Công nhân cao su Lai Châu luz nênhx ziv hnuz ziv jông đuô

Jok Chiềng Chăn 4, xar Chăn Nưa, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu muôx 130 ziv chuôz zis mak muôx 2/3 ziv chuôz zis muôx nênhs muk uô công nhân cao su. Khov phênhv sâu txix hâux lưv cok cuô mik cao su, jêx jok tưz hlôngr yiêz ntâu, đros muôx chor tsêr lox jông, khor truôx. Phênhv ntâu chor chuôz zis muôx nênhs uô công nhân cao su nhiv no tưz tơưv đhâu chuôz zis pluôs, đros muôx ntâu zav đuô.

Niêv tix Điêu Thị Hoài, nhoz jok Chiềng Chăn 4 thiêz zos công nhân Nông trường cao su Nậm Na, Công ty Cổ phần cao su Lai Châu II hêik: thâuv ntêx no niêv tix chuôz zis tsuôk uô liêx têz, xar zuôr tuk đaz tsik lok cux zos muôz têx blêx muôs mak thiêx muôx nhiêx zuôr. Nhiv no uô công nhân, ntơưv tsêr lok cux uô nzir têx liêx têz thiêz tu zus tsiêx cxu viv li luz nênhx cux tưz muôx đuô lơưv. Niêv tix oz niêv txir tưz muôx 10 ntâu shông uô công nhân cao su, phênhv sâu tâu muôx 10 triệu đêiv ntâu iz hli viv li luz nênhx cux tưz truôx tuk đuô thâuv ntêx lơưv:“Zos tiêk tsik muôx cao su thiêz Công ty lok nhoz ntơưv no mak luz nênhx zuôr hlôngr yiêz tsik tâu li. Zuk tuôx uô hâux lưv muôx tâu nhiêx lơưv mak xar nox đaz tsi, nhiêv đaz tsi cux zuôr tâu, tsik yuôr nux gri li thâuv ntêx lơưv. Ciês oz niev txir uô luz tsêr no lok cux tsik thav kir txêik nhiêx hâur zênhx hangx, tsuôk cxênhx txuôs đhâu oz pêz shông txâuk lơưv chêk uô xưz. Txos nhiv no mak cux tso siêz uô côngv nhân, viv tas nro oz niêv txir cux thêv nhiêx zuôr bảo hiểm mak tov ntêx no zuk cux zuôr tâu sơưv thiêz”.

Xar Chăn Nưa, huyện Sìn Hồ zos thax tsav muôx ntâu cao su nhoz thax tsav đêx Nậm Na, đros muôx 1.700 ntâu héc ta. Chiê taz por trâu tsoz phưz thiêz cok cuô mik thax tsav ntông cao su hêik co, txos nhiv no tưz muôx 200 ntâu lênhx nênhs ntơưv thax tsav qơư thor muk uô công nhân cao su. Đrâuv phênhv sâu chor nhiêx 10%  ar côngv chos ntông cao su, xav luz đraz iz lênhx công nhân muôx tâu nhiêx hli zos 5-6 triệu đêiv iz hli. Muôx tâu phênhv sâu truôx, pêx xênhv luz nênhx tâu gra siêz đuô thiêz chor jêx jok cux ziv hnuz ziv hlôngr yiêz jông đuô. Zơưv Lò Văn Phong, Chủ tịch Ủy ban xar Chăn Nưa, huyện Sìn Hồ puz pâuz:“Chor nênhs cxaz chuôz uô công nhân cao su mak pov phênhv sâu cux truôx tuk, đhâu nus mak lơưr cux hêik tiêk nhiêx hli tâu muôx 5 txos 6 tsov đêiv; thiêz pir li uô kôngz nuv mak uô công nhân cao su truôx tuk đuô. Nhiv no phênhv sâu lơưr phênhv puô txix côngv ar chos ntông cao su thiêz nhiêx hli uô công nhân tâu iz phênhv thiêz cux  tưz paz trâu  chor chuôz zis muôx nzir phênhv sâu. Pir li oz pêz shông uô ntêx, đhâu thâuv tưz uô tiêr cxiv tsa jêx jok yiêz mak jêx jok cux tưz hlôngr yiêz ntâu thiêz kinh têr-xar hôiv hâur xar cux tưz huôv tsar đuô lơưv”.

