Kinh tế jôngr ntông paz hlôngr yiêz jêx jok tox siêz Lào Cai

Xã Phúc Lợi, tỉnh Lào Cai tâu yênhx lix txix muôz 3 xã Phúc Lợi, Trúc Lâu thiêz Trung Tâm hâur huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái kuz lok uô cê. Nhiv no thax tsav qơư co đar muôx 16 cxênhz ntâu ha, txâuk chiê 15 cxênhz ntâu lênhx nênhs nhoz 15 heir nênhs huôv tsar jôngr nuv. Zơưv Hoàng Minh Tới, Phưv Chủ tịch Ủy ban xã Phúc Lợi heik pâuz, kinh tế hâur xã xav kror đruôz đraz tsar ndê muôx 13% iz shông, đros thiêz ngênhx jôngr nuv paz ntâu, hâur co zov chênhr zos ciêv fix. Đros trâu yênhx cxênhz ha ciêv fix tâu chos thiêz tu jông, tsôngv pêx xênhv tsi tiêk muôs têx tơưr ciêv fix, tsênhv đros tsiv uô, nhox têx trox thiêz hmôngr ciêv fix, jiêz kra kruôr chiê muôs trâu 2 chas thax tsav, têz qơưk đrâuv: “Đros trâu têx muôx jông ar têz, tsôngv pêx xênhv hâur xã tưz sir jos chos jôngr ntông, cxuz cêr yeiz pluôs, hlôngr yiêz luz nênhx, txix ntơư cxơưz cxiz kinh tế hâur thax tsav qơư huôv tsar”.

Zơưv Thiều Hữu Ngọc nhoz jok 1 vàn, xã Phúc Lợi chuôz zis thâuv ntêx lok six txov nhêv cơưk, txơưv tưz uô ntâu zav nuv, chos ntâu zav tsoz chos, tu zus ntâu zav tsiêx cxu taz sik phênhv sâu cux tsi truôx tuk, luz nênhx txov nhêv. Shông 1988, thâuv cơưv shâuv luôs lưv tus txơưx huôv tsar uô nox hâur huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái kuz-thax tsav chos ntâu ciêv fix ntơưv Yên Bái tsưr ziv, seiz pov zuk chuôz zis cux muôx ar têz por tox đo, jôngr ntông, lar heik zos 2 thax tsav qơư no đêx ar mê njik thôngx iz zav, chas pêx xênhv nhoz Văn Yên ho huôv tsar uô tâu bluô nux txix chos ciêv fix, zơưv tưz tror lok seiz lax trâu pox niêv mê nhuôv, muôz tas nro chuôz zis 11 ha ar har jôngr hlôngr chos tsoz chos ciêv fix. Zơưv Thiều Hữu Ngọc heik pâuz li no: “Ciêv fix mak sâu tâu ntâu đuô pir li lưv zav tsoz chos txơưr đuô. Thâuv ntêx, chuôz zis chos poz cưk tsuôk txâuk nox xưz, iz txix thâuv hlôngr chos ciêv fix mak tưz paz cxuz cêr yeiz pluôs, uô tâu ntâu luôs hâux lưv lox li: cxiv uô tâu vax tsêr truôx khor nhoz, zuôr tâu yêz jông, muôx đros luôs cheix....”.

Tsi tiêk chos jôngr ntông, txix muôx ntâu têx shôngz ntông, tsôngv pêx xênhv hâur thax tsav tsênhv krêz qơư tsiv uô ntông, cơư txiês, uô trôngx tos uz no, muôz hâux lưv uô trâu lox tôngv ntơưv qơư. Niêv lâul Nguyễn Thị Xuân nhoz jok Sài Lớn heik: Txix shông 2018, thâuv qir uô luôs hâux lưv txiêr cơư têx ntông uz no, muôx kênh ntu mak iz hlik chuôz zis uô tâu 300 yiv đruôz ntông cxuô zav, muôz hâux lưv uô trâu 10 tơưv lênhx lox tôngv, iz hlik iz lênhx nênhs muôx phênhv sâu tâu txix 5-7 tsov đeiv: “Thâuv ntêx, chuôz zis cux zuôr muôs, uô lax luôv li luôs lưv lênhx lưv tus xưz, taz sik txix thâuv krêz uô qơư txiêr cơư ntông lok, chuôz zis luz nênhx tưz tsi yuô txov nhêv thiêz muôz hâux lưv uô trâu tsôngv niêv txir cưr tix nênhx tsa hâur thax tsav. Chor nênhs uô têx hâux lưv hnhar mak iz lênhs tâu 6-7 tsov đeiv iz hlik, têx lênhx uô hâux lưv siz mê njik ntơư xav kror đruôz đraz iz lênhs tâu 5,5 tsov đeiv iz hlik”.

