Cưr lok hâur nênhs Khơme Nam Bộ li ntênhs nox yôngz

          Lơưr têx ntâuz ntơưr trâur lâuk thiêz iz cxiê nhênhz chơưv lok nênhs Khơme Nam Bộ li âm nhạc trâur lâuk mak cưr lok yuôz hâur hnuz yôngz mak A-Răk, tov kaz o muôx cxaz iz cxiê cưr lok thiêz hâur nhạc Aday chiê jông đuô.

          Nhiv no, nhoz thax tsav Nam Bộ heik cxuô thiêz TP Cần Thơ heik taz, têx lênhx nênhs txơưx yuôz, txơưx ntâuk cưr lok hâur hnuz nox yôngz yuôr tsi ntâu li thâuv ntêx lơưv thiêz. Têx cưr lok mak muôx têx txu grês, muôx têx chuôz cxaz lơưr yênhx thax tsav qơư thiêz lơưr lênhx nênhs yuôr lok sik ntâuk. Taz sik, txơưv hlôngr yiêz li co taz sik têx cưr lok tsênhv cux tâu tuôr tês. Pheiz kênh trâu pêz zơưv Lý Huyền- xã Mỹ Tú, TP Cần Thơ puz pâuz: “Chor cưr lok mak muôx đàn cò, đàn khưm, chà pây, đruôs thiêz pâu o, đrâuv co coaz tsôngv tiv zix zos pây o, lơưr co zos đàn cò. Zos tsi muôx đàn cò mak zuôr tsi jông mnôngs”

          Hâur ntênhs nox yôngz lơưr cêr chax chês, têx trax, têx đruôs tsi taz paz uô ntênhs nox yôngz lov jêv đuô mak tsênhv zos iz phongz qơưx zuôr trâus muôx hâur ntênhs nox yôngz. Iz jax cưr cxiêx, nhạc phênhv ntâu reik đros phongz qơưx tsênhz mênhx hâur nênhs Khơme li ntênhs nox yôngz. Zơưv Danh Yên nhoz xã Lâm Tân, TP Cần Thơ pheiz kênh:“Txix ciês thâuv tsưr tsix nox yôngz tos vâur zuôr muôx jax Pres rem chon thanal chiê yuôz, lơưr co zos jax Sđach deang chiê xa vâur tuôx nhaz tsêr, txuôk lơưr co thiêz zos jax Kon seng kro hom, đom bong đec. đhâu jax Pres thông zos jax Lôm neang yuôz thâuv tas cik sơưr nzor, lơưr kaz ciês zos jax Kom Ping puoi kach chiê txiêr hluô khi tês thiêz hlôngr khi tês yiêz chiê yênhx niêv txir”

          Hnuz no, hâur ntu tas nro luz nênhx sâuv ntiêx têz muôx ntau hlôngr yiêz, luz nênhx chinhz yênhx ziv tâu muôz siêz. Hâur co muôx âm nhạc yiêz huôv tsar jông, uô trâu têx cưr lok tâur lâuk jux jus trâus tso tsês. Taz sik, đros nênhs Khơme li têx cưr lok zôngv hâur ntênhs nox yôngz nhiv no, têx nghệ nhân cê sir jos tuôr tsês, cê heik kriê hâur têx hnuz coaz tsôngv. Zơưv Danh Yên nhoz Lâm Tân, TP Cần Thơ puz pâuz cxaz:“Pêz nhiv no têx cưr lok hâur ntênhs yôngz mak muôx cxix cxuô. Lơưr cur mak cxuô lênhx nênhs ho tror nhiêv txos zuk li cưr lok  chax chês, pêz muk uô si ntâu qơư tsi zos hâur tỉnh mak saz đrâuv tỉnh cux pov muôx ntâu lênhx nênhs zôngv đuô pir đros 2,3 shông tov ntêx. Yuôr phênhv sâu uô hâux lưv no mak tsi ntâu. Nhiv no zuôr grê siêz mak pox nhuôk cux tsi muôx nhiêx txiêx, tsi muôx lênhx tưs ntiêr mak zuk li cưr lok trâur lâuk zuôr trâus pôngz plox, viv li pêz tsuv zuôr nhiêx côngz cov huv đros, phênhv ntâu phưx vưv zos chênhv”

          Nênhs Khơme li têx cưr lok hâur ntênhs nox yôngz zos di sản vênhx huôv phi vật thể mênhx cxưx muôx tsiv grê. Têx jax cưr cxiêx, têx jax cưr lok zos têx tsiv grê jông chiê zaoz zux, heik kriê gơưv niêv txir nhoz uô nênhx jông, siz hluz thiêz kruôz kriê jông trâu tuz nhuôk tov kaz no./.

                                                                                                                        Thạch Hồng-Txâur Vax cxeik nhênhv

Điện Biên tuôr tsês têx vênhx huôv mênhx cxưx Thái, paz huôv tsar du lịch tâu truôx jông

Hôiv vênhx huôv mênhx cxưx Thái tỉnh Điện Biên ntâu shông đhâu tưz zos yênhx qơư txuôk đros côngv thôngx, tsưr tsix tsik so chor hâux lưv kriê chor suôz gâux, chor trax, tsôngk yo, ntênhk hôiv… chiê tuôr tsês, phuôx huiz mênhx cxưx Thái têx vênhx huôv cxôngx nzor, tiv zix zos hâur ntu nhiv no.

