Mường La sir jos zok nriêr qơư nhoz yiêz trâu chor chuôz zis zôngx ziv trâus ntux têz ruôr hiêv

Chuôz zis luz tsêr yiêz ntơưv qơư nhoz yiêz tưz uô zuôr tiêr, cux zos kror paz trâu tix Lâus Lường Văn Phiêu tsik cxơưx txos muôx ar poz thâuv txos chêix lok nas. Tix lâus Phiêu ziv chuôz zis zos 1 hâur 30 ziv chuôz zis hâur thax tsav trâus ntux têz ruôr hiêv nhoz jok Tà Sài, xar Chiềng Lao, huyện Mường La, Sơn La tâu paz chiê txar lok qơưk nhoz yiêz:“Thâuv ntêx nhoz luz jok kuz njiz trâus đêx ngaz cuôr, pox nhuôs lok six cxơưx, thâuv hmo ntux muôx lok nas lox mak nyêi hênhr. Pêz uô tsâus têz qơưk ntâu hênhr tưz paz txar pêz lok nhoz ntơưv kror qơư yiêz no”.

Kuôk tsênhv qơư jok Tà Sài tsik đêz, qơư nhoz yiêz zos nhoz ntơưv kror qơư siêz đuô, tiêx đuô, muôx ar nhoz trâu 30 ziv chuôz zis thiêz yuôr 7 kror plas tsêr. Nhiv no tưz uô tiêr têx cêr muk lok, tênhv tênhz, đêx xênhz huôx… paz trâu chor ziv chuôz zis txar lok uô tâu tsêr nhoz, truôx tuk luz nênhx. Lơưr zơưv Quàng Văn Phanh, tsar jok Tà Sài, nhiv no tưz muôx 9 ziv chuôz zis txar lok thiêz uô tiêr tsêr nhoz; lơưr tsưr ziv, iz đraz hli 6 zuôr txar nzir 10 ziv chuôz zis lok nhoz thiêz:“Pêz tưz cơưv pêx xênhv, cxuô ziv chuôz zis puôr lênhx thôngx ziv, tsuôk yuôr iz cxiê ziv chuôz zis luz nênhx txov nhêv tsênhv txar tsik tâu vax tsêr. Cur cux tror yax kriê, hêik pêx xênhv nzor txar lok trâu ntơưv kror qơư nhoz yiêz hâur shông no. Đrâuv chor nhiêx tâu têz qơưk paz 30 triệu đêiv iz ziv chuôz zis, jok muôz cuiv ar 5% chiê paz trâu chor ziv chuôz zis trâus pôngz ar uô nox”.

Mường La zos iz hâur têx huyện kinh têr-xar hôiv tsênhv txov nhêv, tâu ntâuk gri zos iz hâur têx thax tsav muôx nxaz tox ntâu, tsik so muôx ar xưz poz, viv li côngz xưv txar qơư nhoz trâu pêx xênhv tâu ntơưv qơư sir jos kriz uô, paz trâu pox nhuôs truôx tuk luz nênhx, tsik chiê njiz trâus ar poz hâur chêix lok nas chuô, uô ruôr hiêv txos lênhx nênhs thiêz cxuô zav.

Hâur 2 shông 2023 thiêz 2024, huyện Mường La tưz qênhz shuôk đuô tas nro hur si têx qơư zôngx ziv muôx ar poz, trâus đêx ngaz cuôr; kho đuô txar qơư nhoz 9 kror qơư, paz trâu xar muôx 300 ziv chuôz zis txar lol trâu têx qơư nhoz ngaz tuk đuô. Tas nro nhiêx txiêx kriz uô zos 120 tiv đêiv ntâu, txix nhiêx txiêx trung ương, tỉnh thiêz huyện paz. Njuôk xav tas shông 2024 zuôr uô tiêr kho đuô txar qơư nhoz muôx 100% lơưr tsưr ziv tưz tso tơưv. Zơưv Nguyễn Văn Tâm, Phưv Chủ tịch Ủy ban huyện Mường La puz pâuz: txos nhiv no chor qơư nhoz yiêz tưz truôx tuk jux juk, pox nhuôs luz nênhx tâu hlôngr yiêz, paz txo grêk tâu jông yêiz pluôs. Taz sik, hâur ntu qênhz shuôk têx qơưk nhoz yiêz cux li hêik trâu pêx xênhv pâuz, thax tsav qơư tsênhv njiz ntâu kror phiv liv:“Mường La mak muôx nxaz tox ntâu, chiê nriêr tâu qơư nhoz cov tiêx, huv zos mak lok six lax. Oz thiêz zos têx ar têz tưz tâu têz qơưk choz trâu yênhx ziv chuôz zis, viv li hâux lưv txar qơư nhoz, nriêr tâu qơư nhoz trâu pox nhuôs cux zos iz kror phiv liv tsuv tâu cêv kuôk uô cov jông. Tiv 3 zos kror pox nhuôs cor cav nhoz jê têx ntus đêx chiê ntâuk cxov suôz njêl, viv li hâux lưv yax kriê cux njiz ntâu phiv liv, zos tsik sir jos uô mak pox nhuôs zuôr tsik txar qơư nhoz, tsuôk zos muôx trâus ntux têz ruôr hiêv, ar poz, têx vax tsêr trâus puôk tsuôx mak pox nhuôs thiêx li pov tâu têx kror uô ruôr hiêv trâu zuk…”.

