Chênhr phax lok têx nênhs fêv li tsưr ziv nziêk đas “Hâux lưv siz, tâu nhiêx ntâu” nhoz thax tsav ntus đriv Sơn La

Uô lơưr tsưr ziv sơưr tơưv txênhz phax tar têx nênhs fêv zuôr muôs lênhx nênhs, hnuz xiêz 02/8/2022, Bộ chỉ huy Bôv đôiv Pênhz phax tỉnh Sơn La seiz car hux jos đros Cục phax tar zax zênhz, Bộ Tư Lệnh Bôv đôiv pênhz phax; Cục Lãnh sự Bộ ngoại giao, Đại sứ quán, Lãnh sự quán Việt Nam ntơưv Campuchia thiêz Tsưr tsix “viv nhuôs zâu luz nênhx jông” tưz đros chơưv thiêz lênhk tok, paz max Lường Thành Đ, xênhz shông 2004, nhoz ntơưv huyện Sốp Cộp zos lênhx trâul nênhs fêv nziêk đas muôs trâu Campuchia chiê uô têx hâux lưv hnhar.

Uô ntêx ntơư, hnuz 18/7, Zênhx Pênhz phax Nậm Lạnh, Bôv đôiv Pênhz phax tỉnh Sơn La muôx qơư nhoz hâur thax tsav xã Nậm Lạnh, huyện Sốp Cộp lênhk txeik tâu tix lâus Lường Văn H zos Đ li lênhx txir ntơưr heik pâuz, tix lâus H tus nhuôv tuz trâul nênhs fêv nziêk đas muk Campuchia thiêz lơưr tiêk cov muôz 120 tsov đeiv trâu lơưr thiêx tso tus nhuôv co tror lok, zos tsi mak zuôr muôz muôs trâu lưv luz têz qơưk txơưr đuô. Đhâu thâuv txeik tâu têx mông li heik sâuv, Bộ Chỉ huy Bôv đôiv Pênhz phax tỉnh Sơn La tưz chox kriê Phongx phax tar zax zênhz thiêz têx nênhs fêv đros Phongx phax tar zuôr muôs lênhx nênhs, Cục phax tar zax zênhz thiêz nênhs fêv, Bôv đôiv pênhz phax; Zênhx pênhz phax Nậm Lạnh muk qênhz yuôx, xav jênhv qir tiv. Txos hnuz xiêz 02/8, chor taz viv muôx vax huôv hâur tỉnh Sơn La tưz buôk ti thiêz chơưv tâu Lường Văn Đ. Cux zos viv tsi yuô tâu muôx tsưr ziv jênhv pâuz thiêz njênhs luôs lưv tus hâuz nziêk, Đ tưz trâul chor nênhs fêv nziêk đas.

Hmôngr tsi yuô jông li Đ, Lèo Văn C, xênhz shông 2003 nhoz huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La cux trâul chor nênhs fêv nziêk đas muk Campuchia, tsiv txov, zuôv uô têx nuv hnhar thiêz heik cov chuôz zis muôz nhiêx ntâu muk thêv li tso tror lok. C chuôz zis lok six txov nhêv, C chuôz zis muôx 2 tus nhuôv, C zos tus hloz, cux zos viv hluz niêv txir C thiêx mul zok nriêr hâux lưv uô. Mnôngs trơưk chor nênhs fêv hâuz nziêk, C tưz trâul đas muk trâu Campuchia.

Ntơưv jok tox siêz Huổi Dương, nhoz xã Mường Và, huyện Sốp Cộp, zơưv Shôngx Bả C chuôz zis cux muôx iz tus tuz trâul nziêk đas muk trâu Campuchia. Txix thâuv pâuz tiêk tus tuz trâul nziêk đas muk Campuchia, zơưv C thiêz zơưv pox niêv tưz pư tsi tsâus jos hlo. Zơưv Shôngx Bả C heik: “Tưz ntâu luz hlik lol no, pêz hu tsi tâu trâu tus nhuôv hlo, chuôz zis nhiv no tsênhv lok six cxơưx, tsi pâuz shor zuôr uô chas, xar cov chor tuz lênhv pênhz phax đros paz pêz zok nriêr lênhx nhuôv co”.

