Tsi tâu muôx faz tsưr zưv tưs truôx trâu luôs hâux lưv huôv tsar tu zus njês đêx txiêk nhoz Lào Cai

Pov muôx iz cxiê chuôz zis yưv pênhr uô qơư tu zus njês đêx txiêk muôx chêx cuk, zơưv Nguyễn Văn Lũy nhoz jos Can Hồ A, xã Bản Khoang, huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai tưz zôngv mênhv chêx pas đêx nhoz buôk tsêr nhoz, cxiv 3 luz pas chiê tu zus njês hồi, tas nro mênhv chêx đar 900 yiv ndis. Txos nhiv no, iz shông zơưv chuôz zis muôs cxôngx 20-25 tênhr njês hồi, tsi xav têx nhiêx txiêx tưz yưv cux sâu liv tâu zuôr xar 2 tỷ đeiv. Zơưv Lũy puz pâuz, hâux lưv no mnôngs xưz mak pov zôngx ziv uô, taz sik thâuv uô cux njiz cxuô cêr phêv liv. Kuôk nor 5 shôngk, jiês đêx nas ngaz Jos Khoang, zơưv li tas nro pas njês trâus cuôr yôngz tas. Yênhx châuv tênhr njês trâus cuôr lơưv. Shông co, zơưv đros têx lênhx nênhs hâur HTX Can Hồ li njês trâus đêx cuôr yôngz tas tsi yuôr tul tsi:

          “ Nhiv no ntux lol nas mak lok six cxơưx đêx ngaz lol hâur pas njês. Lok six ntâu pas njês thâuv ntêx cux trâus đêx cuôr yôngz tas lơưv”.

          Tror txeik pênhr yưv pênhr uô, 2 shông tov kaz, iz hmo hâur hli 3/2015, zơưv Lũy li chor njês trâus tuôs tas, tsi yuôr iz tul hlo.

          Tsi taz zơưv Lũy chuôz zis, nhoz Sa Pa njês tầm, njês hồi puôr lênhx trâus tuôs mak tsi pâuz qir tiv viv li chas. Chor nênhs tu zus xar tiêk, muôx lênhx nênhs fêv cxoz txưv tso yuôx pêv hâur đêx chiê lov njês.

          Cux muôx lênhx coaz txos hâur đêx, cheix ntux lol nas thâuv đêx ntưs lol, nhoz têx cưx đês tâu tso zos taz por nhiv no cux muôx têx txơưr txar, đêx ntưs lox, sei cuôr yôngz lơưv tas hur si têx njês. Chênhr viv hâur ntu yưv pênhr, nênhs tu zus tsi nhênhz chơưv jông lok hâur đêx, uô muôx njiz ntâu phêv liv thâuv tu zus.

          Đrâuv co, muôx iz shông lok cheix ntux kruôr, iz cxiê xã nhoz huyện Sa Pa tiv ntux kruôr ntêr, đêx txiês phưx vưv tu zus njês trâus kruôr, uô njês trâus tuôs ntâu. Cux tiv ntux kruôr gis mak têx qơư tu zus sik txênhz đêx tu zus njês.

          Zơưv Nguyễn Đình Hải, Phưv giám đốc Zênhx hangx kôngz nuv thiêz huôv tsar nôngx cxênhz chi nhánh nhoz tỉnh Lào Cai puz pâuz: Chênhr viv têx njuôs xav hâux lưv tsi jông muôx yưv siêz hâur yưv pênhr tu zus njês đêx txiês, viv li txeik pênhr lok vênhv thix no cux tâu taz viv seiz shuôk lok six jông:

          “ Hâux lưv puz txeik pênhr yưv chiê tu zus njês đêx txiês mak tiv iz đros tênhx qơư tsuv muôx hâur đêx jông thiêz muôx tsưr ziv kỹ thuật jông đros hâux lưv yưv pênhr tu zus. Viv li hâux lưv puz txeik pênhr cux njiz têx phêv liv”.

          Tu zus njês đêx txiês tsênhv zos hâux lưv uô sâu tâu liv siêz thiêz huôv tsar sei nhoz Lào Cai. Xav txos hli 6/2018, Lào Cai muôx 51 cxênhz 500 yiv đruôz pas đêx tu zus, yar lengx njuôs xav tax 360 ntâu tênhr, phênhv ntâu zos njês hồi thiêz njês tầm. 96 qơư tu zus car chêx hâux lưv uô trâu 300 ntâu lênhx nênhs lox tôngv tiv phaz, nganhx li tsiv grê tsiv uô njuôs xav tax 75 tỷ đeiv ntâu.

          Lơưr zơưv Nguyễn Xuân Nhẫn, Phưv giám đốc Sở kôngz nuv thiêz huôv tsả nôngx cxênhz tỉnh Lào Cai: Đrâuv têx yênhx côngz, đhâu ntâu shông huôv tsar hâux lưv tu zus njês đêx txiês nhoz Lào Cai cux pov muôx têx hâux lưv phêv liv. Tiv zix xưk li hâux lưv têx ziv chuôz zis chiv chir tu zus, tsi uô lơưr tsưr ziv. Ntâu qơư tu zus uô cê iz hâur đêx, lax coar lik tâu tsơưr lươngv đêx, zênhr shar txos hâux lưv sêiz car tir thêir caz moz ơưk thiêz tsơưr lươngv xiv huv:

          “ Txos nhiv no tỉnh Lào Cai cux tsi hlôngr yiêz chiê krêz đar tu zus njês đêx txiês viv muôx 2-3 qir tiv. Tiv 1 zos hâux lưv tu zus no puôr lênhx nhoz qơư zôngx ziv trâus ntux nas ruôr hiêv, tsi taz por thâuv tu zus thiêz trâu tsôngv box. Tiv 2 zos hâur đêx nhoz têx qơư txâuk theox chênhv chiê tu zus cux tsi yuôr. Viv li tsưr ziv muôx lênhx coaz txos vênhv thix no phênhv ntâu zos muôz siêz yar lengx, chox khoa học công nghệ lol tu zus chiê chuôz tsar yar lengx taz sik tsi krêz đar qơư tu zus. Đros têx thax tsav njuôs xav trâus ruôr hiêv siêz tiv ntux nas mak heik tsôngv box thiêz canhv pov chinhr quyênx tiv phaz muôx tsưr ziv heik tsôngv box tsi tu zus nhoz thax tsav no”.