Nhiv kruôr đhâu, txix huiz tôngv ntâu pênhr jos, tiv zix zos nhiêx txiêx paz txix Dưv anr 6 “Tuôr tsês, phuôx huiz, tsiv gri vênhx huôv jông cxôngx nzor cxuô mênhx cxưx tsơưs nênhs đros trâu huôv tsar du lịch” ntu 2021-2025 sâuv thax tsav tỉnh Điện Biên, Hôiv tưz tsưr tsix chor lớp kriê hu gâux, đhiê pax vuôs ntơưv phường Mường Thanh, zaz zâuv xar muôx 60 lênhx nênhs tuôx cơưv. Ntơưv lớp cơưv, chor nênhs pâuz lok vênhx huôv mênhx cxưx Thái tưz kriê ciês chor zav đhiê pax vuôs cxôngx nzor li đhiê pax vuôs xòe, đros têx suôz gâux, cxuô zav lok vênhx huôv mênhx cxưx Thái. Niev tix Lành Thị Hương Linh, thành viên Hôiv vênhx huôv mênhx cxưx Thái tỉnh Điện Biên hêik pâuz:“Txix chor lớp kriê no, pêz vav tiêk zuôr tror uô tâu chor jiês đhiê pax vuôs cxôngx nzor trâu tas nro cxuô cxênhx nênhs pâuz. Chôngz lênhx nênhs lâul tsik tâu pâuz txos chor zav đhiê pax vuôs xòe lâul cxôngx nzor viv tsik tâu cơưv đhâu lớp tưs hlo, cxênhx hluôk cux li. Viv li chor lớp kriê li no zos lok six huv đros, pêz tsưr tsix tror uô chor zav đhiê pax vuôs cxôngx nzor no chiê cxênhx nênhs tov ntêx no pâuz txos thiêz tuôr tsês”.

Đros tuôr tsês, phuôx huiz chor suôz gâux thiêz chor jiês đhiê pax vuôs xòe cxôngx nzor, tỉnh Điện Biên cux sir jos tuôr tsês, phuôx huiz tsiv gri chor zav trax mênhx cxưx.

Lơưr zơưv Lò Văn Phớ - nênhs nhiêv vênhx huôv mênhx cxưx Thái nhoz phường Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên, hâux lưv tuôr tsês thiêz kriê chor zav trax mênhx cxưx hêik cxuô, trax tsôngv box Thái hêik taz li Pí pặp, Pí xó, Tính tẩu, kênhx… trâu cxênhx hluôk zos tsưr ziv uô paz trâu cxuô zav trax mênhx cxưx tâu tuôr tsês thiêz huôv tsar:“Chiê phuôx huiz thiêz tuôr tsês têx vênhx huôv mênhx cxưx, tiv zix zos chor zav trax mênhx cxưx, tsuv tror uô, kriê đuô trâu cxênhx hluôk li chor zav trax Pí Xó, Pí Pặp thiêz Tính tẩu… Cxuô lênhx nênhs sir jos cơưv shâuv mak zuôr paz trâu sơưr đơưk nhiêv txos mênhx cxưx chor zav trax no đuô”.

Chiê hâux lưv tuôr tsês, phuôx huiz têx vênhx huôv jông cxuô mênhx cxưx tâu uô jông, tỉnh Điện Biên tưz uô uô cê chor pênhr jos txix ntâu tsaz yênhx, dưv anr, hâur co muôx dưv anr 6 nhoz têz qơưk tsaz yênhx “Tuôr tsês, phuôx huiz tsiv gri vênhx huôv jông cxôngx nzor cxuô mênhx cxưx tsơưs nênhs đros trâu huôv tsar du lịch” ntu 2021-2025.

Lơưr co, tỉnh Điện Biên tâu choz tas nro pênhr nhiêx muôx 104 tiv đêiv ntâu, txos iz đraz shôngk shông no, tas nro tỉnh tưz muôz uô tâu xar muôx 70% tsưr ziv, đros muôx 11 côngz trinhx, dưv anr tâu kriz uô, zos chor côngz trinhx tsêr vênhx huôv thiêz paz trâu huôv tsar du lịch côngv thôngx thax tsav tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs. Đros co, tỉnh cux thôngz sâu, nriêr pâuz, ntâuk gri 9 di sản vênhx huôv; tror uô đuô 6 ntênhk hôiv cxôngx nzor; tsưr tsix 5 lớp kriê uô hâux lưv tuôr tsês vênhx huôv phi vật thể; cxiv sâu, tso tơưv 14 fâu ntơưr, phim tư liệu; tsưr tsix ntâu hôiv thik tưr, liên hoan, tsaz yênhx piêr pâuz du lịch; paz cxiv tsa 126 tuv ntơưr côngv thôngx, chuôz zênhx trâu 258 qơư vênhx huôv thax tsav tsôngv box. Pos Lò Thị Lả, Phưv hôiv Trưởng Hôiv Vênhx huôv mênhx cxưx Thái tỉnh Điện Biên puz pâuz, Dưv anr 6 tưz paz trâu Hôiv kriz tâu jông chor lớp kriê chor suôz gâux, suôz trax… Đhâu co, paz trâu côngz xưv tuôr tsês, phuôx huiz chor vênhx huôv Thái cov tâu jông đuô:“Hâur ntu đhâu, pêz tưz sik đros uô tâu ntâu kror hâux lưv chiê tuôr tsês chor vênhx huôv mênhx cxưx. Thiêz đhâu chor huôx tôngv no, lok six shir phaz viv têx vênhx huôv tâu tuôr tsês thiêz huôv tsar. Iz kror thiêz zos phuôx huiz tâu sik côngv siêz, shir phaz hâur tsôngv box. Ntâu lênhx nênhs zos chor pos, chor niêv hnuz nhôngs tưz siêz lơưv taz sik cux sir jos đros uô tuôr tsês, phuôx huiz thiêz tưz paz muôx tâu sik côngv siêz lok six jông”./.

                                                                                                                                  Vũ Lợ-Lik Thox cxêik nhênhv