Bắc Kạn: Gra siêz jênhv pâuz trâu pêx xênhv tox siêz lok têx nziêk đas sâuv mạng

Hâur shôngk shông 2022, zơưv Đ.V.V. nhoz ntơưv tỉnh Bắc Kạn jênhv uô fôngx zưs đros iz lênhx nênhs muôx facebook sâuv mạng thiêz lênhx nênhs co hêik zơưv V. paz txêik jênhv 2 triệu USD. Đhâu co, zơưv V. txêik tâu tênhv huv tuôx hêik tiêk muôx kror hax huv xa txix têz qơưk saz đrâuv lok thiêz hêik cov zơưv thêv nhiêx phí hải quan. Taz sik, thâuv zơưv V. tưz xa chor nhiêx “phí hải quan” muôx 1,7 tiv đêiv mak chor nênhs nziêk đas co tưz tir thêir tas nro cxuô kror hu tsik tâu hlo lơưv… Kror tsuv hêik zos têx kror nziêk đas li co mak muôx yưv lok six ntâu, tâu hêik txos sâuv chor chuôz zênhx thôngz mông taz sik cux muôx tsik tsơưs lênhx nênhs trâus nziêk đas.

Lơưr lưx lươngv an ninh Bắc Kạn li thôngz sâu, ntu đhâu ntơưv thax tsav qơư tưz pov chôngz lênhx nênhs trâus nziêk đas txix cxuô zav tsưr ziv nxiêk đas đhâu mạng xar hôiv xưk li jênhv tiêk zuôr xa hax huv, nhiêx txiêx txix saz đrâuv têz qơưk lok Việt Nam; hêik tiêk zos canr bộ cơ quan têz qơưk hu tênhv tuôx chiê nziêk đas; nziêk đas txêik nhiêx online; Đas zos nênhs sưv jê hêik cov xa nhiêx tuôx, kir txêik nhiêx; Đas xêir zuôr côngv tác viên muôs hax huv online; kinh doanh đa cấp sâuv chor sàn gia dịch nhiêx txiêx chuôr… iz cxiê txuz hâux lưv muôx chor nhiêx trâus nziêk đas ndê txos yênhx tiv đêiv. Tưz muôx chôngz ziv chuôz zis nhoz Bắc Kạn zos chor nênhs trâus nziêk đas đhâu mạng xar hôiv muk trâu Campuchia uô hâux lưv. Trung tá Hoàng Đình Dậu, Phưv trưởng phòng An ninh mạng thiêz phax tar nênhs phamv cxâuv Công nghệ siêz, CA tỉnh Bắc Kạn puz pâuz:“Bắc Kạn zos iz luz tỉnh tox siêz, iz cxiê thax tsav qơư pêx xênhv li jênhv pâuz tsênhz kik, chôngz lênhx nênhs nhiv kruôr pâuz txos thiêz nhiv kruôr pâuz sir zôngv têx mạng xar hôiv. Chor nênhs fêv sir zôngv têx kror no chiê nziêk đas txix têx tsưr ziv tưz tâu bax jông uô ntêx. Lơưr zôngv chor sim, lok sik sôr tài khoản sik txơưr chiê uô têx tsưr ziv nziêk đas co. Chor nênhs trâus nziêk đas muôx tas nro chor côngz chức, viên chức thiêz pêx xênhv”.

Đros qênhx shênhx nênhs phamv cxâuv ziv hnuz ziv muôx têx tsưr ziv uô sik txơưr, phiv liv, Công an tỉnh Bắc Kạn tưz tsưr tsix kriz uô phax tar chor nênhs phamv cxâuv thiêz uô cxâuv cêr chêi têz qơưk sâuv mạng. Pêx xênhv tâu sêiz phim tài liệu lok chor nênhs fêv co li têx tsưr ziv nziêk đas đhâu mạng; canr bộ an ninh cux muôz ntâuz ntơưr hêik pâuz lok phax tar nênhs phamv cxâuv txos yênhx ziv chuôz zis, kruôz kriê pêx xênhv tsưr ziv jênhv pâuz têx nziêk đas thiêz tsưr ziv xưv lik thâuv trâus nziêk đas… Zơưv Phạm Văn Tý thiêz pos Hoàng Thị Oanh (Thị trấn Đồng Tâm, huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn) hêik:“Cur pov tsaz yênhx no lok six tsênhv tsênhz, tsuv sir jos uô yax kriê trâu chôngz lênhx nênhs pâuz txos thiêz. Viv tsênhv tsênhz ntu đhâu ntơưv thax tsav qơư cur nhoz tưz muôx chôngz lênhx nênhs trâus nziêk đas nhiêx txiêx. Chor nênhs co khov trâu sơưr đơưk siêz muôs thiêz siêz xar muôx tâu nhiêx ntâu chiê nziêk đas. Uô kaz ciês nhiêx txiêx tsik pov nhoz kror tưs mak tsênhv trâus nziêk đas tas lơưv thiêz”.

