Paz max trâu mê nhuôs txov nhêv nhoz tox siêz

  Xênhz zus hâur chuôz zis muôx 3 cưr tix nus muôk, Vax Văn Khánh, mênhx cxưx Khơ Mú nhoz jos Nậm Manh, xã Nậm Manh, huyện Nậm Nhùn (tỉnh Lai Châu) li ntu tsênhv zâu tsi tâu jông xưk li cxuô lênhx mê nhuôs iz fâuv. Niêv txir tâu tas siv nênhx nzor viv moz HIV/AIDS, hâur têx shôngk đhâu, 3 cưr tix nus muôk Khánh chiv chir siz hluz, siz bos, cưr tix nênhx tsa, jêx jos paz max. Luz nênhx txov nhêv ziv txov nhêv đuô thâuv kuôk nor 2 shôngk Khánh tul muôv zos Vàng Thị Thanh luz chêr nzâuk nzâuk thiêz thâuv muk njuôs siv pov trâus têx moz yưv tiv moz HIV/AIDS.

          Thâuv tul muôv trâus moz, Khánh tsênhv muk uô jos ntơưv Hà Nội tưz tsuv thor so hâux lưv chiê lok tsêr tsoz phưz tul muôv. Hnuz tưs, 3 cưr tix nus muôk cux tsuôk khov njôngr txos mê njik jâuz đê pêv har jôngr lok nox lok sik muk ntês shuôz njês tov têx tul đêx lok nox. Tsi muôx nhiêx txiêx zuôr yuôx, Thanh ziv moz hnhar, txos thâuv lơưr jênhv tâu phênhv paz txưv txix têx đoàn viên hluôk nênhs sik côngv paz max.

          Vàng Văn Khánh pheiz kênh: Chiê paz cur thiêz tsoz phưz cur tul muôv, Tỉnh đoàn Lai Châu tưz sik côngv nriêr hâux lưv uô trâu cur, đros phênhv sâu ngaz tul ntơưv iz tsêr uô mor nox hâuk nhoz đrôngs Lai Châu. Jông siêz tiv zix zos thâuv muôx tsaz yênhx "paz max viv luz nênhx tov kaz" 3 tâu iz doanh nghiệp sâuv thax tsav paz max txos thâuv hloz tiêr nênhs.

          "Nox tsiêz tas tâu 2,3 hnuz mak têx tix lâuk, niêv lâuk tỉnh đoàn Lai Châu nriêr tuôx thiêz paz, pheiz kênh têx phêv liv đros cur chuôz zis. Đhâu co chox cur tul muôv muk kho moz thiêz nriêr hâux lưv uô trâur cur nhoz niêv đrôngs chiê jông tsoz phưz trâu cur tul muôv".

          Lơưr têx y, bác sỹ khoa truyền nhiễm, tsêr kho moz đa khoa tỉnh Lai Châu li pheiz kênh, hnuz qir thơưx chox Thanh tuôx seiz njuôs thiêz  kho moz mak Thanh tsi muôx jos ciês hlo, đros thiêz têx moz yưv ntâu sâuv tơưr greix, câus hniêr, tiv zix zos moz njưk. Đhâu zuôr xar 2 luz hlik kho moz, Thanh li đas jos jông đuô tuôx, thâuv tưs cux luôk nxi thâuv muôx lênhx nênhs tuôx seiz nus.

          Bác sĩ Phan Hoàng Diệu, Khoa truyền nhiễm tsêr kho moz đa khoa tỉnh Lai Châu puz pâuz:

          "Hnuz nhiv kruôr tuôx kho moz, Thanh gru lok six ntâu, iz ndis kror ndâux puôr lênhx moz vôngs tas, truô tsi tâu kror ndâux, njưk thiêz siêz cux moz hnhar. Taz sik, đhâu iz ntu kho moz, Thanh tưz jông đuô tuôx, tsuôk li tsi pov gru lơưv thiêz".

          Nhoz têx jêx jos tox siêz tỉnh Lai Châu, nhiv no muôx yênhx cxênhz lênhx mê nhuôs muôx luz nênhx txov nhêv, hâur co muôx yênhx puôk lênhx môngr tsi jông tsi muôx niêv tsi muôx txir. Lơưr li siêz xar njôngr hâur niêx hnuz zos muôx tâu pluôs mor nox tsâu, tâu nhoz hâur luz tsêr tsi trâus xơư nas, lok sik muôx tâu luz yo sor chiê hnhar hâur cheix ntux no…Têx siêz xar njôngr co txos nhiv no tưz thiêz tsênhv tâu tsaz yênhx "paz max trâu luz nênhx tov kaz" nriêr tuôx yênhx jêx jos, yênhx ziv chuôz zis chiê paz pheiz kênh têx phêv liv co.

