Đăk Lăk chuôz tsar phax tar moz suôz liêz

          Tsoz phưz tul mê nhuôs zâu trâus moz suôz liêz ntơưv tsêr kho moz Đa khoa thax tsav Tây Nguyên, niêv lâuk Trương Thị Quyền nhoz xã Ea Ngai, huyện Krông Buk, tỉnh Đăk Lăk tsênhv lok six cxơưx thâuv mê nhuôs trâus moz. Niêv lâuk Quyền puz pâuz, thâuv pov mê nhuôs iz chêr cuz sor, niêv lâuk tưz puz mê nhuôs hâuk yuôx ntơưv tsêr, taz sik cux tsi jông viv li chox mê nhuôs muk seiz njuôs thiêz tâu heik tsuv tso mê nhuôs nhoz tsêr kho moz chiê kho. 2 hnuz kho moz ntơưv tsêr kho moz pov mê nhuôs câuk hniêr lok nyar, niêv lâuk ziv cxơưx đuô lok zav moz suôz liêz no.

          “Cur tul mê nhuôs trâus moz suôz liêz tưz kho moz tâu 3 hnuz ntơưv tsêr thiêx li chox tuôx tsêr kho moz, nhiv no zos hnuz tiv 5, heik cxuô mak lok six cxơưx, nyei ntâu zav, viv pov zav moz no lok six riêz nênhs”.

          Nhoz uô nênhx ntơưv Buôn Lê, thị trấn Liên Sơn, huyện Lăk tsênhv zos iz hâur têx qơư cuz nxor lok moz suôz liêz ntơưv Đăk Lăk, niêv lâuk G’El Du puz pâuz, thâuv iz cxiê ziv chuôz zis nhoz iz ndis muôx lênhx nênhs trâus moz suôz liêz, cán bộ y tế huyện tưz tuôx yax kriê, heik kriê tsôngv box têx tsưr ziv chiê phax tar moz suôz liêz viv li niêv lâuk uô lơưr. Niêv lâuk H’El Du xar njôngr, tsưr ziv uô no zuôr paz niêv lâuk thiêz chuôz zis phax tar tâu moz suôz liêz tsênhv huôv xênhz sei nhoz tiv phaz:

          “Tsâus ntux mak cur pư hâur vix tsav, iz ndis vax tsêr đoz luôx, qêz suô hur đu, zos muôx yuôx tuô zôngr mak tsuôk iz ndis guôx tu zus buô, nhux tưv nhux đas. Pov muôx đêx tênhr kror tưs mak tsuv muôz lâuz por tsês chiê zôngr tsi muôx qơư ntês kê. Tso njês trâu hâur têx qơư cxênhx đêx nas chiê tuô caz veiv...”

          Hâur 10 hnuz jê ntơưv no, huyện Lăk tưz muôx 8 qơư moz huôv xênhz, chuôz ndê 69 jiês pir đros thiêz tsêz no, hâur co thị trấn Liên Sơn zos qơư muôx ntâu lênhx trâus moz tiv zix zos 52 lênhx ntơưv 6 qơư huôv xênhz moz. Txix qênhx shênhx no, tsênhv qơư y tế huyện Lắk tưz krêz uô hâux lưv qênhz yuôx, ntâuk grê qênhx shênhx moz thiêz ciêr chênhr uô têx tsưr ziv phax tar moz suôz liêz sâuv thax tsav huyện. Đros co, côngz xưv thôngz xor mông cux tâu tiv phaz tsov cưv txos. Bác sĩ Trần Minh HÙng, tsar khoa seiz car moz thiêz HIV/AIDS Tsênhv qơư y tế huyện Lăk puz pâuz:

          “Lok saz tsênhv qơư mak pêz yax mông sâuv Đeix xa đuôz xã, huyện lok côngz xưv vêv xênhz tênhx qơư, tuô zôngr, tuô veiv...thiêz luôx đrox tas nro thị trấn uô vêv xênhz hur đu iz ciêz 2 jiês”.

          Txix hâur shôngk shông txos nhiv no, tỉnh Đăk Lăk tưz muôx 1 cxênhz ntâu lênhx nênhs trâus moz suôz liêz, chuôz ndê 3 jiês pir đros shông 2021 thiêz pov muôx 43 qơư huôv moz. Nênhs moz nhoz 15 huyện, thị xã, thành phố, hâur co chêx chôngk ntơưv huyện Ea Súp, Buôn Đôn, Krông Pách, Lăk thiêz niêv đrôngs Buôn Ma Thuột....

          Lơưr zơưv Hoàng Hải Phúc, Phưv giám đốc phưv txơưx Tsênhv qơư seiz car moz tỉnh Đăk Lăk hâur ntu zuôr txos njuôs xav moz zuôr huôv xênhz. Chiê phax tar moz suôz liêz huôv xênhz sâuv thax tsav, nhiv no tỉnh Đăk Lăk tsênhv chuôz tsar côngz xưv yax mông muôz siêz tsôngv box li jênhv pâuz chiv chir uô vêv xênhz, tuô zôngr, tuô veiv, phax tar moz suôz liêz, chuôz tsar seiz njuôs shuôk moz thiêz yưr lir têx qơư muôx moz huôv xênhz sâuv thax tsav. Tiv zix zos tsuôk yuôx tuô zôngr, tuô veiv ntơưv têx tiv phaz njuôs xav cik moz siêz.

