Sìn Hồ, Lai Châu: Têx pox niêv nhiês zuôr muôs zax zênhz liv zôngv têz qơưk têx tsênhv chei chiê đơưk zuk têx cêr cxâuv

          Ntơưv tsêr cơư nênhs, huyện Sìn Hồ, tưz hnor lênhx nhuôv muôx 4 hli  têx suôz kuôx đros niêv muk nhoz cêr cxâuv, viv uô cxâuv chei têz qơưk, mê nhuôv têx suôz kuôx hâur têx hnuz no tưz uô trâu têx lênhx nênhs seiz car chor nênhs cxâuv co siêz xar tsik txơưx tas. Tuk nhuôv heik no lênhx niêv zos Lý Thị Tô, nhoz jok Sìn Hồ Vây, thị trấn Sìn Hồ, huyện Sìn Hồ trâus nhoz cêr cxâuv viv nhiês zuôr muôs zax zênhz ntâu jiês, viv li trâus ntêk tuôx nhoz cêr cxâuv. Nhiv kruôr muôx 40 shông, taz sik Tô tưz muôx txos 6 lênhx nhuôs thiêz hur tiz si Tô chor nhuôv co cux puôr lênhx tsênhv lok six zâu, tsi tâu pâuz đaz tsi hlo. Chox tuk mê yax đros muk nhoz cêr cxâuv, Tô tưz tsês iz paz nhuôv tsênhv mê mê, car qơưx trâu têx nênhs hâur tsêr thiêz tsôngv cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk hâur jok đros tu, đros paz hluz.

          Trung tá Trần Mạnh Hùng, Phưv tsar công an huyện Sìn Hồ heik pâuz: Cxâuv jâuv xuz thơưx zos thâuv tsênhv xênhz nhuôs hâur chêr viv li Lý Thị Tô tâu tso nhoz hâur tsêr, tsi trâus cxov chox muk cơư. Lưv lươngv muôx vax huôv tưz ntâu jiês muk hâur jok đros hâu nov ntơưv qơư uô hâux lưv, choz kriê cov shâuv uô nênhx jông, tsi cxoz đros luôs coz, zuôr muôs têx huv txưr ntơư, taz sik lênhx tiz nênhs tưs, têk luz siêz ntơư hlôngr tsi tâu, tsi so trâus cxâuv. Đhâu iz jiês cxâuv li ntơư, Tô puôr lênhx liv zôngv têz qơư têx tsênhv chei jông, tsi so chiê muôx mê nhuôv thiêz tsênhv tu mê nhuôv mok. Ntâu jiês li ntơư, lưv lươngv công an ntơưv qơư thiêx ntêk Lý Thị Tô tuôx cơư:

“Lý Thị Tô xênhz shông 1977 xưz, taz sik tưz muôx 6 tuk nhuôv, tsi so chiê muôx mê nhuôv thiêz xênhz zus nhuôs, liv zôngv têz qơưk têx tsênhv chei chiê xênhz tuz ci, nhiês zuôr muôs, uô luôv zax zênhz tsi trơưk chei. Txơưv tiêk tưz tâu hâu nov ntơưv qơư, têx đoanx thêv thiêz lưv lươngv công an tsi so tôngv zênhx, choz kriê thiêz hêv li uz li no taz sik Tô cux tsi tsês zuk têx nuv uô cxâuv chei co. Đhâu ntâu jiês choz kriê tsi tâu thiêz lưv lươngv Công an cux tsuv ntêk Tô tuôx nhoz tux viv nưk têx cêr cxâuv”.

         Xưk li Lý Thị Tô, Tẩn Khé Chào nhoz jok Hoàng Hồ, xã Phăng Sô Lin, huyện Sìn Hồ cux tsênhv taz tov nduô tsês six hơưv, hnuz nhôngs nhoz tux tiv nhiês zuôr muôs, uô luôv zax zênhz tsi trơưk chei thiêz. Nhiv no, Tẩn Khé Chào cux tsênhv zos lênhx nênhs trâul têx công an car, sox seiz njôngr thâuv tror uô cxâuv lok sâuv nhiês zuôr muôs, uô luôv zax zênhz tsi trơưk chei. Kuôk no 6 shông, Tẩn Khé Chào trâus cxâuv thiêz tik cêr cxâuv nhoz 5 shông tux. Chiê cov điv tâu zuk cêr cxâuv heik sâuv, Tẩn Khé Chào tưz tsi so zuôr 3 jâuk txir siz lơưr liês thiêz xênhz zus 4 tuk nhuôv, nhiv no tuk mê yax nhiv kruôr muôx 5 hlik. Puôs tuk nhuôv mê ntơưv têk, Tẩn Khé Chào, cux heik, têz luôs nhar chuôs li tsi muôx đaz tsi thâuv tâu nuk txos lok sâuv, zuk tâu lưv lươngv muôx vax huôv tso chei nhoz hâur tsêr tu mê nhuôv mok tsi trâus cơư tux.  Txơưv tiêk heik tsi tâu luk Choz Tsiz, taz sik thôngz đhâu canr bôv đros muk têx lul cxeik, heik pâuz: Tẩn Khé Chào thâuv tưs cux nhav tiêk, tsi uô cxâuv iz jiês li lơưv, tsi xênhz zus nzir tuz ci chiê tok têx nhuôv hloz, muk nhoz cêr cxâuv xưz:

