Por hưv, tuôr tsês jông nênhs Hmôngz txux chi muôz chiêz mur cok uô têx ntâuz txêix pax, jông jav

            Jok Lao Tỷ Phùng, phường Tân Phong (thâuv ntêx zos xã Nùng Nàng, huyện Tam Đường kuz) nhoz iz ntar trôngz Pu Sam Cáp zos qơư phênhv ntâu têx chuôz zis Hmôngz uô nênhx nhoz. Huôk njôngr thâuv têx luz six hơưv shênhx, uô liêx têz tas, chor pox niêv vir ndâuk, têx lênhx niêv thiêz pos ho siz kriê, sik đros uô pax ntâuz, muôz chiêz mur cok trâu têx ntâuz cov txêix pax, jông jav, xơưs uô tsôngk tril yo, tiêz hnar. Txix chor pox niêv vir ndâuk Hmôngz tsưr ziv jông thiêz  gruôs, têx luz yo, hnar gra ntơưv têk, tos hâur ndông....tâu lơưr xơưs nriê pax lok six jông, cê phưx vưv luz nênhx xênhz huôx, cê zos por hưv, tuôr tsês zuk heir nênhs txux chi vênhx huôv tsi chiê pôngz plox. Pos Mêiv Xênhv Hav, iz lênhx pox niêv txơưx uô pax ntâuz nhoz jok Lao Tỷ Phùng heik: Thâuv chor chiêz mur tâu hâu nhox cuz lus ntơư, zuôr muôz iz tus chưx mêv ntuz chiêz mur chox lok cok trâu kror ntâuz uô têx trêr pax, blôngx hmaz blôngx ntông, nak nôngs txêix jông jav, heik lol nênhs Hmôngz luz nênhx xênhz huôx, tsưr ziv, siêz xar, cêr uô nox uô hâuk. Pos Mêiv Xênhv Hav heik: “Niêx shông, thâuv tưs txos luz 6 hli hli ntux tror zar muk, txos cheix ntux nas ntơư, sơưr đơưk uô liêx têz tas, tsi yuô muôx nuv uô cux zos cheix tsôngv box hâur jok siz zâuv uô pax ntâuz, xơưs tsôngk tril yo, tiêz hnar chiê đros por hưv, tuôr tsês chor lâul têx txux chi cêr nênhx vênhx huôv tsi chiê pôngz plox”

           Nênhs Hmôngz nhoz jok Lao Tỷ Phùng txux chi muôz chiêz mur cok trâu têx ntâuz tưz iz txưv uô thiêz muôx thâuv nzor lok, iz tiêv đhâu iz tiêv, iz cxênhx đhâu iz cxênhx tax txos nhiv no. Chor nhuôv nxeik Hmôngz nhoz no puôr lênhx tâu kriê txux chi tsưr ziv uô pax ntâuz li heik sâuv txix thâuv tsênhv zâu, xưk iz hâux lưv thâuv tưs tưz zuôr tsuv shâuv thiêz uô chiê bax trâu zuk luz nênhx zar tov kaz. Chiê muôz chiêz mur cok uô tâu trâu đax ntâuz, nênhs Hmôngz zôngv chưx mêv tôngx lok sik hlâu, reik njiê trâu iz zar pak shôngz. Zơưv Tsaz Xênhv Hav, tsar jok Lao Tỷ Phùng, phường Tân Phong heik pâuz: “Tsôngv pêx xênhv hâur jok luôs hâux lưv muôz chiêz mur cok ntâuz uô txêix pax, jông jav tưz iz txưv muôx thâuv nzor lok, iz tiêv đhâu iz tiêv , iz cxênhx đhâu iz cxênhx chiê sik đros por hưv, tuôr tsês. Pêz tsênhv yax kriê, vênhv tôngv tsôngv box tsuv tuôr tsês jông têx txux chi vênhx huôv ntơư tsi chiê pôngz plox”.

            Txix ntu têz qơưk ziv hnuz ziv huôv tsar, hlôngr yiêz li nhiv no, nênhs Hmôngz nhoz Lai Châu luôs hâux lưv muôz chiêz mur cok uôx ntâuz uô txêix pax, jông jav, hâur co muôx jok Lao Tỷ Phùng tsênhv jux juk trâus pôngz plox.  Ntâu xiv huv, tsôngk tril yo, tiêz xơưs uô tâu, muôs fênhx zis tsênhv muôx shơư đros trâu tsôngv box têx ntâuz xor, tsôngk yo, tiêz iz txưv uô têk xưk li thâuv ntêx. Chênhr viv li, hâu nov ntơưv qơư tưz thiêz tsênhv sir jos yax kriê, vênhv tôngv pêx xênhv por hưv, tuôr tsês truôx zuk heir nênhs li txux chi vênhx huôv tsi chiê pôngz plox. Canr bôv, công chức seiz kaz jông ntơưv qơư, paz têx chuôz zis huôv tsar ju lix đros trâu por hưv tsês têx txux chi cêr nênhx vênhx huôv. Zơưv Lê Xuân Dũng, Phưv Chủ tịch Ủy ban phường Tân Phong, tỉnh Lai Châu heik pâuz: “Đros thiêz chor jok muôz lok uô cê hâur xã kuz, li: Jok Nùng Nàng, lao Tỷ Phùng... pêz sir jos yax kriê pêx xênhv por hưv, tuôr tsês jông nênhs Hmôngz txux chi vênhx huôv tsi chiê pôngz plox. Hâur co, lar heik zos txux chi muôz chiêz mur cok ntâuz uô txêix pax, jông jav, đros trâu huôv tsar ju lix ndis seiz tox trôngz hâur pêk ntơưv têx jok”.