Trơưk li zơưv Hoàng Trung Chinh, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Phúc Lợi, hâur six cxiv 2025-2030, iz hâur 3 hâux lưv zov chênhr tâu Đảng bộ xã xav tinhv zos hu zâuv yưv pênhr tsiv uô jông têx xiv huv shôngz ntông, reik đros trâu cxiv tsa cêr muk lol chiê zôngx ziv huôv tsar uô nox, gra siêz luz nênhx trâu tsôngv pêx xênhv. Đros trâu têx li heik co, zos moz siêz hlôngr yiêz txux chi, tsưr ziv huôv tsar uô kôngz chiê uô tâu ntâu, muôs tâu gri; yênhx lix thiêz huôv tsar têx trâur nuv sik côngv têk, siz paz huôv tsar uô nox; hu zâuv, cxơưz cxiz doanh nghiệp, HTX yưv pênhr trâu uô nox, tsiv uô, sâu zuôr têx xiv huv kôngz nuv, txix ntơư cxaz nzir phênhv sâu tâu, pêx xênhv moz siêz chos, tu thiêz por hưv jôngr.... “Hâur tsaz yênhx uô lơưr Đại hội nghị quyết, tưz sir jos trâu têx faz tsưr ziv, hâur ntơư uô jông luôs hâux lưv yax kriê, vênhv tôngv têx chuôz zis pluôs thiêz sir jos paz pênhr, zuz nôngz tsoz chos chiê cxuô chuôz zis muôx nzir phênhv sâu, txo grêk cêr pluôs truôx”.

Đros trâu têx tsưr ziv, hâux lưv tso tơưv, xã Phúc Lợi sir jos cov muôx shôngz ntông njuôz vor tox trôngz câuv har tax zuôr xar 78%, tsôngv pêx xênhv tsi tiêk tsưx phưv truôx têx har jôngr, tsênhv muôx luz nênhx tsâu sor, vav mênhx txix jôngr ntông; txix ntơư, paz cxơưz thax tsav tox siêz ziv hnuz ziv huôv tsar./.

Đinh Tuấn-Riê Lâux cxeik, nhênhv

 NJIÊZ LUV TSAZ YÊNHX TÊZ QƠƯK LI QƠƯ TSOV TXOS LOK CXIV TSA NÔNGX CXÊNHZ YIÊZ SƠN LA SHÔNG 2025

Qơư tsov txos: Tror cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz thiêz ndar txos qơư tsov txos lok cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz muôz siêz, uô tiêr têx chỉ tiêu tưz tso tơưv hâur Nghị quyết số 22 lok cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz ntu 2021-2025.

          Kror zov chênhr: Uô tsaz yênhx nôngx cxênhz yiêz đros têx tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos txơưr, muôx txu grês cêr pluôk truôx vênhs, huôv tsar kinh têr tập thể thiêz tsaz yênhx “Iz xã iz xiv huv OCOP”.

          Chêx cuk tax tâu: Txos đraz shông 2025, tỉnh tưz tax tâu têx chêx cuk jông: 74 xã tax ploz tsênhr nôngx cxênhz yiêz; 11 xã tax ploz tsênhr nôngx cxênhz yiêz muôz siêz; ntâu hlôngr yiêz jông hâur hâux lưv cxiv tsa luz nênhx vênhx huôv reik đros nôngx cxênhz yiêz sâuv thax tsav tỉnh.

          Chox luk: Tsaz yênhx cxiv tsaz nôngx cxênhz yiêz tỉnh Sơn La shông 2025 zos iz phênhv hâur Tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos lok cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz ntu 2021-2025, chêx chôngk lok hâux lưv huôv tsar kôngz nuv, kinh têr nôngx cxênhz thiêz muôz siêz tsôngv box luz nênhx truôx vênhs.