“Nhiv no phênhv ntâu chor nênhs lâul mak tsik pâuz txos têx tin nhắn nziêk đas, viv li tsaz yênhx no muôx lok six ntâu kror liv. Muôx six hơưv mak cur tsênhv xar thav nzir đros chor công an chiê pâuz tsênhz đuô. Cur xar sir jos yax kriê trâu chôngz lênhx nênhs pâuz chiê lơưr pâuz tâu thiêz phax tar cov tâu truôx jông đuô”.

Chor nênhs fêv nziêk đas sâuv mạng li huôx tôngv tsênhv tror txơưr txar phiv liv đros muôx ntâu tsưr ziv uô sik txơưr, uô hiêv txos ntâu zav thiêz phiv liv ntâu hâur xar hôiv, phiv liv txos ngaz tuk, doanh nghiệp têx hâux lưv uô nox kinh doanh thiêz pêx xênhv luz nênhx, tiv zix zos tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs. Đại tá Vũ Văn Quân, Phưv Giám đốc Công an tỉnh Bắc Kạn hêik pâuz: “Uô ntêx mak pêz zuôr sir jos yax kriê, cov pêx xênhv pâuz tâu tsik trâus nziêk đas. Pêz chox kriê phòng an ninh mạng hêik trâu Tỉnh ủy, Ủy ban tỉnh pâuz, sik côngv đros Huyện ủy, Ủy ban têx huyện thiêz têx taz viv sir jos yax kriê trâu canr bôv chor ban, nganhx thiêz pêx xênhv pâuz sir jos phax tar cov tsik trâus nziêk đas. Ntơưv Bắc Kạn ntu đhâu tưz muôx yưv ntâu txuz hâux lưv, txơưv tiêk pêz tưz yax kriê taz sik cux tsênhv muôx chôngz lênhx nênhs trâus nziêk đas”./.

(Tòng Anh-Lik Thox cxêik nhênhv)

Chos “Ciêv fix”, Sáu x Zax  yênhx nênhs bluô nux

          Thâuv tsênhv hluôk, Sáu x Zax tâu seiz zos lênhx tsik pâuz huôv tsar uô nox. Viv tix lâuk tsi zuôr pox niêv, khênhr muk cxuô qơư chiê nriêr qơư txơưr jông đuô zuk kuz têz kuz qơư, tsi muôx cêr zaoz thôngz, tsi muôx tênhv tênhz tơưk pov cêr.

          Muk ntâu qơư, Sáu x Zax pov tsi muôx qơư tưs jông li zuk kuz têz qơưk. Viv li, tix lâuk cuiz tênhv tror lok nhoz zuk kuz têz kuz qơư thiêz sir jos đros tsôngv box chos ciêv fix.

          Hli 9/2000, tâu Hội nôngx mênhx têx cấp thiêz chính quyênx tiv phaz vênhv tôngv, tix lâuk Sáu đros chuôz zis chos 7 hecta ciêv fix sâuv mênhv chêx ar jôngr tâu têz qơưk choz. Lơưr co, shông tưs tix lâuk chuôz zis cux krêz đar mênhv chêx chos, xưk li shông 2001 chos cxaz 5 hecta, shông 2002 chos cxaz 10 hecta....

          Têx shôngk tov kaz no, muôx cxaz têz qơưk paz txưv, tix lâuk Sáu x Zax chuôz zis tưz krêz đar yưv pênhr, chuôz ndê mênhv chêx ciêv fix txos 40 hecta ntâu. Txos shông 2017, mênhv chêx ciêv fix sâu tâu muôx tsơur lươngv jông, txâuk theox chênhv muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk. Phênhv sâu txix tsoz ciêv fix tưz paz tix lâuk Sáu chuôz zis hlôngr yiêz luz nênhx, tso lok phênhv sâu siêz thiêz cxiv uô tâu tsêr truôx jông, zuôr tâu yêz teiv chiê phưx vưv tsiv uô. Tix lâuk Sáu pheiz kênh:      “Qir thơưx chos ciêv fix cux tsi xar tiêk ciêv fix muôx tsiv grê li no, taz sik uô mak ziv pov uô tâu nhiêx txiêx. Ziv xar uô ntâu đuô, sir jos uô mak yênhx côngz, nhiv no thiêx li muôx tâu nhiêx txiêx”.