           Hâur ntu têz qơưk hlôngr yiêz thiêz huôv tsar, têx txux chi uô ntâuz xor heik sâuv tsi tiêk xơưs uô hnar hâur niêx hnuz, tsênhv zos nênhs Hmôngz txux chi cêr nênhx vênhx huôvjông. Luôs hâux lưv por hưv thiêz tuôr tsês txux chi muôz chiêz mur cok uô ntâuz txêix pax, jông jav hâur jok Lao Tỷ Phùng tsi tiêk paz por hưv chiê têx txux chi jông, tsênhv krêz hâu cêr yiêz trâu huôv tsar ju lix truôx, reik đros vênhx huôv côngv thôngx hâur thax tsav qơư./.

Khắc Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv

Tỉnh Lâm Đồng sir jos huôv tsar cxuô qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs

          Hâur iz hnuz, thax tsav qơư ndis uô si Bàu Trắng, xã Hòa Thắng, tỉnh Lâm Đồng đar muôx 2ha ntâu tưz tok tâu txix 3.000-4.000 lênhx kruô tuôx ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs. Zơưv Nguyễn Văn Hùng – Giám đốc sêiz car thax tsav qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs shir phaz lul hêik pâuz: “Txix ciês thâuv muôz oz pêz luz tỉnh chox lok uô hâux lưv uô cê txos trâu nhiv no, hur si cxuô qơư ndis uô si li jôngr ntông, niêv đêx hiêr txuôk đros cxuô qơư tsiv uô cxuô zav nox hâur thax tsav tỉnh cux tâu uô huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv. Kror zov chênhr nhiv no, tsuv cxiv kho cxuô txox cêr cov truôx jông, zôngx ziv trâu tsôngv kruô muk lok ndis uô si”

          Đhâu muôz oz pêz luz tỉnh chox lok uô hâux lưv uô cê, Lâm Đồng yiêz muôx 3 thax tsav qơư ndis uô si jôngr ntông, đêx hiêr: Ntơư zos “qơư ndis uô si đêx hiêr Bình Thuận; “qơư ndis uô si jôngr ntông” Đắk Nông; “Qơư chos pax ndis uô si” Đà Lạt, zos Việt Nam thax tsav qơư ndis uô si nto bê đhâu hâur yênhx puô shông. Hur si tỉnh nhiv no muôx 4.200 qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơư; 1.400 luz tsêr tok kruô, txâuk tsês trâu 48 triệu lênhx kruô tuôx nox nhoz so muk lok hâur iz shông. Ciês hâur shông 2025, tỉnh tso tơưv luôs hâux lưv cxơưz cxiz cov tâu 23 triệu lênhx kruô tuôx ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs.  Trơưk li Tiến sỹ Phan Bảo Giang, Phưv Hiệu trưởng sêiz car Trưởng khoa Marketing  tsêr cơưv Đại học Kinh tế-nhiêx txiêx đrôngl Hồ Chí Minh hêik pâuz: “Pêz tsuv sâu trâu sâuv iz đêiv đuôz kriê tsôngv kruô cxuô qơư ndis uô si hâur thax tsav tỉnh Lâm Đồng yiêz. Pêz pov tâu iz tsênhv qơư txix Đắk Nông, Lâm Đồng txos trâu Bình Thuận kuz, cux muôx ntâu qơư jông jav ndis uô si; Chênhr zos li hêik ntơư, pêz sđ tsuv sik côngv đas jos tsưr ziv uô thiêx muk đhâu têx phiv liv”

            Trươk li tỉnh Lâm Đồng nghị quyết hêik ntơưv Đại hội Đảng bộ tỉnh  jiês tiv 1, ntu 2025 – 2030, Cxuô qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs, zos tỉnh iz hâur pêz luôs hâux lưv huôv tsar uô nox; iz chas huôv tsar kôngz nuv uô trơưk công nghệ yiêz. Chênhr zos li hêik ntơư, tỉnh Lâm Đồng tưz tso tơưv luôs hâux lưv cxiv uô cxuô zav hax huv, sir zôngv công nghệ số chiê hêik lok têx muôix jông ntơưv qơư trâu tsôngv kruô sđ pâuz txos. Zơưv Nguyễn Văn Lộc, Giám đốc Sở vênhx huôv tỉnh Lâm Đồng hêik pâuz: “Pêz cux chos luk, cir ntâuz ntơưr chiê đros doanh nghiệp huôv tsar uô cov huv đros. Cxuô doanh nghiệp paz tsênhv qơư cxiv tsa iz tsênhv qơư ndis uô si jông jav hâur thax tsav tỉnh Lâm Đồng yiêz”.

          Luôs hâux lưv huôv tsar qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs, tỉnh Lâm Đồng tsênhv chêx chôngk muôz pênhr nhiêx huôv tsar uô cxuô qơư jông jav ndis uô si cov huv đros tsôngv kruô sâuv ntiêx têz. Zơưv Hồ Văn Mười, Phưv Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UB tỉnh Lâm Đồng hêik pâuz: “Chiê cxơưz cxiz tâu chôngz lênhx kruô tuôx ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs zos đrêiv luôs hâux lưv tso tơưv; pêz tsuv muôx jông cêr muk lok zôngx ziv; muôx qơư njuôk đas jos trâu tsôngv; truôx tuk an ninh; cxuô qơư ndis uô si tsuv jông jav huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv”

           Hâu nov thiêz doanh nghiệp đros trâu tsôngv px ntơưv qơư sik côngv đas jos tsưr ziv huôv tsar uô, txơưv li chas tỉnh Lâm Đồng cux zuôr yênhx tsênhv qơư ndis uô si jông jav-cxươz cxiz kinh tế hâur thax tsav faz Tây Nguyên huôv tsar jông./.

                                   VOVTN-Tsu cxêik nhênhv