“Zuk pâuz zuk cxâuv ntâu kror, lar mak tsuv muk nhoz tux, taz sik muôx têz qơưk têx tsênhv chei paz viv li thiêx tâu nhoz hâur tsêr tu mê nhuôv mê. Canr bôv tuôx cux heik cur ntâu jiês lơưv viv li cur zuôr tsi xênhz zus nzir mê nhuôv lơưv. Nhiv no nhoz hâur tsêr zuôr moz siêz khưr uô nox nzir 2, 3 shông thiêz cov chor nhuôs lox mê njik zuk zuôr muk nhoz cêr cxâuv”.

          Trung tá Trần Mạnh Hùng, Phưv tsar Công an huyện Sìn Hồ heik pâuz nzir: Nhiv no hâur thax tsav muôx 30 ntâu lênhx tsênhv trâus cxâuv lok sâuv nhiês zuôr muôs, uô luôv zax zênhz, tâu tso nhoz hâur tsêr viv tsênhv muôx mê nhuôv mok. Hâur ntơư, muôx 22 lênhx trâus cxâuv tsi tsuv muk nhoz tux thiêz 6 lênhx trâus cxâuv tsuv tâu nhoz tux taz sik tsênhv nduô tsês, tso nhoz hâur tsêr. Chiê têx lênhx nênhs no nzor tâu chox muk nhoz tux thiêz tâu seiz car jông hâur thax tsav, tsi tror uô cxâuv têx li heik sâuv, lưv lươngv công an zuôr chuôz tsar yax kriê, sox seiz njôngrr cov jông:

“Chor nênhs heik co puôr lênhx tâu uô ntâuz ntơưr tas thiêz seiz car njôngr. Yênhx ciêz, yênhx hli zos puôr lênhx muôx canr bôv công an car seiz thax tsav, muôx nênhs tuôx qênhz yuôx shuôs, kriê lơưr lok sâuv têx tsưr ziv uô nox, xênhz huôx li chas cov jông trơưk chei têz qơưk. Lar heik canr bôv hux jos đros hâu nov ntơưv qơư, cxuô nênhx, cxuô cấp chiê tôngv zênhx, seiz car, seiz kaz lơưr chiê lơưr hlôngr yiêz tsưr ziv, siêz xar thiêz tso tsês jux juk têx cêr nhiês zuôr muôs, uô luôv zax zênhz”.

          Têz qơưk tsênhv chei paz têx nênhs trâus cxâuv zos chiê trâu têx lênhx nênhs ntơư nzor jênhv pâuz tâu zuk têx cêr cxâuv, uô jông lơưr chei, cui tinhv têz qơưk chiê tror uô đuô luz nênhx yiêz. Tiêv sik li, taz têx pox niêv trâus cxâuv nhoz huyện tox siêz Sìn Hồ, Lai Châu ho liv zôngv têx tsênhv chei no chiê tror uô cxâuv, uô phiv liv trâu cơ quan muôx vax huôv. Chiê phax tir thêir tâu têx li heik no, tsuv zuôr trâuk txos tas nro cxix luôs chính trị li sir jos sik côngv tês, lar heik zos cơ quan muôx vax huôv hâur tso tơưv têx chei, cui tinhv tik cêr cxâuv cov txos qơư đuô chiê txo grêk tsơưs têx lênhx tiz nênhs zuôr muôs, uô luôv zax zênhz tsi trơưk, gra cêr truôx tuk trâu jêx jok nox nhoz njiês to./.

                                     (Khắc Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

PHÊNHV TSÊNHV CHÊI THIÊZ LUZ NÊNHX

thêv nhiêx BHXH iz jiês trâu ntâu shông

          Zơưv Hà Văn Hùng nhoz Hòa Bình nus: Cur hnor tiêk iz chas xêir tsov tsưr ziv thêv lơưr yênhx hli, yênhx shông, lênhx nênhs ntơưr BHXH cux zuôr thêv tâu iz jiês trâu ntâu shông. Zos li, thor nus cuiz tênhv tsênhz mênhx lok thêv nhiêx trâu ntâu shông li chak?

