Lào Cai-iz shông hla đhâu têx phiv liv thiêz vav chiê siêz zuôr huôv tsar uô tâu jông cxuô luôs hâux lưv hâur ntu zuôr txos

Shông 2022, tỉnh tox siêz ntus đriv Lào Cai tưz muk đhâu têx phiv liv li: Moz gênhk, tsênhv chei Zero Covid txix saz Trung Quốc; nhiêx txiêx, chính trị sâuv ntiêx têz tsi truôx tuk tưz uô ruôr hiêv txos kinh tế hâur thax tsav qơư, lar heik zos luôs hâux lưv zuôr muôs têx hax huv trâu 2 chas têz qơưk thiêz ju lix.

Đhâu thôngz sâu shông 2022, Lào Cai li chuôz tsar kinh tế tax tâu 9% ntâu, siêz đuô zuôr xar 4% pir li shông 2021. Kinh tế tâu krêz đar, tax xar muôx 68 cxênh tyv đeiv, sơưr tiv 4 hâur tas nro thax tsav.

Shông 2023, Lào Cai njuôk xav, xuz thơưx cux zuôr zos iz shông phiv liv, taz sik đros trâu têx li heik co cux zuôr muôx ntâu kror jông thâuv phax tir thêir tâu caz moz gênhk, saz Trung Quốc muôx têx tsi yuô uô đrux ntov têx chei, cui tinhv phax tar caz moz; tênhx qơư nhiêx txiêx tror truôx tuk. Lào Cai cux xav tinhv 2023 zos shông zov chênhr, tsuv sir jos uô jông têx luôs hâux lưv tso tơưv chiê uô tâu trơưk luôs hâux lưv tso tơưv txos shông 2025, taz sik cux tsuv uô huv đros tsênhv tsênhz hâur thax tsav, hâur têz qơưk. Heik ntơưv jiês cơưv kaz shông HĐND tỉnh- zơưv Trịnh Xuân Trường, Chủ tịch Ủy ban tỉnh Lào cai heik mênhx: “Hâur shông 2023, pêz tưz sir jos taz tsuv sir jos đuô thiêz. Tsuv sir jos uô jông têx luôs hâux lưv hâur shông, co zos “sik thôngx siêz-uô lơưr chei, cui tinhv-xar tơưv têx tsưr ziv jông-sik đros uô, sik đros huôv tsar”, uô kaz ciês zos uô li chas chiê taz por tâu chuôz tsar 11%. No zos iz hâux lưv zov chênhr, zuôr quyết tinhv têx nuv sâu nhiêx txiêx 12 cxênhz tyv, lok sik hur si têx pênhr yưv uô trâu xã hội huôv tsar muôx nhos 53 cxênhz tyv thiêz ntâu têx hâux lưv txơưr đuô”.

Cux ntơưv jiês cơưv no, zơưv Đặng Xuân Phong, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai heik, shông 2023, cxuô ngênhx, cxuô thax tsav hâur tỉnh tsuv sik thôngx siêz đuô, sir jos hlôngr yiêz, bax uô jông đuô têx luôs hâux lưv. Iz chas ntơư, pâuz tsênhz T.Ư têx chei, tsưr ziv zov chênhr; sox seiz njôngr qênhx shênhx sâuv ntiêx têz cux iz zav li ntux têx txơưr txar, moz gênhk huôv xênhz….; xav tinhv tsênhz mênhx Lào Cai li qơư, pưs txux hâur sik côngv thax tsav chiê sir jos uô tâu têx luôs hâux lưv chuôz tsar, tsênhv qơư đros sâu zuôr, thâux xa têx xiv huv trâu thax tsav Tây Nam Trung Quốc, tsuv sir jos uô tas zuk li txơưx jênhv, tsưr ziv viv ntơưv qơư cêr huôv tsar cxuô…..“Tiz jông piêr kriê, fuô uô lơưr Đảng, HĐND têx Nghị quyết. Tiv 2 zos hlôngr yiêz tênhx qơư yưv pênhr uô lax luôv, cxiz hlôngr yiêz hành chính, muôz jông six hơưv chiê hu zâuv yưv pênhr. Tiv 3, moz siêz, chuôz tsar paz max côngv thôngx doanh nghiệp. Tiv 4 zos ntâuk grê têx tsênhv njiêz tưz phênhz hlôngr yiêz chiê tror sir jos uô jông, xar tơưv tsưr ziv, đros đơưk tu têx phiv liv. Tiv 5, moz siêz txos đuô thiêz luôs hâux lưv huôv tsar vênhx huôv xã hội huv đros trâu huôv tsar kinh tế”.

