Hêir nênhs Chăm muôx ntâu hlôngr yiêz hâur nox yôngz cok, uô đaz uô kruô

Chiê uô lơưr phongz yaox “Tas nro pêx xênhv sik côngv siêz cxiv tsa luz nênhx vênhx huôv”, “Chuô zis vênhx huôv”, tsôngv box mênhx cxưx Chăm nhoz Bình Thuận tưz tso tơưv ntâu quy tênhv txos trâu jêx jok, chiê tsôngv px tso tsês têx cêr nênhx pôngz kaz. Chênhr zos li hêik co, ntâu phongx cxưx tưz tsik uô ntâu li thâuv ntêx, taz sik cux tuôr chiê tâu têx phongx cxưx muôx liv cxôngx nzor. Iz zav li, uô yôngz cok tưz txo grêk ntâu. Hêir nênhs Chăm li ntênhk uô đaz uô kruô lơưr Đạo Bà La Môn tsưr tsix txix 8 txos 10 hnuz, nhiv no tsuôk uô txix 3 txos 4 hnuz. Zơưv Huỳnh Thành, iz lênhx pêx xênhv nhoz jok Cảnh Diễn, xar Phan Thanh, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận puz pâuz, hêir nênhs Chăm li cêr đaz cêr kruô lơưr đạo Bà Ni, thâuv ntêx no tsuôk zos giới chức sắc, chor nênhs bluô nux, muôx luz nênhx jông thiêx li tâu tsưr tsix uô đaz uô kruô huv zos li đạo giáo Bà Ni têx chêi, phongx cxưx, nhiv no tưz txơưr lơưv ntâu, thâuv muôx nênhs tâu tas siv nênhx puôr lênhx tsưr tsix jông iz zav:“Lok nox hâuk ntơưv nênhs Chăm Bà Ni li ntênhk uô đaz uô kruô, tiv zix zos ntênhk Dhi mak pox nhuôs tsov cưv txos nox hâuk đuô, uô tuôr xuôv nhiêx trâu tsưr tsêr. Nhiv no phêiz uô ntâu tôv: tôv uô jâuz mor nox, tôv tuô tsiêx uô grêix, tôv phưx vưv. Chor chức sắc cux phêiz uô ntâu paz. Ciês hâur nox yôngz cok mak Sư hloz ciês cux tso tsês ntâu kror chiê tsik uô tuôr xuôv ntâu thiêz phiv liv trâu tsưr tsêr”.

Hâur chor jêx jok Chăm li têx cêr chêi cux sâu tsênhz mênhx: pox nhuôs muk pov tuôs mak siz paz, taz sik tsuv tror lok zuk tsêr chiê nox mor chiê tsik uô tuôr xuôv trâu tsưr tsêr. Hok chor chức sắc mak txo grêk têx ntênhk, cêr đaz kruôk, txix co paz trâu chor tsưr tsêr cxênhx txuôs ntâu đuô. Sư hloz Bá Xanh nhoz jok Bình Hòa, xar Phan Hòa, huyện Bắc Bình, tỉnh Bình Thuận puz pâuz:“Cux yax kriê trâu pox nhuôs cxênhx txuôs hâur uô đaz uô kruô. Iz zav li hâur ntênhk Dhi muôx nhux tưv lơưv mak tsik zuôr nzir ntâu zav lơưv, tsuôk zuôr cov txâuk chiê uô lơưr đaz kruôk xưz. Yuôr chơưr, bia thiêz cux tsik khênhr hâuk ntâu, zos hâuk ntâu hênhr mak zuôr kâus muôx luk hloz, luk zâu, siz char siz chês thiêz”.

