Jax sâu thưr 5, hnuz 4/8/2016:

Lai Châu: Bảo hiểm y tế ziv chuôz zis-paz tâu lok six jông trâu têx lênhx nênhs pluôs

Lênhx nênhs moz Nguyễn Ngọc Chiến nhoz phường Tân Phong, TP Lai Châu tâu chuôz zis chox muk chơưv kho trâu tsêr kho moz đa khoa tỉnh Lai Châu, txos nhiv no tix lâus tuk moz tưz jông mê njik thiêz hâur 1, 2 hnuz muôx têx tâu tơưv tsêr kho moz lok tsêr. Zos iz ziv chuôz zis uô ntâu zav nuv tsi truôx qơư, muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx kis, viv li lơưr tix lâus Chiến zos tsi muôx bảo hiểm y tế, mak tix lâus chuôz zis zuôr njiz trâus lok six ntâu phiv liv hâur thêv têx nhiêx khiêz kho moz. Chiê bax phax tsês trâu thâuv muôx moz gênhs, kuôk no 4 shông, tix lâus chuôz zis tưz zuôr bảo hiểm y tế lơưr ziv chuôz zis trâu 4 lênhx nênhs hâur tsêr. Txix thâuv muôx thẻ bảo hiểm tưz nhoz khênhr đuô trâu chuôz zis lok six ntâu lok têx nhiêx khiêz kho moz thâuv hâur tsêr muôx lênhx nênhs moz tsuv muk nhoz tsêr kho moz. Tix lâus Nguyễn Ngọc Chiến heik:

“ Cur cxaz chuôz bảo hiểm no txos nhiv no tâu 4-5 shông, cur pov cux lok six jông, viv muk seiz njuôk shuôs moz uz no cux txo grêk tsơưs têx nhiêx khiêz  hur si. Zuk muôx thẻ bảo hiểm mak seiz njuôk shuôs cux li cxuô lênhx sđ, lok six zôngx ziv.Zuk cux bax trâu têx thâuv muôx moz hnhar mak tâu txo grêk tsơưs iz phênhv têx nhiêx khiêz kho moz, cux nhoz khênhr mê njik trâu chuôz zis”.

Đros lênhx nênhs moz Nguyễn Đức Nguyên chuôz zis mak bảo hiểm y tế, tix lâus zuôr txos nhiv no tsênhv paz lok six jông trâu chuôz zis thâuv tix lâus tsuv muk nhoz tsêr kho moz ntêr hnuz. Tix lâus trâus moz siêz thiêz moz plơưr tsuv nhoz kho moz tâu zuôr xar iz hlik lok no. Lơưr têx lênhx bác sỹ tsêr kho moz đa khoa tỉnh Lai Châu-qơư tix lâus nhoz kho moz, tix lâus Nguyên tuk moz tsuv tâu nhoz kho moz ntêr hnuz thiêz tas ntâu nhiêx txiêx…. Tix lâus Nguyễn Đức Nguyên, nhoz kho moz ntơưv tsêr kho moz Đa khoa tỉnh Lai Châu heik:

“ Đrav ntêx tsi tâu muôx bảo hiểm, ntâu jiês trâus moz hnhar taz sik cux tsi car muk seiz njuôk shuôs moz viv tas ntâu nhiêx txiêx. Cur tưz muôx jiês kho moz trâu Hà Nội, mak tas lok six ntâu nhiêx txiêx thiêz tsênhv taz tov nhoz kho moz lok cux tsuv tror lok tsêr viv tsi muôx nhiêx. Txix thâuv lok zuôr bảo hiểm mak cux tso siêz, jiês uô ntêx nhoz tsêr kho moz 10 hnuz mak cux tsuôk tas nhos 2-3 tsov đeiv xưz, viv li lok six zôngx ziv trâu chuôz zis”.