Nhiv no, sâuv thax tsav tỉnh Lai Châu muôx 3 công ty cao su, nhoz hâur Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam, sêiz car muôx 13.000 héc ta ntông cao su, hâur co muôx nhos 10.000 héc ta  tưz jông tso cuô mik. Chiê uô tâu jông hâux lưv tsoz phưz thiêz tso cuô mik chor vax ntông, chor công ty tưz xêir zuôr muôx 2.500 ntâu lox tongv zos nênhs nhoz ntơưv thax tsav qơư lok uô công nhân cao su ntơưv têx nông trường. Zơưv Nguyễn Hữu Phước, Phưv Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Cao su Lai Châu II puz pâuz: Chiê uô tâu cxuô kror hâux lưv, kinh doanh, công ty tưz xêir zuôr 1.000 ntâu lox tôngv, hâur co muôx zuôr xar 950 công nhân zos chor nênhs uô ciês têx hâux lưv. Shông 2021, đhâuv thêv huv zos, cxix cxuô 38 tiv đêiv ntâu cuiv nhiêx hli, nhiêx muôz paz trâu nênhs lox tôngv, công đoàn công ty tsênhv uô jông têx chêi lok xênhz zus mê nhuôv, moz gênhs, trâus tuôs, nhoz so thiêz paz trâu njiz trâus phiv liv tiv moz Covid-19, đros chor nhiêx muôs 2 tiv đêiv ntâu. Shông 2022, công ty kriz uô cok cuô mik muôx 3.300 ntâu héc  ta, đros têx cuô muk tâu choz zok zos 3.150 tấn cuô mik kruôr. Chiê uô tâu li tsưr ziv, công ty zuôr tror tsov cưv txos qênhx liv trâu nênhs lox tôngv chiê nênhs lox tôngv tror đros đrêiv công ty thiêz sir jos uô hâux lưv:“Chiê tror paz cov truôx tuk luz nênhx trâu nênhs lox tôngv, Đảng ủy, Ban lênhx tov công ty cux tưz sik côngv đros công đoàn công ty muôx ntâu tsênhv chêi txoz cxơưx txos nênhs lox tôngv li qênhx liv. Iz zav li paz lok tsêr nhoz, tênhv năng lượng mặt trời thiêz paz lok cxuô zav chiê pêx xênhv taz por truôx tuk tâu luz nênhx. Đros co, Công đoàn Công ty cux kriz uô paz trâu chor chuôz zis công nhân muôx luz nênhx txov nhêv hâur chor jiês so ntênhk 30/4 thiêz 1/5 no”.

Chor chuôz zis muôx nênhs uô côngz nhân cao su nhoz Lai Châu luz nênhx tsênhv hlôngr yiêz jux juk khov gri chor cuô mik cao su sâuv ciêz đrôngs chuôz ndê./.

(Khắc Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv

 “Phiv liv bâuv tưs cux uô tâu” hâur cxiv tsa jêx jok yiêz nhoz Sơn La

Tường Thượng zos xã yêik txar lok nhoz yiêz chiê zuôr qơư uô tsêr meir tênhv tênhz Sơn La tsênhv yuôr ntâu txov nhêv hâur huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La. Thâuv qir cxiv tsa jêx jok yiêz, xã tsuôk tax tâu 4 luôs hâux lưv tso tơưv. Txos nhiv no, xã tưz uô tâu 12 hâur 19 luôs hâux lưv, sir jos zos thax tsav qơư txuôk lơưr luôs 2 chas thax tsav hâur huyện Phù Yên uô tiêr luôs hâux lưv cxiv tsa jêx jok yiêz hâur shông no. Têx uô tâu li heik co zos khov muôx cấp uỷ, hâu nov li têx sir jos thiêz tsôngv pêx xênhv cêr sik thôngx siêz, sik đros paz côngz đas jos. Zơưv đinh Văn Hoàn, Chủ tịch Uỷ ban xã Tường Thượng, huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La heik pâuz:“Xã tưz sir jos chox car, kriê uô têx luôs hâux lưv thiêz tâu tsôngv pêx xênhv sơưr đơưr hâur xã jông siêz, thôngx ziv đros cxiv tsa jêx jok yiêz. Pêz heik sơưr đơưk jông siêz sik đros paz, iz zav li heik pêx xênhv muôz ar uô cêr muk lol; lar heik zos sơưr đơưk siz chos paz hnuz côngk, đas jos….trâu cxiv tsa jêx jok yiêz”.

