Xor their tsêr chos jâuz tâuv hur krêz tsưr ziv uô yiêz trâu kôngz nuv nhoz Lai Châu

          Kaz shông 2023, HTX An Bày, xã Bình Lư (huyện Tam Đường kuz) zos taz viv uô ntêx nyuôk nhoz Lai Châu yuv pênhr xor their tsêr chos jâuz kok hur đar 1 cxênhz yiv ndis, đhok cxix luôk zưs đêx chiê chos têx kâuz kok lơưr chiv cheix. Đhâu 1 shôngk ntâu uô, trâur nuv chox lok chêx cuk kinh têr siêz đuô pir đros tsưr ziv chos kuz. Zơưv Lê Đức Tiến, Phưv giám đốc HTX An Bày puz pâuz:

          “ Txos nhiv no iz shôngk ntâu cur xor their tsêr chiê chos jâuz kok, puôr lênhx taz por vêv xênhz zav nox. Pir li điz Hàn Quốc, nhiv kruôr muôs tâu trâu hâur xã taz sik tâu lok six chôngz lênhx nênhs nhiêv txos, muôs tâu grê. Jâuz cxuô zav puôr lênhx hloz lox jông, tuôv zênhv tâu niêv ciêz nhiv no li zoz qơưx”.

          Xã Bình Lư yiêz tâu yênhx lix thâuv sik côngv têx xã Sơn Bình, Bình Lư thiêz thị trấn Tam Đường, huyện Tam Đường kuz, zos thax tsav ar chos jâuz kok ntêr lok no nhoz tỉnh Lai Châu. Txos nhiv no, tas nro xã tưz muôx zuôr xar 100 hecta jâuz kok cxuô zav. Khov uô trơưk tsưr ziv xor their tsêr tax chiê chos, iz shông, têx HTX xã tsêz chos 7-8 chiv jâuz. Chêx cuk trâur nuv no tưz thiêz tsênhv krêz tơưv tsưr ziv uô yiêz trâu pox nhuôk nôngx mênhx hâur huôv tsar tsiv uô taz por, truôx tul. Tix lâuk Trần Đình Vượng, lênhx nênhs hâur Tuêv sik hux jos tsiv uô jâuz VietGap Tân Bình pheiz kênh:

          “ Cur chuôz zis yưv pênhr uô cxix luôk zưs đêx seiz car đhâu điện thoại, muk tưs tsuôk zuôr zôngv điện thoại txơưv krêz tâu chiê zưs đêx. Uô tsêr tax paz txu grês caz uô hiêv tsoz chos, txu grês 30% qir zuôv, jâuz kok huôv tsar jông, tâu sâu sei đuô”.

          Txix têx trâur nuv muôx chêx cuk nhoz Bình Lư, phongz yaox tsiv uô kôngz nuv công nghệ siêz tsênhv tâu krêz uô đêz đar hâur tas nro tỉnh Lai Châu. Lơưr zơưv Bùi Huy Phương, Giám đốc Sở kôngz nuv thiêz tênhx qơư tỉnh Lai Châu, txos nhiv no, Lai Châu tưz muôx 6 cxênhz hecta ntâu blêx zôngv tsưr ziv yiêz SRI chiê chos, 200 hecta jâuz kok cxuô zav zôngv IPM, zuôr xar 57 hecta tsêr tax cxuô zav; 30 hecta zôngv cxix luôk zưs đêx cxênhx txuôk; 200 hecta ntâu tsoz chos tâu côngz jênhv VietGap lok sik hữu cơ. Ntu zuôr txos, Lai Châu zuôr tror hlôngr txix tsêz chos mê yênhx huôv tsar kinh têr kôngz nuv, huôv tsar lơưr tsưr ziv sik côngv kôngz nuv đros ju lix thiêz kinh têr.

          “Jênhv vưv tso tơưv nhoz tỉnh ntu zuôr txos zos huôv tsar kôngz nuv hax huv, yuôx njuôz thiêz hur jông. Viv li nganhx zuôr heik tỉnh tror hlôngr yiêz siêz xar hâur tsêz chos, lơưr saz txix uô kôngz nuv yênhx kinh têr kôngz nuv, tiv zix zos sik côngv huôv tsar. Nganhx li tsưr ziv zos zôngv công nghệ yiêz, cxiv tsa xiv huv ÔCP thiêz gôngr phênhv uô tỉnh li tsưr ziv zos huôv tsar xiv huv hur jông, truôx tul”.

          Đros chính quyênx thiêz tsôngv box li sik côngv, kôngz nuv công nghệ siêz tsênhv jux jus yênhx đas jos yiêz chiê huôv tsar kinh têr nôngx cxênhz Lai Châu. Têx trâur nuv xor their tsêr tax chiê tsêz chos jâuz kok tsi taz chox lok tsiv grê kinh têr, mak tsênhv gôngr phênhv hlôngr yiêz tsôngv box nôngx mênhx li siêz xar lok tsêz chos txix tsưr ziv uô chax chês hlôngr yênhx tsiv uô kôngz nuv yiêz, hur jông thiêz truôx tul./.