          Chiê khưx phưx têx phêv liv mak hâux lưv tu zus njês đêx txiês tsênhv njiz trâus, uô ntêx tỉnh Lào cai tsuv seiz shuôk tsênhz mênhx chiê xav tênhv hâur đêx txiês nhoz yênhx tiv phaz, lơưr co cxiv tsa tsưr ziv huôv tsar uô luôs hâux lưv no. Hâux lưv njuôs xav thax tsav tu zus njêk đêx txiêk, njêk tầm mak chinhr quyênx tiv phaz tsuv uô tâu./.

( Thanh Thủy- Txâur Vax cxeik nhênhv)

Nus-têz lok moz tso jik kaz jiz

Nus: Cur niêv shông no muôx 58 shông, trâus moz tso jik kaz jiz xar muôx 10 shông. Nhiv no, cur niêv cux tsênhv nox yuôx hâur yênhx hnuz. Taz sik, jê lok no, cur niêv trâus moz têx pox kix cxa, têx zak ntir têk. Thor nus cưk yuôx: moz poz kix cxa ntir têk puôk cik txos moz tso jik kaz jiz? Puôk hâuk tâu uô cê yuôx kho moz poz kix nxa đros yuôx moz tso jik kaz jiz nhiv no tsênhv hâuk? Moz tso jik kaz jiz puôk muôx tsưr ziv tưs chơưv kho cov jông suôv câuv ciês? Hâur xênhz huôx cur pov cur niêv chêir lok six ntâu zav nox; viv li puôk jông trâu đas jos? Thor cưk yuôx kriê nzir tsưr ziv lok nox hâuk chiê paz nzir đas jos trâu cur niêv. Uô cưk yuôx tsâus ntâu.

Têz: Moz poz kix cxa ntir têk lok zos chax đaz têk? Têx jâuv nênhs moz trâus moz lok poz cxa nhoz thênhv kik lok sik poz cxa lâul tsik khor jux juk. Nênhs lâul zuôr trâus moz ntâu zav moz đros têx moz tso jik kaz jiz.

Uô ntêx tsuv njuôk shuôk moz tso mak li xav txos yuôx, viv yuôx kho moz poz cxa têx jâuv muôx têx zav uô phiv liv txos kaz jiz hâur nyar, lok sik nênhs moz tso jik thax zuôr njiz trâus sâur nyar ndê, yuôx chơưv kho, txo grêk moz zuôr phiv liv txos sâur nyar ndê…Jông tiv zix, nênhs moz tsuv muk njiz cưk yuôx chiê njuôk shuôk moz thiêz zôngv yuôx lơưr bác sỹ hêik kriê. Moz tso jik kaz jiz tưz muôx 10 shông lok no, hâux lưv chơưv kho cux tsuôk uô truôx tuk tâu têx sâur nyar, phax, kho têx zav moz xưz, zuôr chơưv kho tsik tâu cov jông ciês. Nox hâuk chêir cux tâu uô lơưr chor nênhs nhênhz chơưv lok tsơưr pưr shưz li hêik kriê, tsik tsuv lav tâu lav nox…

Tsưr ziv nox hâuk zos nox hâuk tsuv cxix cxuô thiêz huv đros. Txâuk lok tsơưr pưr shưz, sik bâus nhoz têx tsơưr pưr shưz co. Zos tiêk: zos tsik thav tx grêk tsơưs hnhar cir tiv tros maz lok sik tsik tsuv ndê cir viv đas jos, zuôr tsuv zôngv: 150g cxur iz hnuz; 300g jâuz njuôz, tâuz, 100g tâuv txir; 200g txir ntông; 100g grêix nyir+200g grêix njê; Trox nox 15g, trox 10g; thax njêr tsik ntâu đuô 10g, njêr tsik ntâu đuô 6g iz hnuz.

Đuô li zuôr cxaz nzir tâu 3 khoz cuô mik trâu nênhs trâus moz tso jik kaz jiz, iz khoz tor li đrav kaz: 6 điêr hmôngr cuô mik+200ml đêx râuz bâu tsês sor.

Nus: Cur thor nus cưk yuôx nzir mê njik: zos nox hâuk têx zav kaz jiz ntâu zuôr trâus moz tso jik kaz jiz? Cur tuk nhuôs muôx 7 shông xar hâuk chor cuô đêx kaz jiz muôx thax njêr li trà xanh, trà bí đao, têx zav đêx kaz jiz…Cur cux xar cov mê nhuôs hâuk tsơưs, taz sik tsuv muôx têx đêx no cur tuk nhuôs thiêx cav nox jâuz mor. Cur tuk nhuôs puôk zuôr trâus moz tso jik kaz jiz lok tsik moz? Thor nêx ho puz pâuz nzir!

Têz: Nhiêv nox hâuk ntâu zav kaz jiz zuôr uô zôngx ziv trâus ndê cir, tros maz thiêz muôx 80% lênhx nênhs trâus tros maz zuôr trâus moz tso jik kaz jiz./.

(Thu Thùy-Lik Thox cxêik nhênhv)