Zos thax tsav tox siêz ntus đriv, muôx chôngz tsôngv box heir nênhs tsơưs thiêz muôx chor  ziv chuôz zis pluôs ntâu, Lai Châu zos thax tsav muôx ntâu lênhx tsôngv box sir zôngv têx thẻ bảo hiểm tsi tas nhiêx tsav phênhv ntâu jênh sôr hâur tas nro tỉnh. Lơưr têx lênhx thơưx hâur tsêr kho moz Đa khoa tỉnh Lai Châu heik pâuz, txơưv nênhs moz muôx thẻ bảo hiểm tsi tas nhiêx lok sik cxaz chuôz bảo hiểm y tế lơưr ziv chuôz zis thâuv muk seiz njuôk shuôs, kho moz trâu têx tsêr kho moz puôr lênhx tâu phưx vưv thiêz tsoz phưz iz zav. Bác sỹ Đỗ Văn Giang, Giám đốc tsêr kho moz Đa khoa tỉnh Lai Châu heik:

“ Jê lok no BHYT ziv hnuz ziv civ, tsơưr lươngv y tế cux ziv hnuz ziv tâu uô jông đuô, tsôngv box txux chi iz hnuz cux tâu gra siêz jux juk thâuv muôx 80% lênhx nênhs moz tuôx nhoz kho moz muôx BHYT, têx lênhx nênhs moz muôx thẻ BHYT zos têx lênhx tâu tsov cưv uô ntêx hlo, lar heik zos têx nhuôs zâu thiêz nênhs lâuk muôx hnuz nhôngs siêz, tsôngv box heir nênhs tsơưs. Tsôngv box nhoz no tsi pâuz cxuô lok têx chei, cui tinhv, tsi pâuz thôngz têx mông….viv li tsêr kho moz tsuv tso lênhx nênhs tơư kriê iz kro jux juk tsênhz mênhx trâu tsôngv box pâuz”.

Txos nhiv no, têx lênhx nênhs tâu têz qơưs paz nhiêx khiêz kho moz thiêz paz iz phênhv nhiêx zuôr thẻ bảo hiểm y tế hâur thax tsav tỉnh Lai Châu tsav 65% ntâu,  tsar ndê têx lênhx muôx thẻ bảo hiểm y tế 92% ntâu. Taz sik, hâu nov Bảo hiểm XH tỉnh Lai Châu heik, Lai Châu zos tỉnh pluôs yax hâur hur si têz qơưs, tsôngv box cxuô heir nênhs luz nênhx tsênhv yuôr ntâu txov nhêv, viv li, ngênhx tsưr ziv thiêz xar njôngr fuô uô têx bảo hiểm y tế trâu tas nro tsôngv box, chiê đros cấp ủy, hâu nov ntơưv qơư đơưk iz phênhv tưs têx phiv liv cov tazpor truôx tuk XH hâur thax tsav. Zơưv Nguyễn Chi Lăng, Phưv Giám đốc Bảo hiểm XH tỉnh Lai Châu heik:

“ Six hơưv zuôr txos, pêz tsuv  sir jos yax kriê, vênhv tôngv sđ sik đros cxaz chuôz Bảo hiểm. Yax kriê chiê trâu sđ pâuz tâu lênhx nênhs moz têx tsưr ziv, vax huôv tâu sơưv thiêz heik lok têxmuôx liv hâur bảo hiểm y tế mak lênhx nênhs cxaz chuôz. Chiê tsôngv box, ziv chuôz zis pâuz tsênhz, zos cxaz chuôz bảo hiểm y tế ziv chuôz zis mak tâu txo grê  tsơưs têx nhiêx khiêz kho moz….”.

Hâur ntu zuôr txos no, têx nhiêx  khiêz kho moz zuôr tsar ndê trơưk Bộ y tế cui tinhv. Viv li, đros trâu têx thẻ bảo hiểm y tế tsi tas nhiêx tsês trâu chor nênhs tâu têz qơưs paz, bảo hiểm y tế ziv chuôz zis tsênhv zos iz kro jông trâu ntâu chuôz zis hâur thax tsav xeir tsov. Đros têx ziv chuôz zis tsôngv box, iz hnuz muôx ntâu jux juk chuôz zis cxaz chuôz bảo hiểm y tế, Lai Châu tsênhv sir jos fuô uô luôs hâux lưv bảo hiểm y tế trâu tas nro tsôngv box sđ./. 

