Dâu tây kaz chiv muôs tsik tâu, tsưr ziv tưs paz trâu uô nox cov truôx đrênhk?

Niêv tix Hoàng Thị Khánh Linh, nhoz tiểu khu Huổi Dương, xar Cò Nòi, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La muôx 3.000 thiêr ndis ar chos dâu tây. Ntu chor txir dâu tây siêr ntâu, chuôz zis sâu đê tâu muôx 200 cir iz hnuz. Taz sik chor hnuz kaz chiv, tsuôk sâu tâu muôx 15-20 cir zi hnuz; đuô thiêz, qiv hơưv phiv liv uô trâu phênhv ntâu chor txir dâu tây thâuv thâux xa txos trâu nênhs zuôr mak tsik jông tas viv li chuôz zis njuôk xav tiêk zuôr suôv câuv chiv txir dâu tây nzor đuô: “Zos tiêk qiv hơưv lax nziês xưk li thâuv txos tsiêz, lok sik muôx nhos 25 tưv tror hâur mak txir dâu tây zuôr jông đuô, thâuv xa trâu nênhs zuôr mak tsik yuô trâus puôk tsuôx. Taz sik qiv hơưv sor li no mak zuôr trâus puôk tsuôx ntâu, txir dâu tây tsik taz por tsơưr lươngv, txos trâu nênhs zuôr mak tsik jông tas lơưv viv li zuôr suôv câuv chiv txir dâu nzor đuô. Đuô thiêz, nhiêx txiêx ntiêr nênhs đê, thâux xa muk zos tsik jông tas lơưv mak cux sâu tsik tâu đaz tsi hlo”.

Xor mông lok dâu tây Sơn La tiêk pâuz tsik tsênhz qơư muôs sâuv ciêx đrôngs ntu nhiv kruôr đhâu cux uô phiv liv ntâu txos nênhs sir zôngv, uô trâu muôx tsơưs nênhs zuôr, gri muôs tsik truôx. Zơưv Nguyễn Văn Thụy, Giám đốc HTX dâu tây ICHI  FARM, xar Cò Nòi, huyện Mai Sơn puz pâuz: “Đhâu thâuv muôx iz cxiê xor mông hêik tsik zos lok txir dâu tây Sơn La thiê txir dâu tây Trung Quốc, iz cxiê lênhx nênhs pâuz tsik tsênhz tưz tso tsês tsik zuôr hâur iz ntu, uô phiv liv txos trâu pox nhuôs chos txir dâu; têx thâuv tsênhv muôs tsik tâu thiêz gri muôs lok six kik. Gri muôs ntơưv vax nhiv no grêk txos yuôr muôx 20.000 đêiv iz cir xưz. Iz cxiê thành viên HTX sâu tsik txâuk nhiêx, tưz tso tsês chiê hlôngr chos têx zav tsoz chos txơưr đuô”.

Gri muôs txir dâu tây nhiv no zos txix 20.000-50.000 đêiv iz cir; hok thâuv txir siêz ntâu mak gri muôs truôx tuk muôx 200.000 đêiv iz cir. Nhiêx txiêx uô tas ntâu, gri muôs grêk kik uô trâu iz cxiê chuôz zis chos txir dâu tây suôv câuv chiv sâu đê txir muôs nzor đuô njuôk xav. Zơưv Nguyễn Kim Chính, thành viên HTX dâu tây Xuân Quế, xar Cò Nòi, huyện Mai Sơn puz pâuz: “Txir dâu tây shông no mak gri muôs thâuv hâur chiv cux tâu, nhiv no gri muôs tsik tâu lơưv mak tsuv muôz ro por tsês chiê chos têx zav tsoz chos txơưr đuô, chiê bax trâu chos chiv yiêz, viv nhiêx txiêx sâu tâu tsik txâuk trâu têx nhiêx zuk muôz chiê uô. Nhiv no gri muôs 20.000 đêiv iz cir mak tsik txâuk thêv têx nhiêx côngz”.

Đros thax tsav muôx 320 héc ta ntâu, sâu tâu muôx nhos 3.100 tấn iz shông; huyện Mai Sơn nhiv no zos thax tsav chos dâu tây ntâu tiv zix tỉnh Sơn La. Njuôk xav, chiv dâu tây zuôr suôv câuv trâu kaz hli 4 no, taz sik tiv ntâu kror, tưz muôx zuôr xar 70 ziv chuôz zis tso tsês tsik sâu đê, lok sik muôz chor dâu tây ro por tsês chiê hlôngr chos têx zav tsoz chos lur hnuz txơưr đuô.

Zơưv Nguyễn Khắc Hào, Trưởng Phòng Kôngz nuv thiêz Huôv tsar jêx jok tox siêz huyện Mai Sơn,tỉnh Sơn La puz pâuz: Đhâu 7 shông chos sâuv thax tsav, tsoz dâu tây tâu ntâuk gri zos huv đros trâu đêx ar, qiv hơưv; zos iz hâur chor tsoz chos nox txir paz muôx tâu kinh têr truôx jông trâu pêx xênhv, paz trâu chor chuôz zis huôv tsar tâu jông kinh têr. Đros nênhs chos li têx phiv liv nhiv no, huyện Mai Sơn tsênhv kriz uô ntâu tsưr ziv chiê paz uô nox cov tâu muk ntêr thiêz truôx đrênhk: “Ntu zuôr txos, phòng zuôr sik côngv hêik pâuz trâu huyện tsêx trung cêv kuôk chor thax tsav muôx đêx ar huv đros tsoz dâu tây; tiv oz zos uô jông đuô vênhv thix tsưr tsix uô, hlôngr txix uô zâu, lơưr phongz yaox chiê uô lơưr tsưr ziv HTX, doanh nghiệp. Cux tsuv cxiv tsa côngz bê trâu dâu tây Sơn La, đros trâu khav tênhv tâu tsơưr lươngv, tiv zix zos vênhv thix vêv xênhz ngaz tuk zav nox; paz trâu chor nênhs zuôr tso siêz đuô lok têx txir dâu tây Sơn La”.

