Điện Biên Phủ, têx kror nhoz đrêiv tsik plox

Jiês tsav txênhz Điện Biên Phủ

Tror lok trâu qơư ntâuk tros châuz thâuv ntêx, hâur kuz bôv đôiv lâul Phạm Thắng, kuz chiến sĩ Trung đoàn 102, Trung đoàn Thủ đô, Đại đoàn 308 li siêz xar cux tsênhv ndo njôngr txos đros 11 lênhx đôngx chir hâur tiểu đôiv cưr chor yuôx fov ndê muk trâu trôngz A1. Trôngz A1 zos tros châuz Pháp kror qơư truôx tiv zix; đros zơưv Thắng, trôngz A1 zos qơư txi côngv ndo txos chor nênhs đros zuk tưz trâus tuôs, viv iz hnuz nhoz co muôx yênhx puô lênhx chiến sĩ tưz trâus tuôs tiv tros châuz têx muôk txưr fov, hôngz poz. Hâur siêz xar, zơưv zênhx ndo njôngr tsik plox thâuv cưr chor yuôx fov muk trơưk têx cưx khơưz thiêz đơưv chor nênhs tưz trâus tuôs tsênhv nhoz chuôs tsi, hâur co muôx chor nênhs đros zuk uô cê. Zơưv tiểu đôiv thâuv co muk 11 lênhx nênhs, mak 9 lênhx nênhs tưz trâus tuôs. Txos hnuz no, đhâu 63 shông thiêx tror lok kror qơư no, zơưv tsuôk pâuz njiê txos thax tsav ar Điện Biên zênhz shôngx li têx hlôngr yiêz:

“Cur cux xar tsik tâu tiêk trôngz A1 nhiv no zuôr txơưr ntâu luôx no pir li trôngz A1 63 shông uô ntêx. Trôngz A1 63 shông uô ntêx mak tsuôk pov ar liêz xưz. Muôx 10 lênhx nênhs trâus tuôs mak 10 lênhx nênhs txơưr đuô ho tuôx hlôngr. Cur tiểu đôiv tuôx 11 lênhx nênhs mak tuôs lơưv 9 lênhx. 85 shông tâu tror lok qơư ntâuk tros châuz thâuv ntêx, tâu sơưr sâuv luz trôngz A1 no mak cur uô tsâus pox nhuôs sơưr đơưk hênhr tưz tuôx cxiv tsa Điện Biên chiê Điện Biên muôx tâu li hnuz no. Thiêx cux jiês no cur xar phêiz kênhz đros chor nênhs đros zuk tưz trâus tuôs  tiêk lơưr tror lok đros sêiz shuôk kror no. Thiêzz pox nhuôs tuôx ndis shuôk trôngz A1 no mak ndo tiêk, trôngz A1 no muôx yênhx puô, yênhx cxênhz lênhx chiến sĩ tưz trâus tuôs chiê muôx tâu hnuz no”.

Zos xưk sâuv ar, bôv đôiv chênhr khơưz kror cưx chiê ntâuk tros châuz, mak hâur chor kror ar muôx iz lưx lươngv lok six zov chênhr cux cê tuôr fov ntâuk tror châuz, cê tsoz phưz têx trâus saz trâu chor nênhs fov tuô trâus. Co zos lưx lươngv quân y.

Zơưv Bùi Văn Đáp, kuz bôv đôiv lâul lưx lươngv quân y hâur kror ar thâuv tưs cux tsênhv ndo njôngr hâur siêz tsik plox six hơưv fêik kho hâur siêz trâu iz lênhx pox niêv. Taz sik tiv nênhs moz lax uô pa, yuôx ho muôx tsik txâuk viv li tas nro hmo co, 5 lênhx nênhs sêiz jor ho sik hlôngr nto uô qơư iz trâu lênhx nênhs co cov uô tâuk pa. Taz sik uô kaz ciês lok cux chơưv paz tsik tâu lênhx pox niêv co. Thiêz yênhx hnuz đhâu, zơưv Đáp ho njiê pov njôngr chor nênhs đros zuk uô cê trâus tuôs jux juk, tiv tsar tov thâuv ntâuk tros châuz yuôx muôx tsik txâuk, chuôz zênhx chơưv paz cux tsik muôx, hok têx qơư trâus saz mak hnhar hênhr. Kuz Bôv đôiv lâul Bùi Văn Đáp hêik:

