Uô qơư tok đêx hur trâu thax tsav txov nhêv Sơn La

Coz nas chuô lox shông 2019 tưz cuôr yôngz thiêz uô puôk tsuôx tas côngz trênhx côngz đêx xênhz huôx trâu tsôngv pêx xênhv jok Pâux, xã Tạ Bú, huyện Mường La, Sơn La. Ntâu shông đhâu, tsôngv pêx xênhv muôx tsi txâuk đêx hur zôngv, luz nênhx xênhz huôx njiz ntâu txov nhêv.

Shông 2024, Ủy ban huyện mường La tưz quyết định yưv pênhr cxiv uô, kho đuô côngz trênhx côngz đêx trâu tsôngv pêx xênhv thax tsav heik sâuv. Xav hur si têx pênhr yưv uô dưv anr tas zuôr xar 800 tsov đeiv, txix têz qơưk tsaz yênhx nhiêx txiêx paz huôv tsar kinh tế xã hội thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs thiêz tox siêz ntu 2021-2025. Zơưv Quàng Văn Thiệp, Bí thư Chi bộ, Tsar jok Pâux shir phaz heik pâuz: “Tsôngv pêx xênhv lok six shir phaz, viv thâuv thâuv ntêx tsi tâu muôx côngz trênhx đêx hur, sơưr đơưk tsuv muk gruk têx đêx đrav đêx lox lok zôngv, đêx hâur liêx mak kiêk nênhs cơưk, nhiv no muôx đêx hur ntưk sik hâur niêx shông, pêv hâur cux zos đêx hur, tsi nyei kiêk nênhs”.

Đêx hur cux tưz lok txos trâu 110 chuôz zis pêx xênhv, muôx 500 lênhx nênhs nhoz jok Chón, xã Mường Bú, huyện Mường La, Sơn La đhâu ntâu shông côngz trênhx côngz đêx trâus puôk tsuôx, tsi jông tas. Co zos iz hâur têx côngz trênhx tâu Ủy ban huyện yưv pênhr cxiv kho, uô đuô yiêz, côngz đêx trâu têx thax tsav, jêx jok pêx xênhv yêik lol nhoz yiêz chiê zuôr qơư uô tsêr meir tênhv tênhz Sơn La. Zơưv Tòng Văn Xoan, Bí thư Chi bộ, Tsar jok Chón, xã Mường Bú heik: “Thâuv ntêx tsi tâu muôx meir, têz qơưk tsi tâu yưv pênhr uô, phênhv ntâu iz cxiê chuôz zis nhoz qơư kis mak đêx ntưk tâuk mê njik, chor chuôz zis nhoz qơư siêz, lơưr tsuv muôz meir gruk lok chiê zôngv xưz. Đhâu thâuv têz qơưk paz yưv pênhr uô, tsôngv pêx xênhv lok six jông siêz thiêz shir phaz hênhr”.

Trơưk li hâu nov xã Mường Bú, hâur thax tsav cux tsênhv yuôr iz cxiê jok tox siêz đêz đrôngs muôx tsi txâuk đêx hur zôngv, tsôngv pêx xênhv phênhv ntâu zos zôngv têx đêx hâur cưx đês cưx ha, hâur đêx cxơưr xưz. Txos cheix ntux kruôr, ntâu chuôz zis tsuv muk êr, muk thâux đêx đêz 2, 3 cêik cêr. Iz cxiê chuôz zis lơưr cux tưx khơưz kror đêx, taz sik viv tox trôngz hâur pêk nxaz, ntâu qơư cux tsi muôx đêx. Zơưv Cà Văn Dọn, Chủ tịch Ủy ban xã Mường Bú heik pâuz, chiê kho têx tsi muôx đêx hur zôngv ntơư, hâu nov hâur thax tsav qơư tưz hu zâuv pênhr jos cxiv uô qơư trâu đêx, chaz car đêx tok đêx đêz lok trâu tsôngv pêx xênhv sir zôngv. Iz chas ntơư, cxơưz cxiz, kriê pêx xênhv sir zôngv đêx cxênhx txuôs thiêz bax uô qơư trâu têx đêx nas chiê tâu zôngv hâur cheix ntux kruôr....“Têx shông jê lok no, luôs hâux lưv côngz đêx trâu tsôngv pêx xênhv tâu truôx tuk đuô; phênhv ntâu muôx txâuk đêx trâu sơưr đơưk hâur thax tsav xã sir zôngv niêx hnuz”.

Txix shông 2021 txos nhiv no, huyện Mường La tưz sir jos yưv pênhr cxiv uô yiêz, kho đuô têx côngz trênhx phưx vưv huôv tsar kinh tế xã hội trâu pêx xênhv, lar heik zos chor thax tsav, jêx jok pêx xênhv yêik lol nhoz yiêz thiêz thax tsav tox siêz đêz đrôngs. Đros thiêz xav hur si pênhr yưv uô tas zuôr xar 35 tyv đeiv, ntu 2021-2025, tưz muôx 14 côngz trênhx côngz đêx xênhz huôx trâu pêx xênhv tâu fuô uô. Zơưv Lò Vi Lay, Phưv Giám đốc Ban seiz car dưv anr yưv pênhr cxiv tsa huyện Mường La, Sơn La heik: “Txos cheix ntux kruôr, pêz tưz tror yưv pênhr cxiv uô têx dưv anr, côngz trênhx trơưk li cui tinhv; tưz tâu Ủy ban tỉnh thiêz T.Ư phênhz pênhr fuô uô têx côngz trênhx đêx hur trâu pêx xênhv, taz por uô tâu zênhx max thiêz jông, truôx tuk trâu tsôngv pêx xênhv hâur thax tsav”.

