Cxiv uô qơư nhoz truôx trâu 400 ntâu chuôz zis pluôs thax tsav tox siêz Sơn La

Luz tsêr khor truôx đar muôx 50 xưv phaz tâu cxiv uô tiêr hnuz no zos niêv lâul Lò Thị Phượng, nhoz jok Mến, xã Hua Trai, huyện Mường La, tỉnh Sơn chuôz zis li cêr xar njôngr hâur zuôr xar 10 shông đhâu lok. Niêv lâul Phượng chuôz zis zos ziv chuôz zis pluôs, luz nênhx lok six txov nhêv. Tsi đros luôs muôx txir, phênhv sâu tâu tsơưs txix uô têx kôngz muôs iz kro mê njik, tsuôk txâuk txoz cxơưx iz phênhv tưs cêr nox nhoz, xênhz huôx hâur niêx hnuz xưz, tưz tsi car xar txos zuôr cxiv uô vax tsêr jông. Niêv lâul luz tsêr yiêz co  tsiv gri nhos 107 tsov đeiv, hâur ntơư tâu paz 40 tsov đeiv, yuôr đuô li zos chuôz zis thiêz chor cưr tix nênhx tsa siz chos paz. Niêv lâul Lò Thị Phượng heik:

“Thâuv ntêx cur chuôz zis uô nênhx nhoz hâur luz tsêr ntông đaz pêk tuôs, lok six txov nhêv. Nhiv no muôx tsêr yiêz lơưv, cur shir phaz hênhr. Uô tsâus ntâu têz qơưk tưz moz siêz paz max chiê chuôz zis muôx tâu tsêr khor truôx nhoz. Txix nhiv no muk cur cux tso siêz huôv tsar khưr uô nox uô hâuk, tso têx nhuôs muk cơưv txux chi, sir jos hla đhâu cêr pluôs”.

Lênhx nhuôv Cà Văn Quang, nhoz jok Ten, xã Pi Toong chuôz zis cux zos chuôz zis pluôs, lok six txov nhêv. Quang trâul muôx moz gênhk, tsuv liv trâuv hâur niêx luz hlik, nhiêx txiêx kho moz zos iz kro lok six phiv liv trâu chuôz zis. Hâur têx shông đhâu, Quang đros zơưv txir uô nênhx nhoz hâur luz tsêr ntông đaz pêk tuôs, kâus kêz jik. Nhiv no, tâu cấp uỷ, hâu nov ntơưv qơư thiêz têx lênhx nênhs siêz jông paz, chuôz zis tưz muôx nzir nhiêx txiêx chiê uô tâu iz luz tsêr khor truôx nhoz. Zơưv Cà Văn Dong, lênhx nhuôv Quang li zơưv txir heik pâuz:

“Tâu cxuô cấp, cxuô ngênhx, chor nênhs siêz jông paz max, chuôz zis tưz cxiv uô tâu iz luz tsêr yiêz khor truôx li no nhoz, chuôz zis lok six shir phaz, tso siêz huôv tsar uô nox, kho moz gênhk trâu lênhx nhuôv”.

Niêv lâul Phượng thiêz lênhx nhuôv Quang gơưk chuôz zis tsuôk zos 2 hâur 407 chuôz zis pluôs, txov nhêv lok tsêr nhoz ntơưv Mường La tâu paz cxiv uô vax tsêr xưz, hâur co, muôx 295 chuôz zis cxiv uô yiêz thiêz 112 chuôz zis zos cxiv kho đuô. Nhiêx txiêx paz max zos 40 tsov đeiv iz luz tsêr yiêz, hok têx tsêr cxiv kho mak 20 tsov đeiv iz luz.

Zos huyện tox siêz, thax tsav tsôngv box heir nênhs tsơưs, Mường La muôx 12 hâur 16 xã lok six txov nhêv, têx chuôz zis pluôs 21% ntâu, tsôngv pêx xênhv luz nênhx tsênhv yuôr ntâu txov nhêv. Lar heik zos têx jok tox siêz đêz đrôngs, ntâu chuôz zis tưz cxiv uô tsi tâuk vax tsêr jông, khor truôx, lav uô nênhx nhoz hâur têx luz tsêr ntông đaz tuôs, kâus kêz jik tưz uô tâu ntêr shông ntơư, tsi taz por truôx tuk.

Chiê paz tsôngv pêx xênhv truôx tuk luz nênhx, txiv ngaz xã hội, huyện Mường La tưz fuô uô luôs hâux lưv paz têx chuôz zis pluôs, txov nhêv lok tsêr nhoz, uô tsênhz mênhx Uỷ ban tỉnh Sơn La li đêx anr “hu zâuv sơưr đơưk sik đros paz chor chuôz zis pluôs, txov nhêv lok tsêr nhoz hâur thax tsav tỉnh Sơn La ntu 2021-2025”.

Hâur nhos 2 shông, huyện Mường La tưz hu zâuv têx lênhx nênhs, tsưr tsix, côngv thôngx sơưr đơưk sik đros paz tâu 22 tyv đeiv nhiêx, paz 100% têx chuôz zis txov nhêv lok tsêr nhoz. Hâur co, muôx 69% chuôz zis uô tsêr ntông, 24% chuôz zis cxiv uô tsêr puôz suôz jêz, xi măng, 7% chuôz zis uô tsêr đhok kuôr hlâu.