“Đruôz hnuz mak uô hâux lưv chơưv kho, njuôk shuôk moz, fêik kho têx qơư trâus saz, nzuôr têx qơư trâus saz co. Hnuz tưs cux li, txos 2 six zar hnuz kêix cur tsênhv tsuv uô nzir bê ntơưr chor nênhs trâus saz tsuv txar muk trâu qơư kho moz yiêz. Txos 5 six zuôr tsâuk ntux ho tok chor nênhs trấu ssaz tâu chox lok thiêz tror yêv chor nênhs trâus saz kuz muk. Iz hmo li co mak muôx nhos 100 lênhx nênhs trâus saz. Thâuv co mak iz lênhx nênhs tsuv uô hâux lưv bâuv pêz lênhx, 4 lênhx, têx thâuv tsênhv bâuv 5 lênhx nhoz tiv phaz, viv li mak cán bộ quân y hnuz hmo lok cux tsik muôx six hơưv so pư. Tsuôk ndơưk đaz ntuz tâu thâuv tưs mak pư thâuv co thiêz tsiv tsik so hâur 56 hnuz hmo. Txos hnuz tiv 56 ntâuk zênhx mak lênhx tưs cux jông siêz, shir phaz hênhr”.

Đros yênhx lênhx nênhs nhoz thax tsav ar Điện Biên, hâur têx hnuz hli 5 lịch sử thâuv tưs cux lok six muôx tsiv gri. Thiêz chiê muôx tâu zênhx liv li nhiv no, đrâuv sir jos hâur ntâuk tror châuz tsênhv muôx chor bôv đôiv lâul li tso siêz, njênhs njôngr zuôr zênhx liv đuô thâuv tưs hur si.

64 shông tưz đhâu, chor kuz bôv đôiv lâul li siêz xar cux tsênhv ndo txos txos li kuz. Lơưr zos chor nênhs tưz nhoz đrêiv hâur lịch sử mênhx cxưx, taz sik thâu tưs cux zênhx sir jos. Chiê yênhx lênhx kruô tuôx txos Điện Biên nhiv no pov tâu têx hlôngr yiêz nhoz thax tav qơư co thiêz mnôngs sêiz pov tâu têx kror lịch sử nto bê chiê paz trâu cxuô lênhx sơưr đơưk thâuv tưs cux ndo njôngr txos têx lịch sử no./.

(Vũ Lợi-Lik Thox cxêik nhênhv)

Điện Biên đros thiêz trâur nuv đras liêx lox đar

Đras liêx Mường Thanh

Đros trâu hâux lưv chêx tsôngk uô trâur nuv đras liêx lox đar nhoz hur si têx thax tsav qơư, njuôk xav txos shông 2026, tỉnh Điện Biên zuôr muôx 2.400 ha liêx têz kôngz nuv uô trơưk li heik sâuv đros thiêz têx chuôz zis tsôngv box cxaz chuôz tâu sơưv liv zos xar muôx 9.600 chuôz zis. Têx thax tsav cxaz chuôz zov chênhr zos 4 huyện: Điện Biên, Tuần Giáo, Tủa Chùa, Mường Ảng thiêz TP Điện Biên Phủ. Iz chas ntơư hâux lưv phênhz thax tsav uô têx kôngz cux tâu phênhz tsênhz mênhx chos têx tsoz chos trơưk yênhx ntu, six hơưv hâur têx thax tsav qơư nhiêk txơưr nhiêk li: Uô blêx tsơưr lươngv siêz trâu ntơưv huyện Điện Biên, TP Điện Biên Phủ, Tuần Giáo đros thiêz muôx nhos 570 ha; uô poz cưk chêx tsôngk trâu Tuần Giáo, Tủa Chùa, Điện Biên đros thiêz zuôr xar iz cxênhz ha; uô cà phê, yuôx zêx ntơưv Mường Ảng, hur si liêx têz zos xar muôx 600 ha.....

Zơưv Hà Văn Quân, Giám đốc Sở Kôngz nuv thiêz huôv tsar tox siêz tỉnh Điện biên heik pâuz: Huôv tsar uô trâur nuv đras liêx lox đar zos hâux lưv uô jông hâur uô kôngz nuv, muôx tâu têx xiv huv kôngz nuv chêx tsôngk, đros trâu cxuô zav, zôngx ziv trâu lênhx nênhs uô thiêz nênhs sâu zuôr têx xiv huv. Txix ntơư paz uô tiêr tsưr ziv hlôngr yiêz ngênhx kôngz nuv reik đros trâu huôv tsar kôngz nuv xiv huv thiêz cxiv tsa jêx jok yiêz:

“Shông 2018 đros thiêz uô kôngz nuv, xuz thơưx zos chêx tsôngk trâu cxiv tsa đras liêx lox đar nhoz cxuô thax tsav qơư chiê muôx tâu têx xiv huv jông thiêz taz por trơưk zoz qơưx. Hâur tu zus mak chêx tsôngk trâu huôv tsar tu zus nhux tưv, hok buô mak zus têx nhuôv buô tuô nox grêix chiê muôs tâu mê njik hâur ciêz đrôngs. Jôngr nuv mak zos iz kro lok six phiv liv viv li tỉnh zuôr sir jos uô jông luôs hâux lưv por hưv thiêz huôv tsar jôngr”.