          “Sở y tế tưz tsưr tsix têx jiês khiêz phêv trực tuyến chox kriê tas nro têx taz viv tsuv tsưv ziv uô jông côngz xưv phax tar moz suôz liêz hâur ntu zuôr txos viv shông no moz huôv xênhz ntâu, tsuv heik chính quyênx tiv phaz têx cấp chiê heik têx ban nganhx đoanx thêv sik côngv đros Sở y tế muôz nhiêx txiêx phax tar moz suôz liêz, pêz tưz dưv phax 2 tỷ 400 tsov đeiv chiê krêz uô côngz xưv no ntơưv 15 huyện”.

          Chiê muôz siêz chêx cuk phax tar moz suôz liêz, đrâuv têx huôx tôngv chuyên môn li: tsuôk yuôx tuô zôngr, tuô veiv, seiz jông qênhx shênhx moz....mak côngz xưv yax mông, vênhv tôngv, muôz siêz tsôngv box li jênhv pâuz, txơưx jênhv chiê uô vêv xênhz tênhx qơư hur đu, tsi chiê zôngr muôx qơư ntês kê zos lok six zuôr trâus. Chiê uô tâu hâux lưv no, lok six zuôr trâus muôx têx cấp, têxban, nganhx, đoanx thêv xã hội li tsov cưv sik đros uô./.

(TTTN-Txâur Vax cxeik nhênhv)

SEIZ CAR THIÊZ POR VÊV JÔNGR

Khov lơưr hâux lưv choz jôngr, muôz ntiêr jôngr, hlôngr đuô tsưr ziv sir zôngv jôngr:

- Cêv kuôk, uô tsưr ziv por vêv huôv tsar jôngr tưz tâu cơ quan muôx vax huôv Têz qơưk tso tơưv, cuêz tênhv.

- Cuiv jôngr, cuiv ar jôngr uô nox, ar jôngr phax phưv, ar jôngr đặc dụng.

- Tsưr tsix, chuôz zis, tiz nênhs li zoz qơưx hâur dự án yưv pênhr lok sik ntâuz ntơưr thor choz ar, choz jôngr, ntiêr ar, ntiêr jôngr, hlôngr đuô tsưr ziv sir zôngv ar, tsưr ziv sir zôngv jôngr.

Ntâuz ntơưr chiê txiêr têx ntông hâur jôngr uô nox thiêz jôngr chiv xênhz:

- Đros chor tsưr tsix thâuv kriz uô mak tsuv muôx ntâuz ntơưr cov huv đros trâu tsưr ziv huôv tsar jôngr lok sik tsưr ziv uô nox, kinh doanh jôngr tâu Chủ tịch Ủy ban tỉnh, thành phố zos trung ương sêiz car tso chêi kriz uô.

- Đros ziv chuôz zis, tiz nênhs xar kriz uô ntông mak tsuv muôx ntâuz ntơưr thor, hêik trâu Ủy ban xar pâuz chiê tổng hợp muôz trâu Ủy ban huyện, quận, thị xar, thành nhoz tỉnh sêiz shuôk tso chêi kriz uô.

- Hâux lưv txiêr ntông, kriz uô ntông tsuv tâu uô trơưk têx chêi lok sêiz car jôngr thiêz uô jông lơưr têx tsưr ziv kỹ thuật por vêv thiêz huôv tsar jôngr; đhâu thâuv txiêr ntông tas mak tsuv tsưr tsix por vêv thiêz tror huôv tsar jôngr trâu ntu tov ntêx.

Txiêr ntông, kriz uô ntông hâur têx har jôngr ntông chos:

- Zos tiêk tsưr jôngr chiv chir muôx pênhr nhiêx chiê chos, tsoz phưz, tu, por vêv jôngr mak tâu chêi chiv chir cuêz tênhv kriz uô ntông hâur têx har jôngr chos. Tsưr jôngr li têx hax huv ntông txix chor jôngr ntông chos no mak tâu thâux muk lok thiêz muôs trâu cxuô qơư. Zos tiêk chor jôngr ntông chos co zos têx zav ntông muôx tsiv gri mak hâux lưv kriz uô ntông tsuv tâu uô trơưk Chinhr phuv têx cui  tênhv.

- Zos tiêk jôngr tâu chos txix têx qơư têx pênhr nhiêx, tsưr jôngr tsuv uô ntâuz ntơưr txiêr ntông, kriz uô ntông muôz trâu cơ quan muôx vax huôv tso tơưv têx pênhr nhiêx chiê chos ntông co cuêz tênhv. Tsưr jôngr chor ntông, hax huv txix chor jôngr ntông chos co tâu thâux xa, zuôr muôs trâu cxuô qơư./.

(Tuyết Lan-Lik  Thox cxêik nhênhv)