Huyện Sốp Cộp zos iz huyện tox siêz đêz đrôngs, ntus đriv hâur tỉnh Sơn La, muôx 4 xã, 21 jok jê đriv têz, muôx 120 ntâu cêik cêr buôk chiêv đros huyện Phôn Thông, tỉnh Luông Pha Băng thiêz huyện Mường Ét, huyện Mường Sơn, tỉnh Hủa Phăn, têz qơưk Lol Tsuôk. Tsôngv box cxuô heir nênhs , lar heik zos tsôngv lax pêx xênhv nhoz têx jok tox siêz luz nênhx tsênhv yuôr ntâu txov nhêv, phênhv ntâu zos khov trâu liêx têz. Hâur chor shông jê lok no, tiv têx công ty xeir zuôr ntâu lênhx nênhs uô hâux, viv li tưz muôx lok six chôngz lênhx hluôk nênhs hâur thax tsav muk zok nriêr hâux lưv uô trâu chor công ty, xí nghiệp nhoz luôs 2 chas tỉnh đros thiêz tsưr ziv xar, zuôr muôx nzir phênhv sâu tâu chiê lok paz chuôz zis.

Taz sik, iz cxiê hâur têx lênhx hluôk co tưz trâul chor nênhs fêv nziêk đas muk Campuchia chiê uô hâux lưv hâur têx qơư tưr txiêx, qơư cuz nxor, trâul tsiv txov lok six phiv liv.

  Lường Thành Đ hmôngr jông tưz tâu tror lok tsêr. Taz sik iz cxiê lênhx nênhs txơưr đuô nhiv no cux tsênhv nhoz Campuchia tsi tâu lok viv tưz trâul nênhs fêv nziêk đas muk đhâu đriv têz “uô hâux lưv siz, tâu nhiêx ntâu”. Vav chiê siêz, no zuôr zos têx lul heik trâu tas nro tsôngv box sơưr đơưk, tiv zix zos têx lênhx tsôngv box heir nênhs tsơưs nhoz thax tsav ntus đriv chênhr phax, tsi mnôngs trơưk luôs lưv tus nziêk đas, tsuv mul zok nriêr têx qơư txâuk njênhs, muôx hâux lưv uô truôx./.

(Vì Hiện-CTVVOVTB-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Chi Hội tsar Nôngx mênhx Sơn La sâu liv tâu yênhx tiv đeiv ntâu iz shông khov chos ntông nox txiz

Zơưv Hàng A Sở, mênhx cxưx Hmôngz, xênhz shông 1955, nhoz tiểu khu Pa Khen, thị trấn Nông trường Mộc Châu,huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La tâu xênhz hâur chuôz zis muôx 11 lênhx cưr tix nus muôk. Niêv thiêz txir mak muôx zênhs zax zênhz viv li luz nênhx lok six txov nhêv. Thâuv cơưv tiêr lớp 4, zơưv Sở tâu hu muk cơưv ntơưv tsêr cơưv Sư phạm Hát Lót, huyện Mai Sơn. Taz sik viv chuôz zis txov nhêv viv li niêv txir tsi puz zơưv muk cơưv ntơưr.

          Ntâu shông tov kaz no, zơưv Sở muôx chuôz thênhx thiêz truôx siêz tsiv uô kôngz nuv chiê hla đhâu cêr yeiz pluôs txix thâuv tsênhv zâu; taz sik, têx phêv liv cux txu grês tsi tâu phênhv tưs. Pheiz kênh lok têx sir jos huôv tsar cêr uô nox txix cxeik tês tsi muôx tul tsi chiê yênhx lênhx nênhs txơưx uô nox nhoz tiv phaz, zơưv Sở puz pâuz: Ciês thâuv muôx chuôz thênhx, zơưv thâuv tưs cux chiv chir choz chêv zuk tsuv hlôngr yiêz siêz xar, tsưr ziv uô txơưr chiê muôx tâu luz nênhx jông đuô. Zuk tsi tâu muk cơưv ntơưr txos qơư viv li tsuv sir jos ntâu đuô têx lênhx nênhs tâu cơưv ntơưr cxix cxuô. Pêz Hmôngz mak ar têz muôx ntâu taz sik tsi tâu hlôngr yiêz tsưr ziv siêz xar, viv li luz nênhx six fênhx trâus yeiz pluôs. Đros co, pêz Hmôngz xar tsi đêz li nênhs Choz tsiz. Pêz Hmôngz xar uô mak txơưv tâu ciês viv li tsuôk pâuz chos poz cưk, chos blêx. Yuôr nênhs Choz tsiz mak lơưr txơưx chos ntông nox txir, uô lêx ntêr viv li luz nênhx bluô nux đuô zuk lok six ntâu. 