Đros muôx cxuô cấp, cxuô nganhx sir jos, chor nênhs nhoz hâur qơư zôngx ziv trâus ntux têz ruôr hiêv cux tsuv sir jos đros uô, txar lok nhoz trâu ntơưv têx qơư yiêz cov ngaz tuk trâu zuk thiêz cxuô zav hâur chêix ntux nas chuô./.

                                                                                              Thanh Thủy, Lê Hạnh-Luk Thox cxêik nhênhv

Tsưr ziv tu zus tsiêx cxu hâur cheix ntux sor

 Zuôr nôngz tsiêx thiêz thâux tsiêx cxu:

Zuôr nôngz tsiêx cxu ntơưv têx qơư, pâuz tsênhz qơư; tsi zuôr hâur chor qơư tsênhv taz tov muôx moz ơưk huôv xênhz. Tsuv qênhz shuôs sêz zos nôngz tsiêx cxu jông lok tsi jông thiêz pok tâu cxax yuôx vắc xin phax phôngz moz ơưk.

Thâuv fax thâux lok ntơưv qơư tu zus tsuv uô jông trơưk cui tinhv qênhz njuôk shuôs moz tsiêx cxu. Thiêz zos thâux tsiêx cxu hâur têx hnuz ntux cuz sor, tsuv thâux trâu thâuv tas cik sơưr nzor lok sik zar zuôr tsâuk ntux. Zos thâux muk đêz, muk txos tos cêr tsuv tso têx keiz ok, tsiêx cxu so huv đros, thâuv so ntơư zos ndax tar su, cuz sor mak tsuv zok nriêr têx qơư nzôngr nzông chiê nhoz so gâuv yar; muôz nzir krâur, đêx trâu nox thiêz hâuk cux li qênhz shuôs têx tsiêx cxu đas jos. Thâuv thâux co cux tsi cxoz muôz têx tsiêx cxu cơư ntâu hênhr trâu iz kro qơư, muôz ntâuz tax lok sik blôngx vor thêir yêz, yar ntux thiêx tsi yuô cuz tsiêx cxu sâuv yêz.

Qơư tu zus tsiêx cxu:

Niêx hnuz tsuv qêz suô, vêv xênhz hur si têx qơư cơư thiêz tu zus tsiêx cxu. Thoz huk têx cưx đêx cov đêx ntưk tâuk, luôx têx đrox iz ndis qơư tu zus thiêx tsi yuô muôx zôngr tov, tsi chiê đêx tênhr thiêz tsuôs yuôx tuô, lov caz moz ơưk lơưr cui tinhv.

Xor thêir qơư tu zus cov lax nziês, yar tsi cuz, nas tsi ntuz. Tsi so qênhz shuôs têx qơư tso tsiêx cxu, cxiv uô, kho đuô qơư tu zus tsiêx, keiz ok cov khor truôx. Chor qơư tu zus xor their ntov, tsuv qênhz shuôk tsi so thiêz muôx nênhs nhoz đreiv ntơưv qơư qênhz shuôs têx xor tênhv lok sik qơư tso meir nzuôx chuô trâu tsiêx cxu.....

Têx jâuz krâur trâu tsiêx cxu nox:

Hâur têx hnuz cuz sor, tsuv muôz cxaz jâuz, krâur muôx tsơưr pưr trâu tsiêx cxu nox thiêz cxaz nzir yuôx Vitamin cov tsiêx cxu muôx nzir đas jos phax tir thêir caz moz ơưk. 

Muôz txâuk đêx hur trâu tsiêx cxu hâuk, tiv zix zos têx hnuz cuz sor, jông đuô mak đhok uô car đêx ciês ntơưv qơư tu zus ntơư trâu tsiêx cxu hâuk hâur yênhx hnuz.

Têx hnuz cuz sor, tsi cơư ntâu tsiêx cxu uô cê trâu iz kro qơư. Tiv zix zos keiz ok, chiê txo grêk moz ơưk huôv xênhz, siz cik tâu. Jông đuô, zos cơư txix 6-8 tus keiz ok iz xưv phaz, nhux tưv cơư txix 4-6 xưv phaz iz tus.

Thâuv thâux cux tsi cxoz thâux ntâu tus uô iz yêz, tsiêx cxu thiêx tsi trâus cuz sor hênhr.

Cxax yuôx phax phôngz moz ơưk thiêz muôz têx tsiêx cxu tâu xav zos trâul moz ơưk cơư tso trâu iz kror qơư txơưr:

Thâuv zuôr cxax yuôx phax phôngz moz ơưk trâu keiz ok, zos tus tưs txos cheix cxax tsuv cxax ciês yuôx trâu chiê muôx đas jos phax tir thêir moz ơưk. Thiêz uô ntêx thâuv zuôr cxax yuôx phax phôngz moz ntơư, sơưr đơưk tsuv qênhz yuôx shuôs seiz chor keiz ok, tsiêx co pok muôx yưv têx txơưr txar li chas. Six hơưv jông đuô tsuv cxax yuôx phax phôngz moz ơưk trâu tsiêx cxu zos thâuv tas cik sơưr nzor thiêz zar zuôr tsâuk ntux chiê taz por tsơưr lươngv vắc xin.

Têx hnuz cuz sor tsuv qênhz shuôs tsi so têx tsiêx cxu. Zos tus tưs njôngk, txơưr đuô cxiê hnuz, tsuv muôz tus tsiêx cxu co chêik tso trâu iz kro qơư txơưr chiê sox seiz đas jos thiêz chơưv kho moz./.

                                                                                                           Thanh Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv