Lào Cai: Canhv pov têx tsi taz por njưk thêir đêx hâur cheix ntux nas

          10 shông tov ntêx, pas đêx Bản Mủng nhoz xã Tân Dương, huyện Bảo Yên đêx pur siêz tuôx, uô đêx ngaz pox nhuôs iz ndis thax tsav li 40 hecta ntâu blêx trâus đêx ngaz tas. Têx hnuz đhâu ntux lok nas lox, tsôngv box xã Tân Dương lok six cxơưx thâuv blêx tưz qir cxơưr. Niêv lâuk Hoàng Thị Tiền, nhoz Bản Mủng, xã Tân Dương puz pâuz: Pas đêx fênhx yax mak đêx tsơưs, taz sik thâuv ntux lok nas, đêx pur lok six sei:“Thâuv ntêx njưk đêx kis, coz nas chuô số 4 uô đêx ngaz tas blêx, pêz chiv chir cxiv uô njưk siêz đuô. Đêx nhiv no cux khênhr pur thiêz fưx lok, têx thênhv nteir liêv tas pêz tror kho đuô taz sik tsi tâu”

          Pas đêx Bản Mủng tsuôk zos iz hâur 69/107 chor pas trâus puôk tsuôx nhoz tỉnh Lào Cai; taz sik tsi tâu tâu kho đuô. Têx pas đêx no tâu cxiv uô txix thâuv nzor lok, viv li tưz trâus puôk tsuôx ntâu....Zơưv Hoàng Đình Kiểu, Chủ tịch UB xã Tân Dương, huyện Bảo Yên puz pâuz:“Nhiv no nhiêx txiêx kho đuô hâur yênhx shông tsi tâu tâu muôz tso lok hâur bê chiê kho đuô. Xã cux tsuôk pâuz muôz nhiêx txiêx iz shông 2 tsov đeiv chiê por vêv pas đêx xưz”.

          Pas đêx liv Khuổi Lếch nhoz xã Vĩnh Yên, huyện Bảo Yên tâu cxiv tsa txix shông 1963. Txos nhiv no đhâu 50 ntâu shông, cxix luôk njưk đêx yax six trâus xâuk đêx, pas đêx mak môngr ar cxuz tuôx siêz, têx qơư tso đêx puôr lênhx trâus puôk tsuôx. Pas đêx muôx tsi ntâu đêx, viv li têx tơư liêx nhoz đêz khênhr tsi muôx đêx chiê tsêz chos. Zos ntux lok nas lox, đêx ngaz mak yênhx châuv hecta blêx trâus ngaz tas. Tiv tsi muôx nhiêx txiêx kho đuô, pas đêx tâu choz trâu tsôngv box ntiêr tu zus njês chiê muôx nhiêx txiêx kho đuô, taz sik chor nhiêx txiêx co cux tsi tâu hor ntâu. Zơưv Hoàng Văn Điền, Phưv Chủ tịch UB xã Vĩnh Yên, huyện Bảo Yên xar njôngr:“Đros tiv phaz nhiêx txiêx kho đuô chiê taz por cxix luôk đêx zưs mak lok six phêv liv. Tiv phaz tsi muôx nhiêx txiêx chiê kho đuô pas đêx. Cux xar njôngr têx cấp, têx nganhx muôz nhiêx txiêx kho đuô pas đêx, taz por muôx đêx phưx vưv tsêz chos”.

          Nhiv no 107 pas, njưk đêx liv nhoz tỉnh Lào Cai chor đêx hâur pas tsuôk tax muôx nhos 40-60% luz pas cxiv uô tiv têx pas no tưz trâus puôk tsuôx ntâu. Txix shông 2019 txos nhiv no, Lào Cai tâu zênhx hangx ntiêx têz muôz pênhr tsov cưv kho đuô 14 luz pas. Txos nhiv no, tưz muôx 6 pas uô tiêr hâux lưv kho đuô, 8 pas tsênhv yuôr tror tâu cxiv uô, njuôs xav uô tiêr hâur shông no. Nhiv no tỉnh Lào Cai tsênhv yuôr 48 luz pas, njưk đêx zuôr trâus kho đuô. Uô ntêx hâur cheix ntux nas, Chi cục đêx liv tỉnh Lào Cai thix ziv têx tiv phaz tsưr tsix coar lik, chuv tôngv txu grês chor đêx hâur pas, krêz thôngz njưk đêx cưx đês tso đêx chiê taz por. Zơưv Nguyễn Quang Ngọc, Chi cục tsar Chi cục đêx liv tỉnh Lào Cai puz pâuz: Côngz xưv coar lik pas đêx njưk đêx ntơưv Lào Cai tsênhv njiz phêv liv đros Chei đêx liv:“Lơưr Cheix đêx liv li cui tênhv, pas đêx lox tsuv muôx công ty coar lik sir zôngv. Lào Cai zos iz hâur tsơưs chor tiv phaz muôx công ty coar lik sir zôngv. Lênhx nênhs coar lik lơưr Chei đêx liv tsênhv zos choz trâu lênhx nênhs, tuêv đêx liv ntơưv qơư lok sik doanh nghiệp. Lào Cai tsi muôx công ty, taz sik muôx cxix luôk taz viv hành chính sự nghiệp huôx tôngv hâur vênhv thix no li Tsênhv qơư đêx hur thiêz tênhx qơư, tsênhv qơư jix vuv kôngz nuv têx huyện tuôv zênhv tâu vênhv thix no, taz sik Chei đêx liv tsi cui tênhv taz viv coar lik zos taz viv sự nghiệp, viv li pêz cux njiz phêv liv thâuv krêz uô”.