Luôs hâux lưv hu zâuv, sir zôngv jông têx pênhr yưv uô dưv anr, côngz trênhx ntơưv Mường La, cux li 12 huyện, TP, thị xã nhoz Sơn La tưz thiêz tsênhv paz tsar ndê chôngz lênhx ntâu tus tsôngv box heir nênhs tsơưs hâur tỉnh tâu sir zôngv đêx hur xar muôx 98%./.

Lê Hạnh-Riê Lâux cxeik, nhênhv 

Đăk Nông chuv tôngv phax tar cuz jôngr

Cheix ntux kruôr nhoz thax tsav ntus đriv huyện Cư Jut tỉnh Đăk Nông yar ntux cuz sor. Nhoz tiểu khu 833, Lâm phần Đăk Wil, xã Đăk Wil, têx blôngx ntông, shôngz ntông tưz kruôr gis tas, zôngx ziv uô cungz siêz, chuôz ndê pov tôngv txos cấp 4. Tix lâuk Phạm Văn Nhị, lênhx nênhs nhoz Trạm qênhz jôngr số 1, Công ty jôngr nuv Đăk Wil puz pâuz 6 lênhx nênhs hâur trạm thâuv tưs cux seiz jor, krêz uô têx jênhv vưv phax tar cuz jôngr: “Pêz cêv kuôk thax tsav thiêz hlơưr yênhx thax tsav, tsuôk hlơưr hâur thax tsav tâu cêv kuôk. Lok cêr cêv kuôk hluôr tơưs pêz cux luôx jông, đar txix 5-7 yiv, zos muôx hluôr tơưs chis cuz cux txeik cuz đêz đar tsi tâu. Đros têx cêr muôx tsôngv box khênhr muk lok, pêz cxok feix txưr tsi hlơưr hluôr tơưs, yax mông chiê tsôngv box tsi hlơưr hluôz tơưs”.

          Công ty jôngr nuv Đăk Wil tsênhv seiz car zuôr xar 29 cxênhz hecta jôngr, hâur co 100 hecta zos jôngr chos, chor tsênhv yuôr zos jôngr lâuk, nhoz đraz 2 tỉnh Đăk Nông, Đăk Lăk thiêz buôk ntus đriv Campuchia. Zơưv Nguyễn Hồng Việt, Phưv giám đốc Công ty pheiz kênh, qiv hơưv ntơưv thax tsav ntus đriv cuz sor đuô têx thax tsav txơưr txix 7-10 tưv, njuôs xav trâus cuz jôngr siêz. Viv li, côngz xưv phax tar cuz tox cuz jôngr thâuv tưs cux tâu taz viv krêz uô nzor đuô: “Cheix ntux kruôr, công ty hnuz tưs cux muk qênhz yuôx, pov thax tsav njuôs xav zuôr trâus cuz mak cêv kuôk, heik lênhx nênhs muk yưr lir. Tas nro muôx 11 trạm por vêv jôngr, iz trạm puôr lênhx muôx 2 luz kror đêx dưv phax đros muôx 4 cxênhz lir đêx iz luz thiêz 1 luz kror đêx xênhz huôx muôx nhos 5 cxênhz lir đêx, thâuv muôx cuz zuôr zôngv chiê tuô hluôr tơưs. Đrâuv co, têx trạm puôr lênhx muôx chuôz zênhx tuô hluôr tơưs cxix cxuô”

          Tỉnh Đăk Nông nhiv no muôx muôx nhos 249 cxênhz hecta jôngr, hâur co muôx 196 cxênhz 300 hecta jôngr lâuk, chêx chôngk phênhv ntâu nhoz têx huyện Đăk Glong, Đăk Mil,Đăk Song, Cư Jút thiêz Tuy Đức. Lơưr zơưv Trần Văn Linh, Phưv Chi cục tsar chi cục qênhz jôngr Đăk Nông, shông 2024, tas nro tỉnh muôx yưv 30 txuz cuz jôngr, uô ruôr hiêv muôx nhos 32 hecta, chuôz ndê chor txuz cuz jôngr pir đros shông tov ntêx. Chiê txu grê chor txuz cuz jôngr, Chi cục tưz zuôr chênhz zênhv, cxiv tsa têx tsưr ziv chiê muôz siêz côngz xưv seiz car, por vêv thiêz phax tar cuz jôngr. Zơưv Trần Văn Linh puz pâuz: “Chi cục qênhz jôngr tỉnh tưz heik Sở kôngz nuv thiêz huôv tsar nôngx cxênhz, UB tỉnh Đăk Nông chox kriê têx Ban seiz car jôngr; UB têx huyện, TP chuôz tsar côngz xưv qênhz yuôx, seiz car têx qơư njuôs xav muôx cuz siêz...Đrâuv co, chi cục tưz chox kriê têx Hạt qênhz jôngr, têx tsưr jôngr chuôz tsar qênhz yuôx, seiz car côngz xưv phax tar cuz jôngr hâur cheix ntux kruôr; sik côngv đros têx ban seiz car jôngr, cux xưk li têx công ty jôngr nuv uô côngz xưv seiz jor, qênhz yuôx, por vêv jôngr thiêz phax tar cuz tox cuz jôngr hâur cheix ntux kruôr shông 2025”./.

Tuấn Long-Txâur Vax cxeik nhênhv