Huyện Điện Biên zos iz hâur têx thax tsav qơư jông uô trâur nuv đras liêx lox đar đuô hur si pir li têx thax tsav, suôv qơư đrâuv hâur tỉnh. Nhiv no ntơưv qơư tsênhv fuô uô dưv anr đras liêx lox đar sik paz nhoz lênhx nênhs tsiv uô thiêz nênhs sâu zuôr têx blêx IR64 thiêz blêx tsư ha số 7 xuz thơưx hâur tỉnh ntơưv xã Thanh yên zos 31 ha, nhiêx txiêx uô zos 12,6 tỷ đeiv.

Txơưv tiêk no zos jiês fuô uô xuz thơưx, taz sik tsôngv box tâu paz lok six ntâu têx nôngz kôngz, qir zuôv, yuôx por vêv đrox tsuôs, cơưv nzir tsưr ziv yuôr trâus lok sâuv uô kôngz, đros trâu sik côngv nhoz 4 tos, viv li chiv blêx shông 2017, têx kôngz uô trơưk tsưr ziv heik co tưz sâu tâu ntâu đuô, xar muôx 200 tênhr, tsar ndê phênhv sâu tâu trâu lênhx nênhs uô blêx. Khov bax uô jông lơưr têx tsưr ziv heik kriê, zok nriê qơư sâu zuôr têx xiv huv....., txix ciês thâuv fuô uô dưv anr mak têx xiv huv cxur muôx tsơưr lươngv ntơưv đras liêx cux tưz muôs tâu ntâu trâu cxuô thax tsav qơư nhoz têx ciêz đrôngs hâur thax tsav TP Hà Nội thiêz chor tỉnh txơưr đuô li: Quảng Ninh, Hải Phòng, Thái Nguyên....

Zơưv Ngô Xuân Chinh, Phưv Chủ tịch Ủy ban huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên heik pâuz, luôs hâux lưv sir jos yưv pênhr cxiv uô têx côngz trênhx đros thiêz 800 thiêr cưx đês liêx, xar 2 cêik cêr mul lok hâur têx liêx txix luôv xuôz jêz, kho têx liêx thiêz khơưz 5 luz kror đêx phưx vưv trâu zưs têx kôngz, xuz thơưx tưz uô tâu trơưk tsưr ziv, siêz xar. Txix ntơư ziv khav tinhv tâu luôs hâux lưv cxiv tsa thiêz nthuôr uô đar têx trâur nuv đras liêx lox đar zos tsưr ziv uô jông hâur uô kôngz nuv truôx vênhk nhiv no:

“Hâur shông 2018 thiêz têx shông txuôk lơưr co, lok sâuv huyện tsưr ziv cux tror paz trâu huôv tsar uô đras liêx lox đar, no zos iz hâur têx tsênhv njiêz uô hlôngr yiêz ngênhx kôngz nuv hâur tỉnh tưz thôngz đhâu. Xuz thơưx pêz zuôr chêx tsôngk hux jos đros têx hợp tác xã, doanh nghiệp chiê tror tsưr tsix yax kriê vênhv tôngv trâu tsôngv box chiv chir cxaz chuôz uô têx kôngz lơưr tsưr ziv heik sâuv. Tiv 2, pêz zuôr fuô uô siv tsưr ziv cxiv kho têx liêx, tsênhv tsênhz zos chiê paz trâu huôv tsar đras liêx lox đar thiêz gra siêz xiv huv kôngz uô tâu heik cxuô, blêx heik taz”.

Tror uô trơưk têx tsưr ziv tưz uô tâu hâur trâur nuv đras liêx lox đar hâur chiv kôngz shông 2017 ntơưv huyện Điện Biên, chiv kôngz ntux tsâus yiêz 2017-2018, tỉnh Điện Biên zuôr tror fuô cxiv uô 6 trâur nuv đras liêx lox đar, đros thiêz xav hur si muôx nhos 200 ntâu ha ntơưv huyện Điện Biên, Tủa Chùa, uô têx nôngz blêx li: Blêx tsư ha số 7, IR64....Taz sik, chiê luôs hâux lưv uô no ziv hnuz ziv nthuôr uô tâu đêz đar trơưk li tsưr ziv xar, cux tsênhv yuôr iz cxiê phiv liv tsuv tâu đơưk uô uô ntêx, ntơư zos hâux lưv njuôk hov, cxiv kho têx liêx đros trâu kho jông têx cêr mul lok seiz shuôs liêx....; hu zâuv, sik côngv đros ntâu doanh nghiệp sâu zuôr têx xiv huv uô tâu thiêz hâux lưv yax mông, fuô kriê, vênhv tôngv tsôngv box cxaz chuôz tsuv moz siêz đuô thiêz chiê muôx cêr siz paz, sik thôngx siêz jông./.

                         (Vũ Lợi-Riê Lâux cxeik, nhênhv)