Tsiêz txi jôngr ntông-Tsưx phưv truôx thax tsav har jôngr lâul Nà Hẩu tsi trâul ntor luôx uô ruôr hiêv

Nà Hẩu zos xã nhoz hâur vuôk har thax tsav por hưv chiv xênhz đrox tsuôs Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái. Xa muôx 5.600 ntâu ha ar, hâur co jôngr lâul zos 4.500 ha. 500 chuôz zis nênhs Hmôngz đros thiêz muôx 2.500 lênhx nênhs uô nênhx nhoz yênh puôk shông hâur xuz jôngr lâul, lơưr pâuz lok six tsênhz jôngr ntông têx muôx liv thiêz jông, tsôngv box Hmôngz nhoz no tưz tso tơưv têx cui tinhv lok tsưx phưv truôx jôngr tâu sơưr đơưk jông siêz, thôngx ziv uô trơưk. Zơưv Xà Xênhv Shôngx, nhoz jok Bản Tát, xã Nà Hẩu heik pâuz: Jôngr por hưv lênhx nênhs, thêir nas thêir chuô, thêir đêx hloz, tox xưz poz, muôx har jôngr li muôx đêx hâuk, uô kôngz lôngk.... Txưx phưv jôngr ntông tsi trâul ntor luôx uô ruôr hiêv chênhr zos tsưx phưv jêx jok truôx tuk, tsâu sor. Chênhr viv li, tsôngv box nhoz no thâuv tưs tưz sik thôngx siêz siz chos tsưx phưv jông jôngr ntông.

Jôngr ntông cux zos tas nro côngv thôngx li qơư khov truôx, zos qơư chiê txi jôngr, uô tsâus pox sâuz zơưv sâuz, đaz xênhz têz xênhz qơư, tsưr luôx tsưr ar por hưv por zơưv thiêz paz tsôngv pêx xênhv muôx luz nênhx truôx tuk, khưr uô tâu nox tâu hnar, tu tsiêx cxu trơưk têk, uô kôngz puz cxaz, por hưv sơưr đơưk nhoz khax kha, tsi muôx moz gênhk. Chênhr viv li, tsôngv box nhoz no thâuv tưs tưz sik thôngx siêz siz chos tsưx phưv jông jôngr ntông:

“Trơưk li nênhs Hmôngz cêr nênhx phôngz cxưx, txix thâuv ntêx lok tưz muôx chei txi jôngr. Niêx shông txir nênhz zuôr muôz keiz, shaz ntơưr muk txi jôngr chiê por hưv têx har jôngr, hâur đêx cov truôx tuk, tsi trâul uô ruôr hiêv. Zos lênhx nênhs tưs cxoz txưv uô hiêv, ntor luôx têx jôngr ntông tsi trơưk chei mak zuôr trâul muôx moz....”.

Txix têx siêz xar, chei por hưv truôx jôngr li co, luz jok tưs nhoz Nà Hẩu cux muôx iz thax jôngr txưr đros ntâu zav shôngz ntông jông, tsiêx kuk li: Ntông chiêz, ntông dổi, ntôngx...., thiêz no cux zos 72 zav tsiêx kuk, zuôr xar 300 têx nak nôngk, caz uz no qơư nhoz, hâur co muôx ntâu zav tsiêx zôngx ziv trâul pôngz nôngz li: Đeik, chuôv, vuôz ciz, naz ka đêx.....

Nhiv no, tsôngv box Hmôngz Nà Hẩu têx txux chi, tsưr ziv, hâux lưv uô tsưx phưv jôngr tsênhv tâu huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái jux juk nthuôr uô đar, huôv tsar yênhx ntênhs hội hu zâuv chôngz lênhx ntâu tus pêx xênhv thiêz tsôngv kruô, cưr tix nênhx tsa tuôx đros txi côngv jôngr, ndis seiz tox trôngz hâur pêk, têx har jôngr lâul uô si. Pos Lã Thị Liền, Phưv Chủ tịch Ủy ban huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái heik pâuz: Thâuv tưs txos hnuz hli tas luz iz hlik hli ntux niêx shông, tsôngv box cxuô jêx jok hâur xã Nà Hẩu siz hu tuôx trâu tov har jôngr txưr hâur jok chiê sik đros txi jôngr. No tsi tiêk zos iz cxênhx cxênhv, chei đaz kuôs jông, por hưv chiv xênhz đrox tsuôs, por hưv côngv thôngx nênhs Hmôngz, tsênhv paz por hưv tâu truôx têx jôngr ntông tsi trâul ntor luôx uô ruôr hiêv.

“Shông yiêz txi jôngr tâu tsưr tsix chiê yax kriê tsôngv lax pêx xênhv hâur Nà Hẩu, hâur huyện Văn Yên sik đros tsưx phưv truôx têx har jôngr lâul; zos six hơưv piêr kriê, nthuôr đêz đar, cxiz sơưr đơưk đros por hưv tênhx qơư; por hưv zuk heir nênhs têx txux chi vênhx huôv, cêr nênhx jông tsi trâul pôngz plox; jux juk hu zâuv chôngz lênhx ntâu tus kruô tuôx ndis seiz uô si thax tsav har jôngr lâul Nà Hẩu”.

Shông no, txi jôngr Nà Hẩu, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái tâu tsưr tsix lox hâur cấp huyện hâur hli 3 no, đros nênhs Hmôngz Nà Hẩu ntâu cxênhx cxênhv, chei đaz kruôs, txux chi jông li: Txi jôngr, chos luk tsưx phưv truôx jôngr ntông; nênhs Hmôngz ciêz tox siêz; nthuôr uô têx txux chi cêr lov jêv hu gâux, heik cưr cxiêx Hmôngz......

Trơưk li tsôngv box Nà Hẩu cui tinhv, đhâu txi jôngr tas, cxuô jêx jok puôr lênhx txưr har jôngr 3 hnuz tsi khênhr cxuô lênhx cxuô tus muk hâur har jôngr txiêr shôngz ntông, tsi gra têx blôngx njuôz pêv har jôngr lok tsêr, tsi khơưz lor njuôs, tsi tso tsiêx cxu muk hâur xuz jôngr... Đros thiêz tsưr ziv tsưx phưv jông jôngr ntông li co, tsôngv box thiêz hâu nov ntơưv qơư, têx lênhx uô hâux lưv yuôx jôngr thâuv tưs tưz sik thôngx siêz siz chos tsưx phưv truôx jôngr, qênhz pov, phax tir thêir tâu zênhx max  têx jôngr ntông trâul ntor luôx uô ruôr hiêv, fax thâux shôngz ntông tsi trơưk chei. Khov li ntơư, hâur ntâu shông đhâu têx har jôngr lâul hâur vuôk har thax tsav por hưv chiv xênhz đrox tsuôs Nà Hẩu (Yên Bái) thâuv tưs cux tâu tsưx phưv truôx, xã Nà Hẩu muôx shôngz ntông njuôz vor tox trôngz câuv har tax 90%./.

Thừa Xuân-Riê Lâux cxeik, nhênhv