          Txix têx pas đêx, njưk thêir đêx nhoz tỉnh Lào Cai txơưv tsi lox, taz sik tâu cxiv uô cxôngx nzor, trâus puôk tsuôx ntâu, thâuv tưs cux njuôs xav zuôr tsi taz por. Tưz txos cheix ntux nas, hâur co ho tsi tâu muôx nhiêx txiêx kho đuô, têx cấp chính quyênx tiv phaz tsuv chuv tôngv kho đuô têx puôk tsuôx mê, muôx tsưr ziv phax tar chiê taz por trâu lênhx nênhs thiêz por vêv tsôngv pêx xênhv sđ têx kôngz lôngk hâur thax tsav./.

(Mạnh Phương-Txâur Vax cxeik nhênhv)

PHÊNHV SÊIZ CAR THIÊZ POR VÊV JÔNGR

Cxuô zav jôngr muôx liv trâu lênhx nênhs luz nênhx:

Jôngr phax phưv: tâu sir zôngv phênhv ntâu zos chiê por vêv têx đêx, por vêv ar, phax tar ar trâus cuôr yôngz, phax tar ntux têz ruôr hiêv, paz uô trâu qiv hơưv huv đros đuô chiê por vêv tênhv qơư, zos: jôngr phax phưv hâur đêx, jôngr phax phưv chiê tir thêir chuô, thiêr suôz jêz za; jôngr phax phưv tir thêir đêx hiêr thiêz jôngr phax phưv por vêv tênhv qơư.

- Jôngr đặc dụng: tâu sir zôngv phênhv ntâu zos chiê paz tuôr tsês, por vêv têx chiv xênhz, têx chiv xênhz zênhx muôx hâur têx har jôngr têz qơưk, cxuô zav muôx nhoz hâur har jôngr; nhênhz chơưv khoa học; por vêv di tích lịch sử, vênhx huôv cxuô kror qơư jông jav; phưx vưv nhoz so, du lịch, đros trâu phax phưv, paz phênhv por vêv tênhv qơư, zos: Vax têz qơưk, Thax tsav tuôr tsês chiê têx zênhx muôx zos tuôr tsês chiê têx đrox tsuôs, thax tsav tuôr tsês chiê têx tsiêx cxu, đrox tsuôs cxuô zav; thax tsav por vêv cxuô zav zos: qơư di tích lịch sử, vênhx huôv têx qơư jông jav thiêz thax tsav jôngr nhênhz chơưv lok khoa học;

- Jôngr uô nox tâu sir zôngv phênhv ntâu zos chiê uô nox, kinh doanh ntông, cxuô zav txơưr đuô têx ntông đros trâu phax phưv, paz por vêv tênhv qơư, zos: chôr jôngr chiv xênhz; chor jôngr chos thiêz jôngr uô zuz.

Tsôngv pox nhuôs tsuv tsưx phưv jôngr:

Cơ quan têz qơưk, tsưr tsix, côngv thôngx pêx xênhv jêx jok, ziv chuôz zis, tiz nênhs muôx txơưx jênhv por vêv jôngr, uô truôx jông hâux lưv por vêv jôngr lơưr cêr chêi Por vêv thiêz huôv tsar jôngr li têx cui tênhv.    

- Tsưr tsix, ziv chuôz zis, tiz nênhs uô cxuô kror trâu hâur har jôngr, têx ntus jôngr muôx txơưx jênhv uô truôx jông lơưr têx cui tênhv por vêv jôngr; hêik trâu cơ quan têz qơưk muôx vax huôv lok sik tsưr jôngr pâuz sêi lok cuz jôngr, cxuô zav uô hiêv txos jôngr thiêz cxuô kror uô cxâuv cui tênhv lok sêiz car, por vêv jôngr; uô jông lơưr cơ quan têz qơưk muôx vax huôv li hêik pâuz lok hâux lưv huiz tôngv pênhr jos, chuôz zênhx cxuô zav thâuv muôx yưv cuz tox cuz jôngr.

Tsôngv pox nhuôs sơưr đơưk hmor yuô! Jôngr zos têz qơưk li kror tsiv gri lox, zos kror zov chênhr hâur tênhv qơư chiv xênhz, muôx tsiv gri lox trâu nền kinh têr, đros đrêiv pêx xênhv luz nênhx thiêz mênhx cxưx li cêr uô nênhx. Viv li, sơưr đơưk tsuv muôx txơưx jênhv sêiz car, por vêv jôngr./.

(Tuyết Lan-Lik Thox cxêik nhênhv)