(Khắc Kiên-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Ngênhx y tế Quảng Ninh hu zâuv pênhr jos y tế tsơưr lươngv siêz

Tỉnh Quảng Ninh Nghị quyết sôr 28/2023/NQ-HĐND qir uô lơưr txix hnuz xiêz 01/01/2024 tưz krêz tsưr ziv, hâu cêr hu zâuv têx lênhx cưk yuôx, bác sĩ muôx txux chi, tsưr ziv jông tuôx uô hâux lưv thiêz tsuôk hâur iz ntuk tsi ntêr, ntơưv qơư tưz hu zâuv tâu 115 lênhx bác sĩ muôx txux chi siêz tuôx lês uô têx hâux lưv seiz njuôk shuôs, kho moz gênhk. Ciês hâur shông 2024, tưz muôx 64 lênhx bác sĩ tâu xeir zuôr lok uô hâux lưv ntơưv têx qơư y tế hâur tas nro thax tsav tỉnh, xav hur si nhiêx txiêx fuô uô hâux lưv co tas xar muôx 24 tyv đeiv, phênhv paz max iz jiês zos txix 200-750 tsov đeiv. Tsênhv chei no tâu seiz zos đas jos zov chênhr paz Quảng Ninh jux juk hlôngr yiêz, đơưk uô tâu têx phiv liv lok muôx tsi txâuk nênhs uô hâux lưv seiz njuôk shuôs, kho moz nhoz têx qơư y tế, lar heik zos ntơưv thax tsav tox siêz thiêz sâuv đêx hiêr, poz hiêr. Bác sĩ Phạm Huy Cường, Phưv Giám đốc Tsênhv qơư Y tế thax tsav Vân Đồn heik:

“Hâur shông nhiv kruôr đhâu, pêz hu zâuv tâu xar muôx 10 lênhx bác sĩ lok, hok lok sâuv têx chei paz trâu chor bác sĩ thiêz canr bôv y tế uô hâux lưv nhoz poz hiêr, mak muôx Nghị quyết 25/2023-NQ-HĐND, iz hlik paz 5 tsov đeiv cux taz por lơưv. Pêz vav chiê siêz, tsênhv chei no zuôr uô truôx tuk hâur têx shông txuôk nzir, muôx têx zos cxơưz cxiz trâu sơưr đơưk tso siêz uô hâux lưv nhoz sâuv hiêr, tiv zix zos ntơưv têx thax tsav txov nhêv, phiv liv muk lol”.

Nghị quyết sôr 28/2023/NQ-HĐND lok “cui tinhv tsênhv chei hu zâuv chor bác sĩ, cưk yuôx lok uô hâux lưv trâu iz cxiê qơư y tế hâur tỉnh Quảng Ninh txos shông 2025” tso tơưv tsưr ziv hu zâuv tsơưs tsơưs 298 lênhx cưk yuôx, bác sĩ muôx txux chi tsưr ziv jông, hâur co muôx tsơưs tsơưs 10 lênhx tiến sĩ, bác sĩ muôx txux chi seiz njuôk shuôs moz chuyên khoa II; 39 lênhx thạc sĩ, bác sĩ muôx txux chi uô hâux lưv chuyên khoa I, bác sĩ seiz njuôk shuôs, kho moz gênhk hâur tsêr kho moz thiêz 249 lênhx bác sĩ đa khoa.... Zơưv Nguyễn Trọng Diện, Giám đốc Sở Y tế Quảng Ninh heik pâuz, txơưv chor bác sĩ tâu hu zâuv tsi tâu tâu trơưk li tsưr ziv xar, taz sik Nghị quyết no zos qơư chiê ngênhx y tế tror tso tơưv têx cui tinhv, tsênhv chei hu zâuv lênhx nênhs muôx txux chi tsưr ziv jông tuôx uô hâux lưv txos shông 2030:

“Pêz tsênhv cxiv tsa, heik cov truz ntêr nghị quyết txos shông 2030 thiêz tsar ndê têx nhiêx paz cov siêz mê njik. Thâuv ntêx, txux chi siêz yax hu zâuv nhoz phênhv 700 tsov, nhiv no tsar ndê iz tyv 200; phênhv 500 tsov mak nhiv no ndê 700 tsov zuôr tsar ndê têx nhiêx paz ntơư siêz mê njik. Nhiv no trơưk T.Ư Nghị quyết yiêz, chor bác sĩ, nhân viên y tế, cưk yuôx, y tế dưv phax uô hâux lưv nhoz tox siêz đêz đrôngs tưz tâu paz 100%; hok lok sâuv xã, phường zos 70%....No zos têx tsưr ziv chiê pêz hu zâuv tâu ntâu lênhx nênhs muôx txux chi, tsưr ziv jông tuôx uô hâux lưv đuô”.

Iz chas hu zâuv têx lênhx nênhs muôx txux chi siêz thiêz jông tuôx uô hâux lưv, tỉnh Quảng Ninh tsênhv tso ntâu tus bác sĩ muk cơưv cxaz txux chi tsưr ziv yuôr trâus hâur thiêz đrâuv 2 chas têz qơưk, paz têx tsêr kho moz cấp tỉnh uô tâu jông đuô luôs hâux lưv seiz njuôk, shuôs kho moz gênhk. Iz chas co, tỉnh tsênhv tso 20 ntâu lênhx canr bôv muôx txux chi siêz txix hâur tỉnh muk uô hâux lưv trâu têx xã, phường chiê buôk ti seiz njuôk shuôs, kho moz trâu pêx xênhv.....

Muôx têx pov, chor tsênhv chei hu zâuv thiêz kriê cxaz txux chi tsưr ziv uô hâux lưv trâu cưk yuôx, bác sĩ zos hâux lưv jông, muôx liv chiê gra siêz tsơưr lươngv, txux chi seiz njuôk shuôs, kho moz thiêz tsoz phưz đas jos trâu tsôngv lax pêx xênhv./.

VOVĐB-Riê Lâux cxeik, nhênhv