Ciês têx shông 1989, thâuv tsoz txir khơưz nyar qir tâu cos ntơưv Mộc Châu, zơưv tưz truôx siêz hlôngr mênhv chêx liêx têz chos tsi tâu kôngz lôngk chiê chos yênhx puôk tsoz txir khơưz. Zơưv Sở xar no zuôr zos tsoz chos chox lok luz nênhx tsâu sor trâu chuôz zis. Viv, tsoz txir khơưz zos tsoz chos tâu côx chuôz chox lok chos hlôngr trâu tsoz zax zênhz. Ntu co ar têz jông viv li thâuv tsoz phưz tâu 3-4 shông zơưv Sở chuôz zis chor txir khơưz tưz qir sâu đê tâu. Taz sik, thâuv co muôx tsi ntâu lênhx nênhs sâu zuôr txir khơưz viv li txir khơưz jênhs tas hâur pês têz. Muôx ntâu lênhx cux tưz txiêr txir khơưz por tsês chiê chos kôngz lôngk. Taz sik, zơưv Sở tsi txiêr poz tsês mak iz shông ho chos cxaz 2-3 châuv tsoz txir khơưz. Shông 2009, Viện por vêv đrox tsuôk krêz uô Dự án tsoz phưz tsoz txir khơưz ntơưv Mộc Châu. Môngr jông, zơưv Sở chuôz zis tâu têx lênhx nênhs chuyên gia zos nênhs Pháp hâur dự án heik kriê tsưr ziv tsoz phưz, zuôv qir trâu tsoz txir khơưz. Nhiv no zơưv chuôz zis tsênhv muôx 3 hecta txir khơưz. Chiv txir khơưz shông 2022, zơưv chuôz zis sâu tâu 50 tênhr txir. Đros grê muôs txix 15 txos 20 cxênhz đeiv iz cir, zơưv chuôz zis sâuv tâu 700 tsov đeiv. Thâuv xav tas nhiêx txiêx tưz yưv mak sâu liv tâu 600 tsov đeiv. 

Đrâuv hâux lưv chos txir khơưz, đhâu muk seiz shuôk, nriêr pâuz têx trâur nuv huôv tsar kinh têr muôx chêx cuk hâur thax tsav, nhiv no zơuv Sở cux tsênhv muôx zuôr xar 1 hecta txir thênhx caz chos tâu 8 shông. Lơưr zơưv Sở, thâuv nhiv kruôr chos yênhx côngz, tsoz txir thênhx caz huôv tsar jông. Taz sik đhâu sâu đê txir tâu 1-2 shông, tsoz txir thênhx caz qir trâus caz moz uô hiêv. Blôngx đax, tơưs pax taz sik tsi txi txir…zơưv chiv chir nriêr pâuz qir tiv thiêz khưx phưx. Pheiz kênh lok tsưr ziv chos txir thênhx caz, zơưv Sở puz pâuz: Thâuv sâu đê tas, hli 11, 12 tror zuôv qir iz tsoz zuôv muôx nhos 10 cir qir guôx. Lơưr co, tsuôk yuôx sinh học cxơưz cxiz tơưs pax. Thâuv txi txir, tsuv chêx chôngk tsoz phưz txir chiê trâu trâus jênhs txir thâuv tsênhv mê. Txos tas hli 4, tsuôk yuôx cov txir tsi jênhs. Khov tsoz phưz trơưk tsưr ziv, chiv txir thênhx caz shông 2021 zơưv Sở muôs tâu 30 tênhr txir. Đros grê muôs chungz fênhx 30 cxênhz đeiv iz cir, zơưv Sở sâu tâu 900 tsov đeiv, thâuv xav tas têx nhiêx txiêx tưz yưv mak sâu liv tâu 600 tsov đeiv.

Ntâuk grê lok zơưv Hàng A Sở li trâur nuv chos ntông nox txir- Chi hội tsar Chi hội nôngx mênhx tiểu khu Pa Khen, lênhs tov Hội nôngx mênhx huyện Mộc Châu puz pâuz: Tsi taz zos Chi hội Tsar Chi hội nôngx mênhx moz siêz đros hâux lưv uô, zơưv Sở tsênhv zos lênhx nênhs txơưx huôv tsar cêr uô nox nhoz tiv phaz. Zơưv tsi taz txơưx uô kinh têr mak tsênhv pheiz kênh chênhz zênhv chos ntông nox txir thiêz paz max ntâu lênhx nôngx mênhx nhoz tiểu khu Pa Khen sir jos hla đhâu cêr pluôs chiê uô bluô nux. Đhâu co, gôngr phênhv krêz uô đêz đar phongz yaox nôngx mênhx sik tưr thik tsiv uô kinh doanh txơưx nhoz tiv phaz. Đros têx sir jos co, zơưv Sở tâu têx cấp chính quyênx txix tỉnh txos huyện, xã khơưk muôz ntâu ntơưr kruôk. Shông no, zơưv Sở jông siêz tâu xeir zos 1 hâur 100 lênhx nôngx mênhx Việt Nam txơưx jông shông 2022.

          Phênhv "nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz" hnuz no tsuôk muôx xâuk li no xưz, phênhv no zos Đeix nta suôz VN nhoz thax tsav Tây Bắc uô đros muôx Tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk paz max./.

Lik Thox- Txâur Vax cxeik nhênhv