Chiv dâu tây zuôr txos no zuôr piz txix hli 7, thâuv pêx xênhv piz uô zuz. Taz sik, thax tsav chos, tsơưr lươngv chor txir thiêz gri muôs… nhoz chiv yiêz zos têx kror tsênhv pâuz tsik tâu tsênhz. Chinhr quyền ntơưv qơư thiêz têx cơ quan muôx vax huôv tsuv sir jos đros uô thiêz tsuv muôx têx tsưr zivuô jông, huv đros thiêz tsênhv tsênhz đuô… chiê pêx xênhv tso siêz uô nox, truôx siêz đuô trâu chos chor dâu tây no./.

Lê Hạnh-Lik Thox cxêik nhênhv

Lào Cai phax tar nhiês muôv muôs hâur huôx tôngv muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk

Ntơưv trôngx đriv ntiêx têz cêr ar số II Kim Thành, chungz fênhx iz hnuz muôx txix 150-200 yêz Trung Quốc thâux jâuz kok cxuô zav, txir ntông, hax huv sir zôngv muk lok... Đhâu hâux lưv uô ntâuz ntơưr muk lok, têx yêz no zuôr thâux muk 5 qar logistics hâur trôngx đriv. Uô ntêx thâuv hlôngr yêz, cán bộ hải quan zuôr qênhz yuôx yênhx luz yêz, côngz xưv no pôngz ntâu six hơưv. Zơưv Phạm Thanh Tùng, cán bộ seiz car, Chi cục hải quan trôngx đriv Lào Cai puz pâuz: “Pêz sik côngv jông đros têx lưx lươngv muôx txơưx jênhv li bộ đội pênhz phax, doanh nghiệp muôv muôs chiê pâuz tâu qênhx shênhx, thôngz xor mông chiê muôx têx canhv pov nzor, pov thiêz yưr lir têx lênhx nênhs uô cxâuv”.

          Txix hli 11/2022, Hải quan Lào Cai tưz chox meir qênhz yuôx container lok huôx tôngv. Chêx cuk qênhz yuôx tâu tso pov tsênhz ntơưv qơư điều khiển. Hax huv tâu qênhz yuôx thiêz tâu seiz shuôk lơưr doanh nghiệp li heik kriê uô ntêx co. Đhâu qênhz yuôx 862 jiês yêz hâur 3 luz hlik hâur shôngk shông, pov 22 yêz njuôs xav muôx têx uô cxâuv. Zơưv Phạm Xuân Đôn, Phưv tuêv tsar tuêv seiz car Hải quan, Cục hải quan tỉnh Lào Cai heik: “Pêz tsov lơưr têx qênhz yuôx, sik côngv đros têx xor mông txix cxix luôk dữ liệu nganhx Hải quan, đhâu co zuôr tso tơưv chêx cuk. Qênhz yuôx tâu têx njuôs xav uô cxâuv txix têx xor môngv chiê tso tơưv chêx cuk”.

          Yuôr ntơưv trôngx đriv ntiêx têz cêr ar Hồ Kiều 2, hâux lưv seiz car tsôngv box ntus đriv li hax huv cux tâu lưx lươngv hải quan, pênhz phax sik côngv uô jông. Đhâu tơưv txênhz, lưx lươngv muôx txơưx jênhv pov iz cxiê lênhx nênhs liv zôngv hâux lưv pheiz cêr muk lok tsi qênhz yuôx hax huv chiê nhiês thâux ntâu hax huv, cxuô zav hax huv tsi trơưk cui tênhv, nhiês muôz shơưv têx hax huv tsi txâuk tsơưr lươngv lok sik hax huv chuôr trâu hâur têx hax huv co.

          Zơưv Nguyễn Thế Hùng, Phưv chi cục tsar chi cục Hải quan trôngx đriv Lào Cai puz pâuz: “Pêz chuôz tsar côngz xưv qênhz yuôx, seiz car thax tsav, têx hax huv tsênhv; tiv zix zos tsov cưv txos têx thax tsav trôngx đriv, thax tsav ntơưv têx tul đêx nhoz ntus đriv, têx hax huv muôx nhiêx sê siêz, tsiv grê lox chiê phax tar qênhz shênhx nhiês muôv muôs, thâux hax huv đhâu ntus đriv”.

          Nganhx Hải quan tỉnh Lào Cai tsênhv cxơưz tiês sik côngv đros lưx lươngv muôx txơưx jênhv, chính quyênx tiv phaz hâur hâux lưv cungz xor mông thiêz phax tar, pov, ntês cxov lênhx nênhs uô cxâuv. Đros co, cxơưz tiês yax mông txos tsôngv box, tiv zix zos tsôngv box nhoz ntus đriv lok chính sách lok ntus đriv, muôs zuôr hax huv txix saz đrâuv têz qơưk, cxaz chuôz tơưv txênhz, heik kriê nênhs phamv cxâuv, thâux gra hax huv tsi trơưk chei đhâu ntus đriv./.

CTV-Txâur Vax cxeik nhênhv