          Tix lâuk Phạm Ngọc Đang, Phưv Bí thư tỉnh đoàn, Chủ tịch Hội đồng đội tỉnh Lai Châu puz pâuz:

          "Thanh thiêz Khánh zos iz hâur têx chuôz zis tsaz yênhx thiêz tâu Ban thường vụ tỉnh đoàn tuôx seiz shuôk paz max. Chuôz zis muôx 3 cưr tix nus muôk mak Thanh ho trâus moz hnhar. Pêz tưz sik côngv paz chox Thanh muk kho moz ntơưv tsêr kho moz đa khoa tỉnh. Yuôr Khánh mak pêz sik côngv chiê paz Khánh tâu muk uô hâux lưv ntơưv iz qơư uô mor nox hâuk".

          Tsaz yênhx "Paz max viv luz nênhx tov kaz no" zos đoàn hluôk nênhs tiv phaz phuôx tôngv uô chiê ndar txos têx mê nhuôs muôx luz nênhx txov nhêv nhoz cxuô jêx jos tỉnh Lai Châu. Txix co, mê nhuôs muôx luz nênhx txov nhêv tâu jênhv têx phênhv paz txưv txix têx lênhx nênhs siêz jông, paz lơưr sir jos cơưv ntơưr, hloz tiêr nênhs jông, pâuz moz siêz txos côngv thôngx sđ, paz lơưr njênhs njôngr thiêz sir jos đuô hâur luz nênhx./.

(Khắc Kiên-Txâur Vax cxeik nhênhv)

A Dê sir tas đas jos tsưr ziv huôv tsar uô du lix nhoz tox siêz

Nhoz sâuv trôngz siêz, ciês hâur chor liêx ntêir jông jav li têx đêiv đuôz nhoz xar La Pán Tẩn, huyện Mù Cang Chải (tỉnh Yên Bái), qơư du lịch côngv thôngx jông jav muôx bê “Hello Mù Cang Chải” muôx chôngz lênhx kruô hâur thiêz đrâuv têz qơưk pâuz txos. No zos côngz trinhx, hax huv du lịch tâu Dê Xênhv Zax thiêz Lik Xênhv Vax oz niêv txir sir jos kriz uô.

Dê Xênhv Zax zus shông 1989, cơưv tas ntơưr đại học thiêz muôx hâux lưv uô truôx tuk ntơưv iz doanh nghiệp viễn thông; taz sik txos shông 2017, thâuv pov tâu du lịch ntơưv zuk qơư nhoz zuôr zôngx ziv huôv tsar uô, Dê tưz sêiz lax đros pox niêv thiêz so hâux lưv ntơưv doanh nghiệp viễn thông chiê piz uô du lịch. Dê Xênhv Zax hêik: Cxiv uô du lịch ntơưv kror qơư mak thâuv ntêx no tsuôk zos chor liêx ntêir trâus tso tsês; njiz lok six ntâu phiv liv, oz niêv txir cux sir jos thiêz tsik tâu xar txos zuôr tso tsês.

“Chuôz zis, jêx jok sơưr đơưk cux tsik thônhgx ziv đros hlo. Lơưr hêik tiêk luz trôngz no txix thâuv ntêx lok cux tsik pov muôx lênhx tưs uô tâu hlo, uô trâu zuk cux lok six cxơưx”.

Txơưv njiz ntâu phiv liv li co, taz sik Dê hmôngr jông muôx pox niêv thôngx ziv đros đrêiv sir jos kriz uô. Txix xêir qơư chiê uô tsêr nhoz so, kir txêik pênhr nhiêx, nriêr tsưr ziv uô phưx vưv trâu tsôngv kruô, uô jâuz mor nox, sik thav đros chor kruô, tsưr tsix  tour… oz niêv txir cê uô cê sir jos cơưv shâuv chiê cov ziv hnuz ziv uô tâu jông đuô, viv li tsuôk đhâu iz ntu lur, homstay “Hello Mù Cang Chải” tưz tâu chôngz lênhx nênhs pâuz txos. Têx shông xuz thơưx, Dê kror qơư Du lịch no tưz txêik tok muôx 500 lênhx kruô iz shông; 1-2 shông jê lok no, tiv moz Covid-19 phiv liv,chor kruô cux muôx tsơưs đuô, taz sik “Hello Mù Cang Chải” cux zos kror qơư sưv jê trâu chôngz lênhx nênhs thâuv tuôx txos trâu ntơưv thax tsav qơư no.

