Pêx xênhv Lào Cai sir jos tror tu zus tsiêx cxu đhâu trâus ntux têz thiêz caz moz ơưk ruôr hiêv

Zơưv Phạm Văn Cường nhoz jok Cổng Chào, xar Mậu A, tỉnh Lào Cai ziv chuôz zis tưz zênhx tu zus buô xar muôx 20 shông lok no. Hli 7 nhiv kruôr đhâu, tiv muôx moz ơưk buô Châu Phi, txơưv tưz uô jông muôz chor hmôngr jêz siz lok mfông, tsuôs yuôx tuô lov, tir tar caz moz iz ndis tsêr guôx, taz sik zơưv chuôz zis chor buô cux trâus moz thiêz trâus tuôs chôngz. Chor buô zus xar muôx 60 tuk mak muôx txos 47 tuk trâus moz thiêz tuôs, tsuv muôz phâuk por tsês muôx 4 tấn. Pôngz siêz tiv zix zos chor mâuv buô zus chiê sha mê nhuôv cux tuôs tas.

Đhâu thâuv qênhx shênhx caz moz truôx tuk đuô, zơưv Cường tưz piz uô vêv xênhz tas nro chor tsêr guôx, xar muôx iz hli tov kaz mak tror piz zus nzir. Đhâu xar muôx 3 hli, chor buô grêix nhiv no tưz hnhar muôx 80-90 cir iz tuk. Zơưv Cường tsik so tsuôs yuôx tuô lov caz moz 2 hnuz iz jiês, zôngv têx tax thêir vor cov ntov jông qơư tu zus paz por vêv tâu jông trâu chor buô chiê muôx tâu buô muôs thâuv uô ntêx txos Tsiêz Têz qơưk: “Cux cxơưx hênhr, tsuv sêiz shuôk jông tsik so sêz puôk muôx moz li chak. Pêz tsuv tu cov jông thiêz uô vêv xênhz têx tsêr guôx cov thâuv tưs cux hur đu”.

Zơưv Phạm Văn Thành nhoz đros hâur jok Cổng Chào, xar Mậu A cux muôx chor buô trâus tuôs tiv trâus moz ơưk buô châu Phi thâuv hli 8 nhiv kruôr đhâu. Tas nro muôx 100 ntâuk tuk puôr lênhx trâus moz thiêz trâus tuôs tsuv muôz phâuk por tsês. Đhâu 2 hli ntâu tsês tsêr guôx nhoz khôngz thiêz mfông hmôngr jêz siz, tsuôs yuôx phax tar caz moz cxix cxuô trâu qơư tu zus, zơưv Thành tưz tror tu zus nzir chor buô: “Chuôz zis tsik so uô vêv xênhz tsêr guôx cov hur đu, zuôr hmôngr jêz siz lok mfông chiê tir tar caz moz. Zuôr nôngz buô ntơưv têx qơư pâuz tsênhz, chor nôngz buô no hâur ntu đhâu tưz tâu tez qơưk cxax yuôx phax moz cxix cxuô lơưv”.

Tưz tsik zos nênhs tu zus buô trâus ruôr hiêv ntâu tiv caz moz, hâur chêix ntux nas, chor ziv chuôz zis tu zus kêiz ol nhoz cxuô thax tsav qơư hâur tỉnh Lào Cai cux trâus ruôr hiêv ntâu. Iz zav li HTX dịch vuv kôngz nuv tổng hợp MQ nhoz xar Trấn Yên cux trâus ruôr hiêv tiv muôx ar poz lok uô hiêv txos chor tsêr guôx tu zus, yênhx cxênhz tuk kêiz trâus ar poz lok cxuz tas hur si. Khov muôx chênhz zênhv tu zus hâur muôx 15 shông, đhâu trâus ruôr hiêv, chor thành viên hâur hợp tác xã ho siz paz chiê kho đuô têx tsêr guôx, vêv xênhz cxuô qơư, têx chuôz zênhx puz trâu kêiz nox, hâuk, tsuôs yuôx tir tar caz moz iz ndis chiê tror tu zus tâu jông têx kêiz ol. Tix lâus Nguyễn Văn Sơn, Giám đốc HTX puz pâuz: “Uô ntêx zos tsuv kho đuô cov têx tsêr guôx khor truôx tsik trâus ntux nas chuô uô ruôr hiêv txos ntâu, đros chor tsêr guôx muôx tsas ar saz kâuv siêz mak muôx tsưr ziv kho đuô cov truôx jông. Muôx caz moz đhâu muôx ntux nas chuô mak chor chuôz zis tu zus tsiêx cxu tưz muôx têx tsưr ziv chiê phax tar…”

Đhâu ciês muôx caz moz thiêz trâus ntux têz uô ruôr hiêv, chinhr quyền thax tsav qơư tưz paz ciês, yax kriê trâu pêx xênhv tsêx trung uô vêv xênhz têx tsêr guôx, tsuôs yuôx tir tar caz moz uô ntêx thâuv zuôr tror tu zus.

Taz sik, nênhs tu zus ntơưv Lào Cai tsuôk tror tu zus chor tsiêx cxu đhâu thâuv tưz uô cxix cxuô têx tsưr ziv chiê paz ngaz tuk sinh học thiêz tsuv kriz uô jux juk, sêiz shuôk jông chor tsiêx cxu, tsik tu zus ntâu uô muôx tsik txâuk chor zav nox, đêx hâuk, tas ntâu đas jos tu thiêz phax tar cov jông tsik chiê tror huôv xênhz caz moz./.