        Têz: tsưr ziv sâu nhiêx BHXH, BHYT, BH tsik muôx hâux lưv uô, BH txiêz nanv lox tôngv, BNN; sêiz car ntơưr BHXH, thể BHYT tso tơưv đros cuêz tênhv số 595/QĐ-BHXH hnuz 14/4/2017 lơưr Tổng Giám đốc BHXH Việt Nam tưz cuiz tênhv tsênhz mênhx nênhs chiv chir thêv nhiêx BHXH li chor tsưr ziv thêv nhiêx.

        Lơưr co, đrâuv tâu xêir tsov iz hâur chor tsưr ziv: Thêv nhiêx yênhx hli, 3 hli iz jiês, 6 hli iz jiês, 12 hli iz jiês, Nênhs chiv chir zuôr BHXH tâu xêir tsov:

        - Thêv iz jiês trâu ntâu shông taz sik tsik ntâu đuô 5 shông iz jiês;

        - Thêv iz jiês trâu chor shông tsênhv tsik tâu thêv đros thiêz nênhs cxaz chuôz BHXH tưz txưv tsar tov lok hnuz nhôngs chiê tâu sơưv nhiêx hli so lâul lơưr cuiz tênhv taz sik six hơưv thêv nhiêx BHCH tsênhv thêv tsik tâu tas tsik ntâu đuô 10 shông (120 hli) mak tâu thêv cov txâuk trâu 20 shông chiê tâu sơưv nhiêx hli so lâul.

       Iz zav li: Pos A xav txos hli 3/2017 txưv 55 shông thiêz muôx 15 shông 9 luz hli thêv nhiêx BHXH. Pos A xar tror chiv chir cxaz chuôz nzir BHXH chiê txâuk tsả rtov tâu sơưv nhiêx hli so lâil yênhx hli thiêz xar tsiv tsưr ziv thêv yênhx hli. Txos hli 4/2017 pos A muôx 55 shông 1 hli hnuz nhôngs thiêz muôx 15 shông 10 hli thêv nhiêx BHXH. Hli 5/2017 pos A xêir tsov tsưr ziv thêv iz jiês trâu 4 shông 2 hli tsênhv yuôr thiêz thêv ciês hâur hli no. Li co, xav txos tas hli 5/2017, pos A muôx 55 shông 2 hli thiêz muôx 20 shông thêv nhiêx BHXH, txâuk tsar tov chiê tâu sơưv nhiêx hli so lâul lơưr cuiz tênhv. Pos A li six hơưv tâu jênhv nhiêx hli so lâul zos txix hli 6/2017.

       - Zos tiêk nênhs cxaz chuôz BHXH tưz txưv hnuz nhôngs so lâul lơưr cuiz tênhv mak six hơưv thêv nhiêx BHXH tsênhv yuôr muôx 10 shông zos xar thêv mak tror tâu chiv chir thêv nhiêx BHXH lơưr iz hâur têx tsưr ziv cuiz tênhv ntơưv chor Điểm 1.1, 1.2, 1.3, 1.4 thiêz 1.5 khoản 1 Gri no (thêv yênhx hli, thêv 3 luz hli iz jiês, 6 luz hli iz jiês, 12 luz hli iz jiês lok sik thêv iz jiês trâu ntâu shông taz sik tsik ntâu đuô 5 shông iz jiês) txos thâuv six hơưv thêv nhiêx BHXH tsênhv yuôr tsik ntâu đuô 10 shông mak tâu thêv iz jiês trâu chor shông tsênhv yuôr chiê tâu sơưv nhiêx hli so lâul.

       Iz zav li: Zơưv B xav txos hli 8/2016 txưv 60 shông thiêz muôx 8 shông thêv nhiêx BHXH. Zơưv B xar tror chiv chir cxaz chuôz BHXH chiê txâuk tsar tov sơưv nhiêx hli so lâul yênhx hli thiêz xêir tsov tsưr ziv thêv oz shông iz jiês trâu ntu txix hli 9/2016 txos hli 8/2018. Hli 9/2018 zơưv B muôx txưv 10 shông thêv nhiêx BHXH thiêz thêv iz jiês trâu 10 shông tsênhv yuôr. Li co, xav txos tas hli 9/2018, zơưv B muôx 20 shông thêv nhiêx BHXH, txâuk tsar tov chiê tâu sơưv nhiêx hli so lâul lơưr cuiz tênhv. Zơưv B tâu sơưv nhiêx hli so lâul xav txix hli 10/2018./.

(Thanh Thủy-Lik Thox cxêik nhênhv)