Chiê paz trâu tsôngv box mênhx cxưx Chăm hlôngr yiêz đuô têx jênhv pâuz hâur uô luz nênhx vav mênhx tsuv hêik txos Hôiv đôngx chức sắc Bà La Môn giáo li pưk txux zov chênhr. Sư hloz Thường Xuân Hữu-Chủ tịch Hôiv đôngx Chức sắc Bà La Môn giáo tỉnh Bình Thuận puz pâuz, tâu yênhx lix txix shông 2012 txos nhiv no, Hôiv đôngx tưz thôngx ziv tso tơưv têx chêi lok kruôz kriê ntênhk hâur têx ntênhk hôiv, tiv zix zos txo grêk tsơưs pox nhuôs mênhx cxưx Chăm li têx phongx cxưx tsik zov chênhr hâur yôngz cok, uô đaz uô kruô:“Hâux lưv tsưr tsix uô đaz uô kruô thâuv ntêx mak txix 8-10 hnuz, nhiv no mak tsơưs đuô txix 3-4 hnuz. Oz thiêz zos yôngz cok lơưr nênhs Chăm li phongx cxưx thâuv ntêx no tsuv uô cxuô nro têx chêi, hok nhiv no mak oz chuôz zis sik njiz njêx muôs xưz lơưr co tênhv ciês hnuz nox yôngz cok, thiêz tsưr tsix nox hâuk uô cê. Co paz cxênhx txuôs lok six ntâu”.

Phênhv ntâu hêir nênhs Chăm li yôngz cok puôr lênhx tâu uô đros zuk mênhx cxưx têx phongx cxưx, vênhx huôv jông, uô đros têx chêi hâur jok lok luz nênhx vênhx huôv ntơưv qơư pêx xênhv nhoz. Hâux lưv tsưr tsix uô đaz uô kruô muôx ntâu kror yiêz thiêz paz muôx cêr sik côngv siêz côngv thôngx. Taz sik, lơưr pos Thanh Thị Minh Hiền-Phưv trưởng Ban Mênhx cxưx tỉnh Bình Thuận, uô lơưr tsôngv box Chăm li luz nênhx vav mênhx hâur uô đaz uô kruô, nox yôngz cok cux tsênhv tâu sêiz zos cxiv vênhv tôngv tsik so chiê paz trâu pox nhuôs sơưr đơưk jênhv pâuz tâu ntâu đuô:“Chiê tror uô jông lơưr luz nênhx vav mênhx hâur uô đaz uô kruô, nox yôngz cok, ntu zuôr txos hêik cov tror yưv pênhr kruôz kriê nzir txux chi trâu pêx xênhv”.

Hâux lưv hlôngr yiêz jênhv pâuz lok uô đaz uô kruô, nox yôngz cok, tsik uô tuôr xuôv trâu tsôngv box Chăm Bình Thuận, xuz thơưx tưz paz muôx tâu kror jông. Taz sik, iz cxiê qơư, têx phongx cxưx, cêr chêi no cux tsênhv phiv liv. Viv li, cxuô cấp chính quyền tiv phaz tsuv sir jos uô hâux lưv yax kriê, đros co zos paz trâu tsôngv box muôx txux chi, jênhv pâuz đuô, uô tâu li co thiêx zuôr uô trâu luz nênhx vav mênhx, tâu uô cxuô nro hâur côngv thôngx mênhx cxưx Chăm nhoz Bình Thuận li luz nênhx./.

(VOV HCM-Lik Thox cxêik nhênhv)

Shuv xênhz tsêr cơưv cxênhx pêz A Lưới hnar têx tsôngk tiêz txêix pax jông jav

Thâuv tưs cux li, txos trâu hnuz thưr 2 thiêz thưr 6 hâur yênhx ciêz, cxuô lênhx cưk kriê thiêz shuv xênhz nhoz tsêr cơưv cxênhz pêz A Lưới cux tror hnar têx tsôngv tiêz tsôngk yo txêix pax jông jav tuôx trâu tsêr cơưv. Chor cxêik shuv xênhz mak hnar têx tsôngv tiêz ntêr, chor tuz shuv xênhz ho hnar têx tsôngk yo lur têk txêix pax jông jav. Hur si têx tsôngk tiêz, tsôngk yo co zos muôz cxuô zav ntâuz ntok txêik pax jông jav chox lok xơưk. Shux xênhz Đàm Linh Đan, cơưv lớp 12B1 hêik pâuz: “Cur zos hêir nênhs Tà ôi, thâuv tâu hnar têx tsôngk tiêz, zos cur niêv thiêz têx niêv lâuk ntok tâu, muôz chox lok xơưk hnar mak cur cux jông siêz hênhr. Chênhr zos li hêik ntơư, thâuv tuôx trâu tsêr cơưv cur nhiêv hnar zuk hêir nênhs têx tsôngk trik yo hênhr”