          Qơư tsov txos thiêz tsưr ziv tsênhv hâur shông 2025

          Uô tiêr têx qơư tsov txos hâur yênhx ntu: Sơn La sir jos uô tiêr têx chỉ tiêu tưz tso tơưv trâu tas nro ntu 2021-2025. Xav txos hli 6/2025, tas nro tỉnh tưz muôx 74 xã tax ploz tsênhr nôngx cxênhz yiêz thiêz 11 xã tax ploz tsênhr nôngx cxênhz yiêz muôz siêz.

          Huôv tsar tas nro: Tsaz yênhx tsi taz tsov cưv lok cơ sở cxuô zav mak tsênhv muôx huôv tsar kinh têr tập thể, tsaz yênhx “Iz xã iz xiv huv OCOP”, txu grês cêr pluôk truôx vênhs, por vêv tênhx qơư nôngx cxênhz thiêz huôv tsar vênhx huôv.

          Huiz tôngv pênhr jos: Tỉnh tror phuôx huiz pênhr jos, huiz tôngv muôx chêx cuk tsôngv box li gôngr côngv thiêz tas nro cxix luôk chính trị hâur hâux lưv cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz.

          Hlôngr yiêz kôngz nuv: Cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz tâu xav tênhv zos luôk hâux lưv zov chênhr chiê uô muôx chêx cuk hlôngr yiêz nganhx kôngz nuv, huôv tsar kinh têr nôngx cxênhz, reik đros huôv tsar niêv đrôngs.

          Cxơưz tiês hlôngr yiêz số: Tỉnh cux tsov cưv krêz uô muôx chêx cuk têx tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos, muôx zôngv công nghệ thôngz xor mông thiêz hlôngr yiêz số hâur seiz car thiêz krêz uô tsaz yênhx.

          Têx huôx tôngv zov chênhr

          UB tỉnh Sơn La tưz tso tơưv ntâu tsưr ziv thiêz nghị quyết chiê chox kriê krêz uô tsênhz mênhx: hlôngr yiêz tsưr ziv yưv pênhr côngz zos trung ương muôz pênhr trâu tsaz yênhx nôngx cxênhz yiêz. Krêz uô têx huôx tôngv cxiz kôngz cấp tỉnh chiê paz huôv tsar tsiv uô kôngz nuv. Chêx chôngk chox kriê têx tiv phaz “uô tiêr” nôngx cxênhz yiêz lơưr trơưk tsưr ziv, tiv zix zos têx xã txov nhêv.

          Chox luk: Phênhv no zos chiz coaz Đeix nta suôz VN thax tsav Tây Bắc thiêz Chi cục kôngz nuv thiêz huôv tsar nôngx cxênhz Sơn La sik côngv uô. Zâuv tsôngv cưr tix fôngx zưs tror nriêr pâuz lok tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos lok cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz shông 2025 trâu tsaz yênhx tov kaz./.

Bích Thủy- Txâur Vax cxeik nhênhv

Mêir Xênhv Shôngx-Hôiv viên pox niêv uô bluô nux txix tu zus buô

Nhoz tox siêz  Mèo Vạc, niêv tix Mêir ziv chuôz zis luz kror chuz thâuv tưs cux pov hluôr tơưl chis liêz plôngs. Suôz mêir jov poz cưk đror chuôs tsi đros chor chơưr poz cưk tsư ha zos kror hêik tơưv tâu txos lênhx pox niêv Hmôngz car xar, car uô li cêr khưr thiêz sir jos. “Thâuv ntêx no cur ziv chuôz zis pluôs hênhr, tsuôk pâuz khov trâu mê njil ar têz chos têx poz cưk ntơưv thax tsav qơư, sâu tâu bâuv li chak lok cux tsik txâuk nox. Cur xar, zos fênhx uô li kuz xưz mak zuôr hlôngr yiêz tsik tâu luz nênhx, tsuv nriêr tsưr ziv uô cov chor poz cưk no pâur tâu nhiêx”, niêv tix Mêir hêik pâuz li co, đros oz cxêik têk cux tsênhv sêi đrơưv đo chor fuôk chơưr tsênhv nqo pa lus hâur kror chuz.