Heik suô luk ntơưv jiês uô hâux lưv đros tỉnh Lào Cai thâuv hli 8/2022, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính heik, txơưv li chas cux tsuv sir jos uô lơưr jông cêr chax chês lịch sử, têx muôx jông chiê cxiv tsa thiêz huôv tsar sei, truôx. No zuôr zos qơư jông chiê Lào Cai tror sir jos uô tiêr tâu têx luôs hâux lưv hâur shông 2023 thiêz chor shông txuôk lơưr co./.

                                            (An Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

HEIK KRIÊ TSƯR ZIV CHOS POZ CƯK CHIV NTUX TSÂUS

Nam: Chiv cheix

          Uô ntêx hnuz xiêz 5/10. Zos uô ar tiêr uô ntêx hnuz 15/9 mak tsêz ciês tâu nôngz poz cưk; zos uô tiêr txix hnuz 15-30/9 mak chos zuz (txix 8-15 hnuz).

Nữ: Nôngz poz cưk

          Sir zôngv nôngz poz cưk lur hnuz li VS36, NK4300, P4199, CP333, LVN 885...yar lengx siêz (8-10 tênhr iz hecta).

Nam: Tsưr ziv chos thiêz tsoz phưz

          Sâuv tơư liêx chos 2 chiv blêx, uô lơưr tsưr ziv uô ar li đrav kaz:

          - Ar tiêx, chuv tôngv zưs đêx, hleik blêx ti ciês tơư liêx, muôz puô sâuv plas ar. Tsi zuôr khơưz cưx đês tso đêx, sir zôngv cxix luôk zưs đêx li chos blêx.

          - Sir zôngv hlâu, têx chuôz zênhx txơưr chiê khơưz kror chos zuz, uô hax ar chos 1 hax lok sik 2 hax, đar 3 txos 4 đok, iz tsoz zuz kuôk iz tsoz 2-3 đok, poz cưk kaz jiz, poz cưk blâuv...1-2 đok.

          Nhạc cắt

          Nữ: Tsưr ziv chos thiêz tsoz phưz

          Chos 57 cxênhz txos 61 tsoz iz hecta; hax kuôk hax 65 cm; tsoz kuôk tsoz 2-3 đok.

          Uô zuz poz cưk:

          Uô chiê chos sâuv 1hecta: Teik chos zuz 800-1000 teik (zav teik muôx 66-88 luz kror); 1 cxênhz 800 – 2 cxênhz cir hnhaz blêx, xuô blêx, qir hữu cơ vi sinh, ar tros, jiêz kruôr thiêz muôz jov cov mos; qir NPK 20 cir.

          Nam: Tsưr ziv uô

          +Muôz chor xuô blêx, hnhaz blêk/qir hữu cơ/ar tros jiêz kruôr, jov cov mos.

          + Muôz tso hâur teik chos, đhâu co tsêz njiêr poz cưk trâu hâur co, taz por tas nro têx njiêr poz cưk sâuv teik tâu their vor jông.