Thâuv cxuô kror hâux lưv tưz truôx tuk, Dê oz niêv txir piz kriz uô tsưr ziv: Tuk txir nhoz tsêr sêiz car, kho đuô vax tsêr cxuô zav trâu homestay, cê chiv chir cơưv hêik luk Anh; hok pox niêv muk Sa pa (Lào Cai) uô hâux lưv hâur têx qơư uô jâuz mor nox chiê cơưv shâuv nzir.

“Cơưv shâuv hâur têx ntâuz ntơưr, sâuv mạng, hêik tsôngv kruô paz kruôz kriê têx luk Anh, txix co chiê cơưv shâuv nzir jux juk. Txos nhiv no mak zuk cux thav pêv tâu đros chor nênhs saz đrâuv têz qơưk lơưv, phưx vưv trâu tsôngv kruô tâu jông đuô”.

“Thâuv cơưv uô hâux lưv mak zuk pov muôx ntâu kror lok six lax cơưv, xar tiêk zuôr tso tsês lo tsêr tsik cơưv lơưv no, taz sik xar muk xar lok mak cux sir jos cơưv cov tiêr”.

Đros tsưr ziv uô zos “Muk mak nhiêv, tuôx txos hax zav nhiêv đuô”, Dê oz niêv txir kror qơư du lịch txos nhiv no tưz tâu chôngz lênhx nênhs pâuz txos. Tuôx “Hello Mù Cang Chải” , tsôngv kruô tưz tsik zos tâu nhoz so, mak tsênhv tâu cxaz chuôz trâu têx zav du lịch jông li: đros cxuô lênhx nênhs nhoz ntơưv no uô jâuz mor nox, muk cxov njêl đrav đêx, muk uô liêx ntêir, kriê luk Anh trâu chor nhuôs zâu hâur jok… Nguyễn Hồng Anh, iz lênhx kruô txix Hà Nội tuôx puz pâuz:

“Tuôx ntơưv no mak pêz tâu nriêr pâuz txos chor nênhs nhoz ntơưv no luz nênhx pov lok six jông. Jiês xuz thơưx ciês tâu uô liêx, tâu muk cxov njêl thiêz cxiêz njêl nox…Pêz cux nriêr pâuz lok six ntâu kror lok vênhx huôv ntơưv no, chiê phưx vưv trâu zuk”.

Uô du lịch tưz tsik zos chiê paz muôx nzir phênhv sâu trâu zuk chuôz zis, mak Dê oz niêv txir li siêz xar zos xar cov cxuô lênhx nênhs hâur jok zuôr njiê pov tâu thiêz uô trơưk, cxiv tsa luz nênhx cov hla đhâu yêiz pluôs. Tôv sik côngv du lịch zos Dê uô tôv tsar txix siêz xar co mak tsik so phêiz kênh têx chênhz zênhv, paz trâu chor chuôz zis huôv tsar du lịch côngv thôngx. Thiêz, txơưv tiêk lok six khưr uô nox, oz niêv txir cux tsês six hơưv sir jos kriê luk Anh trâu chor nhuôs zâu hâur xar, đros tsưr ziv chiê paz trâu chor nhuôs zos yênhx chor nênhs chox kriê ndis shuôk du lịch ciês ntơưv thax tsav qơư nhoz. Cây Xênhv Lik, zos iz lênhx nênhs cơưv luk Anh puz pâuz:

“Cur xar cơưv luk Anh zos chiê hêik trâu chor nênhs saz đrâuv têz qơưk pâuz ntâu đuô txos zuk mênhx cxưx têx vênhx huôv”.

Dê oz niêv txir li tsưr ziv uô ntu zuôr txos zos tror kriz uô nzir têx dịch vụ yiêz chiê tsôngv kruô tuôx ndis shuôk, nriêr pâuz nzir, tiv zix zos txos thâuv muôx đêx uô liêx, chor blêx liêx siêr đax jông jav; tror kruôz kriê trâu côngv thôngx chiê huôv tsar du lịch cov truôx jông đuô, txix co paz trâu zuk thax tsav qơư nhoz jông jav đuô./.

(Đinh Tuấn-Lik Thox cxêik nhênhv)