          Tix lâus Sáu puz pâuz, têx hnuz qir chos ciêv fix cux njiz ntâu phêv liv, tsi tâu uô zuz jông li nhiv no mak tsuôk chos nôngz zuz thiêz đoz lok chos, zos chos tâu têx hnuz ntux lok nas mak chiêx, hnuz yar ntux mak tuôs tas. Nhiv no tix lâuk thiêz têx ziv chuôz zis tưz txơưx uô zuz, pôngz ntâu nhiêx txiêx duô, taz sik yar ntux lok nas cux tsi nyei zuz ciêv fix tuôs:“Nôngz zuz no shưv đros qiv hơưv viv li chos mak jông đuô. Nôngz zuz zuôr lok mak seiz jông gâux xưz, chos tsi muôx tsơưr paz cxơưz thiêz qir zuôv mak tsi hloz lox jông”.

          Đrâuv hâux lưv txơưx zôngv KHKT lok chos thiêz tsoz phưz ciêv fix, tix lâuk Sáu tsênhv sir jos uô jông côngz xưv por vêv tênhx qơư, taz por chos ciêv fix reik đros por vêv jôngr, tsi tsêz chos hâur har jôngr phax phưv nhoz tiv phaz.       Tix lâuk Lưv x Zax, tsar jos Sài Lương 3, xã An Lương, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái puz pâuz:“Sâuv jos thâuv ntêx tsi pâuz chos tsoz chos tul tsi, tas nro puôr lênhx zos uô têz, tsi chox lok chêx cuk kinh têr siêz. Pov tix lâuk Sáu chos ciêv fix tâu lok six ntâu, muôs tâu nhiêx txiêx, thâuv co thiêx li cơưv shâuv thiêz tsôngv box nhiv no ziv tưs cux chos ciêv fix”.

          Đrâuv muôx tâu phênhv sâu siêz trâu chuôz zis, Sáu x Zax tsênhv muôz hâux lưv uô trâu 10 nênhs lox tôngv đros phênhv nhiêx shar txos 3,5 tsov đeiv txos 5 tsov đeiv iz lênhx iz luz hlik. Zơưv Hoàng Văn Cội, Chủ tịch UB xã An Lương, huyện Văn Chấn puz pâuz:“ Sáu x Zax zos lênhx nênhs car xar car uô. Zơưv Sáu li trâur nuv huôv tsar kinh têr zos trâur nuv tâu krêz uô đêz đar thiêz cơưv shâuv. Xã li tsưr ziv zos huôv tsar ciêv fix yênhx tsoz chos tsênhv hâur xã, chox lok phênhv sâu siêz đuô. Nhiv no xã tsênhv hu grus têx lênhx nênhs yưv pênhr lok hâur xã thiêz huôv tsar HTX tsi uô trox ciêv fix sâuv thax tsav chiê pox nhuôs tso siêz tsêz chos”

          Chiv shông 2019, Sáu x Zax sâu 1 trôngz ciêv fix muôs tâu 3 tỷ đeiv, tix lâuk muôz tas nro chor nhiêx co cxênhx txuôk trâu hâur Zênhx hangx chính sách xã hôiv. Hâur hlik hli 6 shông 2021, tix lâuk tror sâu 1 trôngz txơưr, muôs tâu 4 tỷ đeiv thiêz tror muôz tso hâur zênhx hangx...Cán bộ puz txeik pênhr đros tsôngv box hâur thax tsav lênhx tưs cux kruôk, pheiz kênh đros lênhx nôngx mênhx txơưx jông no; jông siêz đuô thiêz thâuv tix lâuk zos 1 hâur 100 lênhx nênhs “Nôngx mênhx VN jông” tas nro têz qơưk shông 2022 zuôr tâu Trung ương Hội nôngx mênhx VN kruôk lok hli 10 shông no./.

(Đinh Tuấn- Txâur Vax cxeik nhênhv)