          Nữ: - Tsoz phưz zuz poz cưk: Xeir qơư pov cêr thiêz jê liêx têz. Chuv tôngv their tsoz zuz tsi chiê trâus ntux nas, yar ntux; Zưs đêx yax six, thâuv poz cưk tuôx tâu 3-4 blôngx mak chox muk chos. Six hơưv chos zuz tsi ntâu đuô 10 hnuz.

          - Chos zuz lơưr tsưr ziv chax chês

          Chos sâuv 1 hecta: môngr ar, qir guôx 1 cxênhz cir lok sik qir hữu cơ vi sinh 250 cir.

          Nam: Tsưr ziv uô

          Muôz môngr ar shơư đros xuô blêx jov mos, qir guôx.

          + Uô ar tiêx, mfông xuô blêx trâu sâuv lok sik puô blôngx tsơưz; six hơưv chos zuz poz cưk txix 5-6 hnuz.

          + Yax six zưs đêx cov ar nông

          Nữ: Tsưr ziv chos zuz

          - Ar sâuv liêx têz tsuv taz por nôngr 85-90%.

          - Uô ntêx thâuv chos zuz, zuôv 8-10 tênhr qir guôx lok sik 1 tênhr qir hữu cơ vi sinh thiêz 100 cir P205 sâuv iz hecta đhâu co mav li chos zuz.

Nhạc cắt...

Nam: Tsoz phưz poz cưk ntu xuz thơưx:

          - Zuôv qir cxiz nzor trâu poz cưk thâuv tuôx tâu 5-6 blôngx.

          - Zos ar kruôr tsuv zưs đêx chiê zuz poz cưk hlar chas.

          Nữ: Zuôv qir thiêz tsưr ziv zuôv qir

          - Chor qir zuôv sâuv iz hecta:

          + Qir guôx 8-10 tênhr, lok sik 2 cxênhz 500 cir qir hữu cư vi sinh.

          Nam: Tsưr ziv zuôv qir thiêz tsoz phưz:

          + Zuôv cxiz jiês 1: Thâuv poz cưk qir hlar chas, njuôz (txix 3-5 hnuz đhâu thâuv chos zuz). Tsưr ziv zuôv zos kuôk hâur pâus 1 đok, zuôv 1/3 qir đạm côngv đros 1/3 qir kali, zuôv tas zưs đêx.

          + Zuôv cxiz jiês 2: Thâuv poz cưk hlar tâu 5-6 blôngx, zuôv 1/3 đạm côngv đros 1/3 kali thiêz zưs đêx, nthuô đrox.

          + Zuôv cxiz jiês tiv 3: thâuv poz cưk hlar 10-11 blôngx, zuôv 1/3 qir đạm côngv đros 1/3 qir kali, côngv đros zưs đêx.

          Nữ: Tsưr ziv zưs đêx

          Taz por zưs txâuk đêx trâu poz cưk hâur ntu hloz lox, tsi chiê poz cưk trâus đêx ngaz; tsuv chuv tôngv tso đêx, tsi chiê ngaz đhâu 24 six hơưv.

Nam: Phax tuô caz hmoz

          Phax tuô đrox lok sik caz hmoz nzor, tiv zix zos caz tho nox car, caz uô hiêv blôngx. Sir zôngv yuôx tuô đrox tsuôk lơưr heik kriê.

          Nữ: Tsưr ziv sâu, tsiv uô thiêz khơưk tsês

          - Sâu poz cưk thâuv siêr tas (thâuv pov 75% blôngx poz cưk kruôr).

          - Tsuv sir zôngv meir flư poz cưk chiê txu grês nhiêx txiêx

          - Jiêz yar ntux lok sik kra kruôr txos thâuv tax 14% mak muôz khơưk tsês ntơưv qơư lax khiêv, kruôr krơưr.

Đọc trên nền nhạc....

          Phênhv heik kriê trâu tsôngv box nôngx mênhx zos Chiz coaz Đeix nta suôz VN nhoz thax tsav Tây Bắc côngv đros Tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk uô./.

(Tòng Anh-Txâur Vax cxeik nhênhv)