tsar tu zus njês hâur tơưz, chox lol chêx cuk siêz. Zơưv Trần Văn Ngạn, Phưv tsar phòng Kinh têr- cxuô zav, thị xã Mường Lay, tỉnh Điện Biên heik:

          “ Chiê huôv tsar tu zus shuôz njês sâuv thax tsav thị xã Mường Lay, pêz cux tso tơưv iz cxiê tsưr ziv. Tiv 1 zos xeir têx nôngz njês muôx six hơưv hloz lox lur hnuz, sâu xiv huv sei chiê taz por sir zôngv đêx sâuv niêv pas đêx tênhv Sơn La. Tiv 2 zos tu zus siv iz cxiê zav njês njuôs xav huôv tsar tâu sâuv niêv pas đêx tênhv”.

          Nhiv no thị xã Mường Lay muôx 80% ntâu jênh số zos tsôngv box qơư nhoz yiêz, luz nênhx phênhv ntâu khov txos uô xênhz yar kôngz nuv, ntês shuôz njês. Cxôngx hâux lưv tsi yuôr ntâu njês sâuv niêv pas đêx viv ntês shuôz njês ntâu, tsuv muôx têx tsưr ziv njuôs xav tsênhz mênhx hâur tu zus shuôz njês. Taz sik, têx phêv liv tsênhv tsênhz hâur tu zus njês hâur tơưz tsênhv zos vênhv thix chinhr quyênx tiv phaz tsuv nzor car chêx lok pênhr thiêz nriêr qơư sâu zuôr xiv huv trâu tsôngv box. Đros co zos nhênhz chơưv têx nôngz njês huv đros theox chênhv chiê chox lol chêx cuk kinh têr siêz, chiê tsôngv box huôv tsar kinh têr truôx vênhs./.

                             (Vũ Lợi- Txâur Vax cxeik nhênhv)