Đinh Tuấn-Lik Thox cxêik nhênhv

PHÊNHV SEIZ CAR THIÊZ POR VÊV JÔNGR

Tsôngv ...yuô! Hâur phênhv seiz car, por vêv thiêz huôv tsar jôngr hnuz no, pêz tror xa txos tsôngv cưr tix fôngx zưs mnôngs têx cui tênhv hâur Chei jôngr nuv lok por vêv thiêz huôv tsar jôngr.

          Grê 55: Ntor, luôx, sâu zuôr têx xiv huv jôngr nuv hâur jôngr phax phưv.

          1.Đros jôngr phax phưv zos jôngr lâuk, tâu ntor luôx têx ntông trâus tuôs, trâus lor, tsoz ntông trâus caz tho nox, têx tsoz nhoz hâur jôngr ntông tuôz đuô cui tênhv.

          2. Đros jôngr phax phưv zos jôngr lâuk, hâux lưv ntor luôx têx xiv huv tsi zos ntông tâu cui tênhv li đraz kaz:

          a) Tâu ntor luôx shôngz ntông, đê ndêz pêv har jôngr thâuv tax zoz qơưx phax phưv;

          b) Tâu ntor luôx têx tsoz chos txơưr mak tsi uô zênhr shar txos jôngr phax phưv.

          3. Đros jôngr phax phưv zos jôngr chos, tâu cui tênhv li đrav kaz:

          a) Tâu ntor luôx têx tsoz chos txơưr, txiêr nzir cov jôngr tsi tuôz thâuv chos yiêz tax li cui tênhv tso tơưv;

          b) Tâu ntor luôx, txiêr têx tsoz chos tsênhv tax ploz tsênhr cui tênhv tâu ntor luôx lok sik txiêr tas lơưr yênhx caz cêr; yênhx har jôngr;

          c) Thâuv ntor luôx, tsưr jôngr tsuv tror chos cxaz tsoz chos lok sik chos đuô jôngr hâur chiv lơưr co thiêz tror seiz car, tsưx phưv jôngr;

          4. Hâux lưv tror luôx, sâu zuôr xiv huv jôngr nuv hâur jôngr phax phưv uô lơưr Chei no thiêz Cui chế seiz car jôngr li cui tênhv./.

Tuyết Lan-Txâur Vax cxeik nhênhv

Tsưr ziv phax tar tsik chiê tê uô ruôr hiêv tsoz chos

Tsôngv fôngx zưs sơưr đơưk hmor yuô! Thâuv muôx ntux tê, cxuô zav tsoz chos li jâuz tâuv thiêz pax tsik so trâus ruôr hiêv hnhar. Blôngx thiêz pax zuôr njưk, trâus tuôs, hâur pâuk trâus lưx, đhâu oz pêz hnuz chor tsoz chos no zuôr trâus tuôs.

Đros chor zav tsoz chos ntêr shông li ntông nox txir, tsoz chos công nghiệp, chor câuk thiêz blôngx zuôr njưk, jênhs pôngz tas. Chor tsoz chos trâus tê mak zuôr huôv tsar kênhz thiêz zuôr trâus tuôs.

Tsưr ziv phax tar

Chiê txo grêk tsơưs trâus tê lok uô ruôr hiêv txos, pox nhuôs tsuv kriz uô iz cxiê tsưr ziv li đrav kaz:

- Thêir vor hâur pâuk thiêz thax tsav chos

Sir zôngv chor nhaz blêx lok sik cxuô zav muôx hâur têx kôngz lôngk chiê thêir cov ntov jông hâur pâuk thiêz thax tsav ar têz chos. Uô li no zuôr paz trâu chor ar tsik txiêk hênhr thiêz paz trâu chor ar nông.

- Chos chor tsoz chos lox paz thêir vor, thêir chuô

Chor ntông lox co cê paz tir tar ntux no txiêk thâuv hmo ntux, đros co cux paz thêir yar ntux thâuv đruôz hnuz. Kror no paz trâu vax têz chos têx kôngz tsik njiz phiv liv ntâu thâuv jêx tưv sik txơưr sêi nhoz đruôz hnuz thiêz hmo ntux, chor tsoz chos zuôr tsik trâus ruôr hiêv ntâu.

- Zưs đêx

Zưs đêx trâu thâuv zuôr tsâuk ntux paz trâu chor ar nông đuô thiêz paz uô trâu chor ar tsik trâus txiêk sêi chiê paz trâu chor tsoz chos huôv tsar jông đuô.

Zưs đêx trâu thâuv têis cik sơưr nzor, uô ntêx thâuv hnuz zuôr tơưv tuôx, viv blôngx chor tsoz chos muôx ntâu têx tê viv li tsuv zưs đêx trâu, nzuôr cov tas chor tê lo sâuv têx blôngx co cov tsik uô trâu chor tsoz chos têx blôngx trâus njưk thiêz trâus tuôs thâuv muôx yar ntux.

Đuô li, pox nhuôs cux zuôr sir zôngv tâu tsưr ziv tso pa tơưl trâu cov tê zax, zôngv tax their vor…

Iz chas co, hâur qênhx shênhx tu chor tsoz chos tsuv trâu nzir qir guôx vâuv lưx thiêz Ka li zuôr uô trâu chor tsoz chos tir tar tâu no đuô, tsik trâu têx qir đạm, viv chor qir đạm zuôr paz trâu chor tsoz chos huôv tsar sêi taz sik ho tir tar tsik tâuk no./.

Thanh Thủy-Lik Thox cxêik nhênhv