Pos Đàm Thị Phương Hoa, thơưx sêiz car tsêr cơưv cxênhx p33z A Lưới cux hêik pâuz tiêk: luôs hâux lưv chiê tsôngv tuz nxêik shuv xênhz thiêz cưk kriê muôz têx tsôngk trik yo ntơư hnar tuôx trâu tsêr cơưv, tưz uô tâu ntâu shông thiêz ntơư cux zos paz phênhv trâu luôs hâux lưv huôv tsar truôx hêir nênhs Tà Ôi luôs hâux lưv ntok ntâuz cxôngx nzor tsik chiê pôngz plox: “Uô trơưk uỷ Ban huyện A Lưới luôs hâux lưv tso tơưv chiê cxiv tsa thiêz huôv tsar vênhx huôv hnar cxuô hêir nênhs tsơưs têx tsôngk trik yo tuôx trâu hâur têx tsêr cơưv, qơư uô hâux lưv, tưz tâu cưk kriê nhoz tsêr cơưv fuô uô tâu ntâu shông lok thiêz ntơư cux chênhr zos huôv tsar truôx cxuô hêir nênhs têx vênhx huôv jông cov muôx đros đrêiv luz nênhx hâur niêx hnuz”

Đros ntơư, cxuô luz cơ quan hâur thax tsav huyện An Lưới, thâuv txos trâu hnuz thưr 2 thiêz hnuz thưr 6, têx cán bộ nhoz cxuô cơ quan puôr lênhx hnar hêir nênhs tsơưs têx tsôngk tiêz tsôngk trik yo txêix pax jông jav tuôx uô hâux lưv. Pos mai Thị Hợp, Giám đốc hợp tác xã xơưk trôngk tiêz tsôngk trik yo A Lưới hêik pâuz:“Cur cux iz zav li cxuô lênhx vir ndâuk sđ, tsuv uô li chas cov hêir nênhs oz chas têz qơưs pâuz txos zuk hêir nênhs Tà ôi luôs hâux lưv ntok ntâuz txêix pax jông jav thiêz huv đros hâur ntu têz qơưs hlôngr yiêz nhiv no”

Nhiv no A Lưới, zav ntâuz ntok txêix pax jông jav chox lok xơưk tsôngk tiêz tsôngk yo hêik sâu, tsôngv pox niêv vir ndâuk Tà ôi cux tsênhv chox lok xơưk tâu cxuô zav huv li: Hnaz, fuôv, câuk mov, khâu….huv đros tsôngv kruô sđ siêz nhiêv. Zơưv Nguyễn Mạnh Hùng, chủ tịch uỷ ban huyện A Lưới hêik pâuz: “Chiê huôv tsar truôx hêir nênhs luôs hâux lưv ntok ntâuz, huyện  tưz yax kriê cxuô lênhx cán bộ hâur cxuô cơ quan thiêz shuv xênhz tsuv hnar hêir nênhs tsơưs têx tsongk tiêz tsôngk yo txêix pax jông jav trâu hnuz thưr 2 thiêz thưr 6 yênhx ciêz cov huv đros”

Đros trâu tsưr ziv, siêz xar uô huv đros, huyện tox siêz A Lưới, tỉnh Thừa Thiên Huế tưz muôz hêir nênhs Tà Ôi têx ntâuz ntok txêix pax jông jav chox lok xơưk cxuô tsôngk tiêz, tsôngk trik yo hnar, cov ziv hnuz ziv muôx chôngz lênhx kruô sâuv ntiêx têz pâuz txos./.

                                                                          Tsu cxêik nhênhv-VOV Miền Trung