Sơn La huôv tsar cxiv uô jông têx cêr muk lol

          Tix lâus Quàng Văn Mẳn nhoz jok Kham, phường Chiềng Cơi, tỉnh Sơn La heik pâuz, tix lâus chuôz zis muôx zuôr xar 2 ha têz chos cà phê. Txox cêr lus muk lol đhâu đrôngs Sơn La ntêr xar muôx 20 cêik txix thâuv uô tiêr tưz paz tix lâus chuôz zis thiêz ntâu ziv chuôz zis pêx xênhv uô nênhx nhoz trơưk 2 saz ntus cêr zôngx ziv huôv tsar uô nox, lax luôv. “Pir li thâuv ntêx mak nhiv no muk lol zôngx ziv đuô. Cà phê nhoz no mak kênh chuôz zis muôx ntâu, têx ziv cux tsơưs xưz. Txix thâuv tỉnh uô cêr lus muk lol đhâu no, tsôngv pêx xênhv cux zôngx ziv huôv tsar uô nox, zuôr muôs hax huv đuô”.

          Hli 5 shông 2025, dưv anr cêr muk chênhr Hòa Bình-Mộc Châu, ntu muk đhâu thax tsav tỉnh Sơn La tưz qir cxiv tsa. Txơưv thâuv uô cêr, yênhx puô chuôz zis pêx xênhv zuôr trâus uô ruôr hiêv viv sâu zuôr ar chiê cxiv tsa côngz trênhx thiêz cxiv uô têx qơư yêik txar tsôngv pêx xênhv muk nhoz, taz sik pâuz tsênhz thâuv muôx cêr muk chênhr đhâu, sơưr đơưk zuôr zôngx ziv muk lol, huôv tsar uô nox, luz nênhx kinh tế, xã hội txix co cux zuôr vav mênhx đuô, viv li phênhv ntâu tsôngv pêx xênhv puôr lênhx jông siêz, thôngx ziv đros luôs hâux lưv krêz uô txox cêr no. Tix lâus Vì Văn Đông nhoz jok Páng, xã Chiềng Khoa, huyện Vân hồ (kuz), nhiv no zos xã Tô Múa, tỉnh Sơn La shir phaz heik pâuz: “Tsôngv niêv txir cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk jông siêz 100% lok tsưr ziv cxiv uô cêr muk chênhr đhâu thax tsav. Nhiv no mak tok njôngr txox cêr co ziv uô tâu nzor ziv jông xưz”.

           Zơưv Nguyễn Minh Tiến, Phưv chủ tịch Ủy ban tỉnh Sơn La heik pâuz, đros thiêz tsưr ziv huôv tsar cxiv uô jông têx cêr muk lol nzor đuô pir li cui tinhv, six cxiv 2020-2025, Sơn La tưz fuô uô ntâu faz tsưr ziv cxơưz cxiz huôv tsar cxiv uô têx cêr muk lol cov truôx jông chiê cxơưz paz huôv tsar. Ciês hâur six cxiv, BCH Đảng bộ tỉnh tưz tso tơưv Nghị quyết sôr 05 hnuz 21/01/2021 lok huôv tsar kinh tế xã hội truôx, hu zâuv tas nro cxix luôs chính trị thiêz pêx xênhv, côngv thôngx doanh nghiệp hâur thax tsav sik đros uô, khov li co, đhâu zuôr xar 5 shông, Sơn La tưz hlôngr yiêz lok six ntâu. “Tỉnh tưz uô tiêr, muôz lok sir zôngv txox cêr lox sôr 06 lus muk lol đhâu đrôngs Sơn La; dưv anr cxiv kho txox cêr txix cêr lox 37 Bắc Yên muk trâu cêr lox 278D Mường La; krêz côngz uô dưv anr cêr muk chênhr Hòa Bình-Mộc Châu, ntu đhâu thax tsav tỉnh Sơn La; yưv pênhr cxiv uô txox cêr chênhr muk lol hâur Mộc Châu; dưv anr cêr muk txix Tiểu khu 26/3, xã Cò Nòi txos tiểu khu 10, xã Hát Lót, huyện Mai Sơn..... Iz chas têx dưv anr cêr muk lol zov chênhr, tas nro tỉnh fuô uô phôngz yaox uô cêr muk lol jêx jok, reik đros cxiv tsa jêx jok yiêz. Hâur ntu đhâu, tưz cxiv uô, kho đuô 857 ntâu cêik cêr muk lol jêx jok”.

           Nhiv no tỉnh Sơn La cux tsênhv tror heik trâu T.Ư tror fuô uô têx ntu cêr muk chênhr Mộc Châu tuôx trâu tsênhv qơư tỉnh Sơn La thiêz tỉnh Điện Biên (trơưk txox cêr lox sôr 06) thiêz cêr muk chênhr Sơn La-Yên Bái (kuz), nhiv no zos Sơn La-Lào Cai hâur ntu 2026-2030; tror fuô uô iz cxiê dưv anr cêr muk lol trâu lưv thax tsav qơư txơưr đuô. Iz chas ntơư, sir jos thix ziv ntâu ziv chiê hu zâuv yưv pênhr cxiv tsa qơư tsav yêz za Nà Sản..... Đhâu co, jux juk muôx ntâu cêr muk lol zôngx ziv trâu iz tỉnh tox siêz, ntus đriv, muôz qơư chuôz jos chiê hu zâuv yưv pênhr uô, huôv tsar sei thiêz truôx hâur ntu zuôr txos./.

Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv

Uô li chak chiê kho đuô chor tsoz chos đhâu trâus ntux nas chuô ruôr hiêv?

          Kho đuô chor blêx trâus đêx ngaz li chak?

        Chiê kho đuô têx trâus ntux nas chuô ruôr hiêv li chak cov huv, paz txo grêk tsơưs tiv zix têx trâus ruôr hiêv, chinhr quyền cxuô qơư thiêz pox nhuôs sơưr đơưk tsuv khov trâu tsênhv tsênhz chor blêx, jâuz tâuv, ntông nox txir trâus ruôr hiêv li chak chiê muôx tsưr ziv kho đuô cov huv đros.

        Tsênhv tsênhz: Chor blêx, sơưr đơưk tsuv kho đuô chor blêx trơưk qênhx shênhx huv đros. Li thax tsav chor blêx trâus đêx ngaz 1-2 hnuz, zuôr tror kho đuô tâu mak pox nhuôs tsuv uô têx tsưr ziv tu cov sêi li trâu nzir qir kali jiês 2 trâu chor blêx zuôr piz uô plaz hnaz, tsuôs nzir chor tsơưr paz trâu chor blêx huôv tsar, chor qir paz trâu chor blêx đhâu blôngx.

         Tiv zix cxuô thax tsav qơư tsuv chuôz cxaz uô côngz xưv njuôk xav qênhx shênhx têx ruôr hiêv txơưr li trâus đax blôngx, tur đax, caz câur blôngx, caz tho car… ruôr hiêv, chiê muôx tsưr ziv phax tar. Đros chor blêx nhoz têx qơư kik trâus đêx ngaz ntêr txix 3 hnuz tror sâur zuôr kho đuô tsik tâu, chinhr quyền tsuv kriê trâu pox nhuôs tror chos đuô liêx ciês đhâu thâuv đêx grêk txix chor zuz blêx tsês chiê tâu lok sik chor zuz blêx yiz txix chor liêx tsik trâus đêx ngaz lok chos trâu.

          Uô têx tsưr ziv kho đuô chor jâuz tâuv

            Chor thax tsav jâuz tâuv trâus ntux nas chuô ruôr hiêv, Tsênhv qơư Cxơưz cxiz uô kôngz têz qơưk hêik pâuz: Tsuv sêi đrơưv kriz uô côngz xưv kho đuô lơưr qênhx shênhx ntơưv yênhx thax tsav. Hâur co, tsuv sêi đrơưv sâu tsês têx jâuz tâuv tưz zuôr jông sâu lok sik sir jos sâu chor jâuz tâuv ntơưv têx ar têz trâus ruôr hiêv hnhar. Đros co zos tso đêx ntưk muk cov đêx grêk sêi, tsik chiê đêx ngaz ntêr hâur têx ar têz uô trâu chor tsoz chos trâus tuôs, trâus lưx chas.

          Ntơưv chor ar têz trâus đêx ngaz lur hnuz thiêz chor jâuz tâuv tsênhv zâu zuôr kho đuô tâu, tsuv tsuôs chor yuôx phax tar têx caz hmoz ruôr hiêv li: Anvil, Ridomil, Oxyclorua tôngx… chiê phax tar têx chas trâus lưx; đros chor chế phẩm KH, Pennac P, siêu lân… paz trâu chor tsoz chos, trâu nzir qir thâuv qiv hơưv jông chiê paz trâu chor tsoz chos huôv tsar jông. Ntơưv chor ar têz trâus ruôr hiêv ntâu, zuôr sâu tsik tâu mak tsuv uô đuô chor ar têz chiê chos chor zav jâuz tâuv lur hnuz, nhiêv đêx.

          Chor ntông nox txir trâus đêx ngaz, sơưr đơưk tsuv njuôk xav txos chor zav ntông chiê muôx tsưr ziv kho đuô cov huv đros. Chor tsơưz trâus ntuôs, lor blôngx tas, tsơưz kêix thiêz tsik trâus lor vâu, sơưr đơưk suv khơưz cưx cov chor đêx ntưk muk tas, paz trâu chor chas tsơưz tsik trâus đêx ngaz ntâu. Đros co zos txiêr chor blôngx trâus lox por tsês, uô cov hur si chor ar têz, thâuv chor ar tưz piz kruôr mak trâu nzir qir chiê paz trâu tsoz chos tror hlar têx chas yiêz tuôx paz trâu chor ntông muôx jos đuô.

          Đuô li, pox nhuôs sơưr đơưk tsuv cxaz nzir ciês têx zav tsơưr đhâu chor blôngx (tsuôs yuôx trâu blôngx Yogen; qir trâu sâuv chor blôngx Đầu Trâu)… paz trâu chor tsoz chos huôv tsar sêi đuô.

            Chor txir lưv tsiz sôngz, chor ntông nox txir txơưr, sơưr đơưk tsuv khơưz têx cưx trâu đêx ntưk muk, tiv zix zos ntơưv têx qơư kik tiêx chiê paz trâu chor chas ntông tsik trâus đêx ngaz./.

Thanh Thủy-Lik Thox cxêik nhênhv