Sik pheiz kênh têx tsưr ziv uô, paz max chiê uô tiêr luôs hâux lưv paz chor chuôz zis pluôs, txov nhêv lok tsêr nhoz uô ntêx 3 shông pir li tsưr ziv tso tơưv, zơưv Vũ Đức Thuận, Bí thư huyện uỷ Mường La, tỉnh Sơn La heik pâuz:

“Huyện tưz chox car, kriê thiêz hu zâuv tas nro cxix luôs chính trị sik đros uô, lar heik zos ntơưv qơư, yênhx xã, jêx jok. Iz chas co, yênhx lix têx tổ côngz xưv, iz lênhx uỷ viên ban thường vụ, ban chấp hành, hâu nov hâur xã seiz car iz chuôz zis, taz txơưx jênhv, heik, paz max chor chuôz zis pluôs ntơư cxiv uô tsêr nhoz. Đros trâu tỉnh cêr moz siêz txos hâur hu zâuv cxuô pênhr jos paz huyện Mường La muôx pênhr fuô uô têx tsưr ziv, hâux lưv heik sâuv, pêz cux hu zâuv cxuô doanh nghiệp, côngv thôngx, chor nênhs siêz jông hâur thax tsav sik đros paz thiêz”.

Muôx qơư nhoz truôx, li tso siêz huôv tsar uô nox uô hnar. Têx luz tsêr yiêz tâu cxiv uô tiêr zuôr zos đas jos jông cxơưz paz chor chuôs zis pluôs, muôx luz nênhx txov nhêv hâur huyện Mường La, tỉnh Sơn La sir jos hla đhâu cêr pluôs, truôx tuk luz nênhx thiêz uô bluô nux sâuv zuk li thax tsav qơư nhoz./.

(Lê Hạnh-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Caz moz Omicron huôv xênhz uô muôx yưv caz moz yiêz BA.4, BA.5, têx lênhx chuyên gia heik kriê li chas?

          Chiê phax tar moz, GS.TS Phan Trọng Lân- Cục tsar Cục y tế dưv phax, Bộ y tế puz pâuz, nênhs tưz trâus caz moz BA.1 thiêz BA.2 njuôs xav cux zuôr tror trâus caz moz BA.4 thiêz BA.5 txix têx tsưr ziv tir tar cơ học lok sik tsưr ziv hành chính xã hôiv zuôr tsi uô trâu sđ thôngx ziv lok sik zuôr uô zênhr shar txos tsưr ziv huôv tsar KTXH. Viv li, hâux lưv tror cxax yuôx vắc xin phax moz zos iz hâux lưv lok six coaz tsôngv. Thâuv cxax côngz tiv 3, tiv 4, yuôx vắc xin phax moz Covid-19 zuôr paz chuôz cxaz đas jos tir tar moz thiêz tiv phax zos phax tâu caz moz yiêz BA.5. Zos trâus moz mak cux tsi moz hnhar thâuv tưz tâu cxax txâuk yuôx.

          Cục tsar Cục y tế dưv phax cux thôngz xor mông, lơưr nhênhz chơưv, yuôx vắc xin li txux zôngv thâuv tưz trâus moz Covid-19 zuôr txu grês lơưr six hơưv, tsênhz mênhx đhâu 4 txos 6 luz hlik. Viv li, zos pêz tsi cxax nzir lơưr six hơưv mak zuôr tir tar tsi tâu caz moz, txơưv zos têx zav caz moz txơưr.

          Thâuv cxax côngz tiv 3, tiv 4, yuôx vắc xin phax moz Covid-19 zuôr paz chuôz cxaz đas jos phax tar tâu caz moz BA.5. Zos trâus moz mak cux tsi trâus moz hnhar thâuv tưz tâu cxax nzir yuôx phax moz.

          Tsênhz mênhx tso pov zos txơưv caz moz tsi so huôv yênhx têx caz moz txơưr li Alpha, Beta, Delta thiêz Omicron taz sik txos nhiv no yuôx vắc xin phax moz cux lok six muôx chêx cuk jông hâur phax tar moz.

          Lơưr PGS.TS Đỗ Văn Dũng, Tsar khoa y tế công côngv, Đại học Y dược TPHCM cux xưk li têx zav caz moz huôv txix caz moz Omicron thâuv ntêx, BA.5 muôx pênhr xưv tar tâu iz phênhv yuôx vắc xin phax moz. Taz sik, yuôx vắc xin cux tuôr truôx chêx cuk tsi uô moz huôv hnhar thiêz uô tuôs lênhx nênhs thâuv trâus caz moz BA.5.

          Viv li, zơưv heik tsôngv box tsuv muk cxax yuôx vắc xin phax moz thâuv txos six hơưv. Nênhs muôx hnuz nhôngs siêz lok sik muôx moz gênhs tsuv cxax nzir côngz tiv 4 thâuv tưz đhâu 4 luz hlik txix thâuv cxax côngz tiv 3./.

(SK&ĐS-Txâur Vax cxeik nhênhv)