Txix shông 2015, niêv tix Mêir hlôngr tas nro thax tsav chos poz cưk chie chos chor zav nôngz poz cưk txuôv tsơưr lươngv siêz. Tưz tsik zos muôs chor njiêr poz cưk xưz, niêv tix tsênhv muôz chor poz cưk no chuz uô chor chơưr cxôngx nzor, muôz chor fuôk chơưr no chox lok puz trâu buô nox. Iz ciêz, niêv tix chuz xar muôx 140 cir poz cưk, cê paz muôx chơưr muôs ntơưv tsêr, cê muôx chor fuôk chơưr no puz trâu buô nox paz trâu chor buô hloz lox sêi, kaz grêix đuô. Đros tsưr ziv uô nox no, iz shông niêv tix chuôz zis tu zus muôx yênhx puô tuk buô muôs grêix, chuz chơưr yênhx shông, paz muôx tâu phênhv sâu truôx txix 60-80 triệu đêiv. Txix iz ziv chuôz zis pluôs, nhiv no niêv tix chuôz zis tưz muôx tâu luz tsêr lox khor truôx jông, zuôr tâu mêir jov poz cưk, mêir cxôngr jâuz, yez mêir phưx vưv trâu xênhz huôx thiêz uô nox.

Tưz tsik zos sir jos huôv tsar uô kinh têr, niêv tix Mêir Xênhv Shôngx tsênhv zos hôiv viên Hôiv Liên hiệp Pox niêv xar Mèo Vạc uô ntêx hlo thiêz uô tâu hâux lưv jông. Niêv tix uô ntêx hlo cxaz chuôz trâu chor phongz yaox, cxiv vênhv tôngv zos Hôiv tso tơưv li “Cxiv tsa chuôz zis 5 tsik muôx, 3 hur” thiêz “Cxiv tsa lênhx pox niêv Tuyên Quang hâur ntu yiêz: Sir jos cơưv shâuv, xar tơưv, tuôr tsês thiêz phuôx huiz têx vênhx huôv jông mênhx cxưx”.

“Zos pox niêv mak tsik tiêk pâuz uô nox xưz tsuv pâuz tuôr tsês cxuô kror haur vax tsêr, kriê têx mê nhuôv cơưv ntơưr cov txos qơư. Cơưv ntơưr mak thiêx muôx txux chi, tsưr ziv uô kinh têr, thiêx tơưv tâu đhâu yêiz pluôs”, niêv tix Mêir hêik pâuz li. Khov sir jos cxaz chuôz chor lớp cơưv shâuv, niêv tix pâu tâu jông txox têx tsưr ziv, kỹ thuật tu, phax tar moz trâu chor tsiêx tu zus, xưv lik têx vuôz tsuôz ngaz tuk, sir zôngv têx muôx hâur kôngz nuv chiê txo grêk tsơưs nhiêx txiêx thiêz por vêv tênhv qơư. Niêv tix tsưr ziv uô nox tưz zos yênhx kror tsưr ziv uô jông trâu chôngz lênhx hôiv viên hâur xar tuôx nriêr pâuz, cơưv shâuv chênhz zênhv thiêz uô trơưk.

Niêv tix Miv Xênhv Shôngx, Chủ tịch Hôiv Liên hiệp Pox niêv xar Mèo Vạc, hêik pâuz: “Niêv tix Mêir Xênhv Shôngx, zos hôiv viên uô ntêx hlo, sir jos huôv tsar uô nox, car xar, car uô, pâuz khov trâu têx kror liv muôx ntơưv thax tsav qơư chiê huôv tsar uô kinh têr truôx đrênhk. Tưz tsik zos uô bluô nux trâu zuk chuôz zis, niêv tix tsênhv paz kriê trâu chôngz hôiv viên txơưr chiê sik đros huôv tsar uô nox cov hlôngr yiêz đuô luz nênhx”. Txix iz lênhx pox niêv mênhx cxưx Hmôngz tsuôk pâuz uô têx têz poz cưk, nhiv no niêv tix Mêir Xênhv Shôngx tưz zos yênhx lênhx nênhs uô ntêx hlo, txơưx uô nox chiê uô bluô nux trâu zuk. Đros gruôs, sir jos thiêz xar uô cov hlôngr yiêz luz nênhx, niêv tix tưz khav tênhv tâu pox niêv nhoz tox siêz li têx uô tâu hâur cxiv tsa jêx jok yiêz.

Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk xâuk li no xưz. Phênhv no zos Đaix nta suôz Việt Nam nhoz thax tsav faz Bắc sik côngv đros Tsênhv qơư cxơưz cxiz uô kôngz têz qơưk uô./.

Vàng Lan-Lik Thox cxêik nhênhv