( Khắc Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Phênhv thưr 5 hnuz 4/8/2016

Lênhx pox niêv cxuôv đis muôs ntơưr trâu jêx jok

Tsâuk ntux thưr 6, thưr 7 thiêz hnuz ciêz hâur yênhx ciêz, chor gâux muôv vir ndâuk Ê-đê nhoz jok Phơng, xã Cư Dliê M’nông, huyện Cư M’gar, tỉnh Đắc Lắc, ho shir phaz lul gra chưx mêv, gra ntơưr tuôx trâu tsêr vênhx huôv côngv thôngx chiê cơưv ntơưr. Lớp cơưv zos niêv tix H’Hồng Kđoh, chi hội trưởng gâux muôv vir ndâuk jok Phơng, kriz uô txix hli 4/2014, đros siêz xar chiê kriê ntơưr trâu cxuô lênhx pox niêv vir ndâuk sđ pâuz ntơưr. Niêv tix H;Hồng puz pâuz:

“Chor vir ndâuk hâur jok mak phênhv ntâu tsik pâuz ntơưr, viv li phongz yaox hôiv gâux muôv vir ndâuk hâur jok tsik huôv tsar, chor vir ndâuk sơưr đơưk tsuv thor nênhs paz cir, sâu zuk luz bê trâu hâur têx ntơưr. Ntâu jiês cơưv hôiv mak pov qênhx shênhx chor gâux muôv vir ndâuk tsik pâuz ntơưr lok six phiv liv hâur luz nênhx, viv li cur tưz cuêz tênhv kriz lớp kriê ntơưr chiê cxuôv đis muôx ntơưr trâu chor vir ndâuk sơưr đơưk”.

Xuz thơưx tiv txax muôs, luz nênhx txov nhêv, chor vir ndâuk sơưr đơưk xav tsik tâu six hơưv, viv li hâux lưv vênhv tôngv kriz lớp cơưv lok six phiv liv. Txix têx phiv liv ntơư, niêv tix H;Hồng thiêx muk trâu cxuô ziv chuôz zisyax kriê, zaz zâuv, tsik so hu tênhv, hêik tuk txir chiê pox niêv tuôx cơưv ntơưr, niêv tix H’Hồng tsênhv muôz zuk nhiêx zuôr chưx mêv, zuôr ntơưr trâu chor tsôngv pox niêv vir ndâuk tuôx cơưv ntơưr. Jiês cơưv xuz thơưx, lớp cơưv tsuôk muôx 8 lênhx. Taz sik jux juk chor vir ndâuk sơưr đơưk tưz siz zâuv tuôx cơưv thiêz muôx txos 44 lênhx, hâur co muôx chôngz lênhx tưz muôx txix 40-50 shông. Chor nênhs cơưv tưz hla đhâu têx phiv liv lok hnuz nhôngs, uô liêx têz chiê chor hmo kaz ciêz tuôx cơưv ntơưr. Niêv tix Aduôn Sa Li, iz lênhx nênhs cơưv zuôr xar muôx 50 shông hêik:

“Viv xar cov pâuz ntơưr cux thiêx tuôx cơưv, ntâu lênhx nênhs tuôx cơưv thiêz pâuz ntơưr viv li cur cux tuôx đros cơưv. Cur kror muôs cux pov tsik tsênhz viv li cur cux sir jos cơưv ntơưr. Cur cux hnuz nhôngs siêz lơưv taz sik muk trâu uz trâu no mak cux xar cov pâuz ntơưr”.

Xar cov pâuz ntơưr, tsik thor lênhx tưs sâu lok sik cir zuk luz bê thâuv txêik pênhr nhiêx têz qơưs lok sik njuôk kho moz, uô ntâuz ntơưr trâu mê nhuôs muk cơưv ntơưr…viv li, chor vir ndâuk sơưr đơưk lok six sir jos. Hmo ntux, cux muôx iz cxiê pox niêv vir ndâuk êr mê nhuôv tuôx cơưv ntơưr, muôx iz cxiê lênhx muk uô liêx têz lok, uô jâuz mor siêr tưz tsik tâu nox hmo cux tuôx cơưv ntơưr hur tiz si. Niêv tix Aduôn Di hêik:

“Ami Uyên kriê tsik zuôr nhiêx txiêx, lok six uô jông kriê. Nênhs kriê li chuôz zis cux txov nhêv hênhr, taz sik cux tsês six hơưv chiê kriê ntơưr trâu pêz. Cxaz chuôz lớp cơưv pâuz tâu lok six ntâu. Thâuv ntêx mak cur tsik pâuz iz tuk ntơưr hlo, nhiv no mak pâuz nhênhv thiêz pâuz sâu lơưv. Cur lok six xar muk cơưv. Uô tsâus Ami Uyên ntâu hênhr…”

Chor nênhs lâul li têx sir jos tưz uô trâu chor nhuôs zâu jok Phơng sir jos đros. Chôngz lênhx shux xênhz cxênhx iz cux đros tuk muôv lok sik đros niêv muk cơưv ntơưr chiê pâuz nzir. Đhâu lớp cơưv no, chor shux xênhz lớp 3, lớp 4, nhoz tsêr cơưv nhênhv tsik  tâu ntơưr pês tsơưs mak nhiv no tưz pâuz nhênhv tâu zos đuô. Thiêz kror zov chênhr đuô zos chor vir ndâuk nhoz jok Phơng puôr lênhx pâuz nhênhv ntơưr, sâu ntơưr, zôngx ziv trâu xênhz huôx yênhx hnuz thiêz cơưv shâuv têx kror yiêz. Pos Ami Lin-chủ tịch hôiv gâux muôv vir ndâuk xã Cư Dliê M’nông, huyện Cư Mgar, hêik:

“Niêv tix H’Hồng kriz lớp cơưv cxuôv đis muôs ntơưr trâu chor gâux muôv vir ndâuk hâur jok lok six tsiv gri, tsênhv tsênhz, muôx pưk txux lok six zov chênhr đros thiêz chor vir ndâuk sơưr đơưk. Phuôx huiz lênhx pox niêv li kror jông, paz gra siêz jênhv pâuz trâu chor vir ndâuk. Khov muôx niêv tix H’Hồng kriz lớp cơưv cxuôv đis muôs ntơưr mak chôngz lênhx vir ndâuk hâur jok Phơng pâuz sâu, pâuz nhênhv ntơưr, sâu bê…Chor vir ndâuk pâuz uô ntâuz ntơưr txêik pênhx hâur zênhx hangx tsênhv chêi, uô ntâuz ntơưr trâu mê nhuôs muk cơưv ntơưr, njuôk kho moz trâu mê nhuôs…”

Txix luôs hâux lưv kriê cơưv hâur pâuk ntơưr trâu chor vir ndâuk, phongz yaox gâux muôv vir ndâuk nhoz jok Phơng tưz muôx ntâu hlôngr yiêz. Đros kriê ntơưr, niêv tix H’Hồng tsênhv kriê lok chêi têz qơưs, ngaz tuk zoz thôngz trâu hâur ntơưr cơưv, yax kriê trâu sơưr đơưk. Shông 2015, niêv tix H’Hồng tưz hêik chor vir ndâuk cxaz chuôz cuiv cxênhx txuôs đros chor nhiêx xar muôx 20 triệu đêiv, cxiv uô “Huz cxur siêz jông” tâu 100 ntâu cir cxur thiêz sik paz côngv nhiêx tâu 800.000 đêiv chiê paz trâu chor vir ndâuk pluôs, muôx luz nênhx txov nhêv.

Sâu jênhv niêv tix li têx gôngr côngv trâu jêx jok, hli 12 shông 2015, niêv tix H’Hồng Kđoh hmôngr jông zos iz hâur tỉnh Đắc Lắc li chor têiv plor muk dự đại hôiv sik tưr nhiêv têz qơưk thôngz têz qơưk jiês tiv 9. Taz sik kror jông tiv zix đros niêv tix zos pox nhuôs hâur jok li cêr hluz, siêz nhiêv, zos kror uô trâu chor gâux muôv vir ndâuk hâur jok Phơng li luz nênhx ziv hnuz ziv hlôngr yiêz thiêz truôx tuk jux juk./.

(TTTN-Lik thox cxêik nhênhv)