Lai Châu sir jos hlôngr yiêz tsoz chos truôx đrêmhk

          Txix têx liêx têz poz cưk, kok ntông thâuv ntêx, tix lâus Dương Xênhv Hav, heir nênhs Hmôngz, nhoz jok Pha Mu, xã Hua Bum, tỉnh Lai Châu tưz sir jos hlôngr yiêz tsưr ziv uô nox txix tu zus njêl tầm. Muôx jông qơư, muôx jông hâu đêx đros trâu huôz chuô lax nziês nhoz tox siêz tâu tix lâus nzaz nzơưv huôv tsar uô nox tâu trơưk têk. Đhâu 2 shông fuô uô luôs hâux lưv tu zus njêl, chuôz zis 2 cxênhz ntâu xưv phaz pak đêx zus njêl ntơư tưz gra lok phênhv sâu tâu xar muôx 100 tsov đeiv iz shông. “Seiz pov huôz chuô thiêz hâu đêx hur nhoz no jông huôv tsar tu zus njêl, cur tưz kêr txeik tsêr nhiêx tsênhv chei xã hội 100 tsov đeiv ntâu chiê uô qơư thiêz zuôr nôngz njêl zus. Đhâu zus iz ntuk, njêl hloz lox jông thiêz muôx phênhv sâu tâu ntâu đuô pir li chos kok ntông, poz cưk thâuv ntêx. Cur chuôz zis cux tsênhv xar tsưr ziv, hâur ntu zuôr txos zuôr krêz đar đuô qơư tu zus”.

          Tsi tiêk zos tix lâus Dương chuôz zis xưz, ntâu lênhx pêx xênhv nhoz Lai Châu tưz thiêz tsênhv jux juk hlôngr yiêz tsưr ziv huôv tsar uô nox txix uô tsơưs, zuk uô trâu zuk zôngv hlôngr huôv tsar uô ntâu kôngz chiê muôs, jux juk uô têx kôngz lôngk jông thiêz truôx. Ntơưv xã Bình Lư, trâur nuv xor thêir qơư chos jâuz hâur tsêr tsênhv huôv tsar uô tâu lok six jông, tsi tiêk muôs hâur ciêz đrôngs têx xiv huv hur, tsênhv muôz hâux lưv uô thiêz phênhv sâu siêz trâu pêx xênhv. Zơưv Trần Đinh Vượng, nhoz jok Tân Bình, xã Bình Lư heik pâuz: “Cur chuôz zis qir hlôngr tsưr ziv huôv tsar uô nox chos jâuz txix thâuv shông 2019. Txos nhiv no, chuôz zis tưz cxiv uô thiêz xor thêir tâu iz cxênhz ntâu xưv phaz qơư chos jâuz. Nhiv kruôr đhâu, cur uô thiêz chos jâuz hâur tsêr muôs tâu 100 tsov đeiv iz shông. Uô jâuz hur li no tsi yuô trâus caz hmoz tho nox uô ruôr hiêv, txo grêk tsơưs tâu 30% nhiêx txiêx zuôr qir, yuôx tsuôs tuô caz. Têx jâuz uô tâu cux jông gâux thiêz hur đuô pir li uô hâur vax, hâur liêx têz, viv li tâu chôngz lênhx ntâu tus nhiêv zuôr txos đuô”.

            Chiê huôv tsar uô kôngz hur trơưk tsưr ziv, muôs tâu gri cux tsuv muôx doanh nghiệp sik côngv têk, siz paz huôv tsar uô, sâu zuôr têx kôngz. Nhiv no, tas nro tỉnh Lai Châu tưz muôx yênhx puô doanh nghiệp, HTX hux jos đros pêx xênhv thiêz hâu nov ntơưv qơư cxiv tsa tsưr ziv huôv tsar uô nox truôx. Zơưv Nguyễn Văn Hùng, Phưv Giám đốc Công ty txir lưk hmaz lok zos txir lol tsuôk Lai Châu heik pâuz: “Pêz cxiv tsa tsưr ziv sik hux jos truôx txix zuz nôngz txos trâu kriê tsưr ziv chos thiêz tu, sâu zuôr. Pêx xênhv tâu paz nôngz, qir zuôv, kriê tsưr ziv uô thiêz muôx qơư sâu zuôr truôx tuk. Khov li co, Lai Châu têx txir lưk hmaz huôv tsar uô tâu jông trơưk cui tinhv, muôs tâu trâu 2 chas têz qơưk sâuv ntiêx têz”.

              Muôx doanh nghiệp sik đros paz, tsi tiêk muôx qơư sâu zuôr truôx, tsênhv cxơưz cxiz uô lơưr têx tsưr ziv uô nox yiêz, paz cxiv tsa suôz bê xiv huv Lai Châu hâur ciêz đrôngs têz qơưk thiêz sâuv ntiêx têz. Đros trâu têx tsoz chos iz txưv chor lâul uô thâuv ntêx li: Blêx, poz cưk, nhiv no Lai Châu tưz thiêz tsênhv huôv tsar iz cxiê zav tsoz chos muôx grik li: Yuôx zêx, ciêv fix, mắc ca, ntông cao su, txir tsơưz thiêz ntâu zav tsoz chos nox txir uz no.... Zơưv Bùi Huy Phương, Giám đốc Sở Kôngz nuv thiêz tênhx qơư tỉnh Lai Châu heik pâuz: “Hâux lưv tso tơưv hâur nghị quyết Đại hội Đảng jiês no zos huôv tsar uô ntâu kôngz muôs trâu 2 chas thax tsav, huôv tsar chos yuôx đrox njuôz uz no.... Pêz zuôr nhênhz chơưv trâu tỉnh chiê tror hlôngr yiêz tsưr ziv uô nox, uô kôngz; lar heik zos hlôngr yiêz siêz xar txix huôv tsar uô tsơưs hlôngr uô ntâu, uô truôx jông chiê muôs”.