Cêr muk lol zos iz hâur têx hâux lưv heik tsênhz mênhx lok “Têz qơưk thiêz tsôngv pêx xênhv sik đros uô”. Đhâu qênhz shuôs, xã Tường Thượng tsuv cxiv uô jông 13 cêik ntâu cêr muk lol jêx jok thiêz 15,5 cêik cêr muk hâur têx đras liêx. Cxuô jok hâur xã tưz muôx tsưr ziv, vênhv tôngv tsôngv pêx xênhv paz nhiêx txiêx, paz ar đros uô cêr thâuv muôx xi măng paz tuôx txos…..Zơưv đinh Văn Tuấn, Bí thư Chi bộ, Tsar jok Đồng La, xã Tường Thượng, huyện Phù Yên heik:“Jok tâu têz qơưk paz 33 tênhr xi măng trâu tsôngv pêx xênhv uô têx cêr muk lol hâur jok. Ban seiz car jok vênhv tôngv tsôngv pêx xênhv muôz ar thiêz uô tâu 720 thiêr cêr muk lol. Sơưr đơưk lol six shir phaz, vav chiê siêz tiêk, têz qơưk zuôr moz siêz txos ntâu đuô thiêz. Viv hâur jok tsênhv yuôr ntâu txox cêr tsi tâu lênhv suôz jêz, xi măng, pêz cux jông siêz, thôngx ziv tror sik đros paz nhiêx txiêx, côngz đas jos chiê uô”.

Cux sir jos uô cov tiêr luôs hâux lưv cxiv tsa jêx jok yiêz hâur shông no, xã Tông Cọ, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La tưz hu zâuv tâu 125 chuôz zis pêx xênhv muôz 3.700 xưv phaz ar têz, đros yênhx cxênhz hnuz côngk đas jos chiê cxiv uô zuôr xar 14 cêik cêr lênhv suôz jêz, xi măng muk lol hâur jêx jok, têx liêx têz. Txos nhiv no, xã Tông Cọ tưz muôx 100% cêr muk lol hâur xã tâu cxiv uô lênhv suôz jêz, xi măng; 80% ntâu cêr muk lol hâur jok, luôs 2 chas thax tsav đrâuv tâu cxiv uô jông đu lus…..paz uô tiêr hâux lưv cxiv uô têx cêr muk lol hâur têz qơưk têx luôs hâux lưv choz cxiv tsa jêx jok yiêz. Zơưv Lò Văn Thích, nhoz jok Lè, xã Tông cọ, huyện Thuận Châu heik pâuz:“Txix thâuv muôx tsêr vênhx huôv, tsôngv pêx xênhv tsưr ziv jênhv pâuz tưz hlôngr yiêz lok six ntâu, têx li cơưv jêx jok, nthuôr uô cêr lov jêv, sơưr đơưk puôr lênhx cxaz chuôz cxix cxuô đuô. Jok cux vav chiê siêz, têz qơưk yưv pênhr paz nzir têx chuôz zênhx uz no trâu tsêr vênhx huôv cov muôx cxix đuô”.

Têx côngz trênhx, cêr muk lol yiêz thiêz jông tưz uô trâu jok, xã, huyện, tỉnh muôx cêr sik thôngx siêz, muk lol huôv tsar cêr uô nox zôngx ziv đuô. Lar heik zos, uô trâu tsôngv pêx xênhv nhoz tox siêz đêz đrôngs, thax tsav txov nhêv muôx cêr chiê siêz lok luz nênhx hlôngr yiêz, vav mênhx./.

(Lê Hạnh-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

)