               Txix têx liêx têz tsơưs, uô iz kro mê njik trâu uz trâu no txos trâu huôv tsar uô yênhx têx qơư, đeiv têz lox đar lơưr tsưr ziv uô nox yiêz, txix têx chuôz zis nhiêk uô trâu nhiêk zôngv, nhiêk uô nhiêk nox txos doanh nghiệp thiêz pêx xênhv sik hux jos truôx, siz paz uô, tas nro hur si puôr lênhx zos uô trâu ngênhx kôngz nuv Lai Châu hlôngr yiêz, huôv tsar. Têx tsưr ziv, cêr hlôngr yiêz co tsi tiêk gra luz nênhx tsâu sor, truôx tuk, uô trâu pêx xênhv muôx nzir phênhv sâu, tsênhv paz khav tinhv cêr sik hux jos truôx huôv tsar uô kôngz nuv, viv iz Lai Châu vav mênhx thiêz huôv tsar jông./.

Khắc Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv

Txiêz nanv tênhv tênhz nquô hâur cheix ntux nas chuô thiêz tsưr ziv chơưv paz         

           Txos cheix ntux nas chuô, têx ruôr hiêv lok tênhv tênhz, txiêz nanv tiv tênhv tênhz njuôs xav zuôr muôx yưv uô ruôr hiêv txos lênhx nênhs thiêz chuôz zênhx chuôz tas. Iz cxiê ruôr hiêv khênhr njiz trâus zos tiv ndêx tênhv lor vâu, tu xor tênhv, cuz tơưs tiv têx chuôz zênhx tênhv tênhz, đêx nas lok sik tox poz uô cuôr yôngz têx ndêx tênhv....Zos tsôngv box tsi tsưv ziv muk txos têx thax tsav qơư co mak zuôr zôngx ziv trâus tênhv tênhz cuz nquô lok sik six riêz nênhs.

          - Thâuv trâus tênhv nquô, lênhx nênhs co zuôr trâus za đêz 2,3 yiv uô trâus saz lok sik lênhx nênhs co trâus grus lo tơưr trâu qơư muôx tênhv tênhz co, tsuv tsưv ziv lênhx nênhs co trâus ntos uô trâus saz cxaz thâuv tuô tênhv tênhz.

          Lênhx nênhs trâus tênhv tênhz nquô cuz mak uô hiêv txos plơưr, lor cxa chax kâuv lok sik hâur siêz.

          - Thâuv pov muôx lênhx nênhs trâus tênhv tênhz nquô tsuv ciêr chênhr nriêr tsưr ziv chơưv paz lênhx nênhs co txix têx tsưr ziv li:

            + Tuô têx chuôz zênhx tênhv li tuô cầu dao tênhv lok sik ro têx phích njiê tênhv tênhz, cầu chì tênhv...

           + Zôngv pak kruôr, txiêk ntông kruôr... yâuv xor tênhv lok sik chơưv paz lênhx nênhs trâus tênhv tênhz nquô.

             Tsưr ziv yưr lir:

            * Tso nênhs trâus tênhv tênhz nquô pư ntơưv qơư lax khiêv, đhâu co hlê cxaz chor cơưv yo, trik, hlaz trik chiê lênhx nênhs zôngx ziv uô pa, ciêr chênhr xa lênhx nênhs co muk tsêr kho moz jê tiv zix chiê tâu chơưv paz...

             Tsưr ziv yuôz đhâu kror ndâux paz lênhx nênhs uô tâus pa:

            Zôngv kror ndâux yuôz pa đhâu lênhx nênhs li kror ndâux, kror njưk. Đros mê nhuôk zâu zôngv iz đeiv fuôv chiê yuôz pa trâu mê nhuôk. Đhâu co tsa kaz poz tseiv, muôz tâuz hâu keix iz saz, yuôz 2 pa, iz pa ntêr iz giây thiêz tsuv taz por mê nhuôk li hâur siêz tsav pa tuôx.

           Niêk hâur siêz 100-120 jiês iz phênhz, đros nênhs hloz tiêr nênhs thiêz mê nhuôk zâu, đros nênhs hluôk mak niêk sei thiêz ntâu jiês đuô. Thâuv niêk hâur siêz, tsuv sir jos niêk, niêk ndax cxa hâur siêz. Thâuv chơưv paz, tsuv suôr cov đror txix 1 txos 30 thiêz niêk tsi so.

              Tsov cưv: Tsuv niêk tsi so, tsi so đhâu 10 giây.

          * Zos nênhs trâus nanv trâus cuz nhiêz, mênhx pêv mak tsuv zôngv đêx txiêk hur nzuôr kror cxaz cov hur.

             * Zos kror cxaz lok nyar, tsuv zôngv ntâuz krơr cov tsi lok nyar.

            Đhâu co tôngv vênhx chiê nênhs trâus nanv tso siêz thiêz ciêr chênhr chox ciês nênhs moz muk qơư y tế jê tiv zix./.

Hồng Việt- Txâur Vax cxeik nhênhv