Pov tôngv hâux lưv nziês đas nênhs lox tôngv muk Campuchia uô hâux lưv "hâux lưv siz nhiêx shar siêz" nhoz tỉnh ntus đriv Lai Châu

          Nhiv kruôr cơưv tas lớp 8, tâu so ntux sor, hli 6 nhiv kruôr đhâu, Lù Xuân Huân, 14 shông nhoz jos Suối Thấu, xã Bản Giang, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu muk Hà Nội uô jos chiê muôx nhiêx txiêx paz chuôz zis thiêz tâu muk seiz têz qơưk. Uô hâux lưv cxiv tsa tâu zuôr xar 1 luz hlik, txix luk heik tiêk "hâux lưv siz nhiêx shar siêz", Huân tưz mnôngs lơưr thiêz muk Tây Ninh chiê muk têz qơưk Campuchia nriêr hâux lưv uô. Muk txos qơư, Huân cir ntơur uô lox tôngv txos tas shôngmak tsi pâuz tsênhz hâur hôx thôngx co muôx têx njiêz luv li chas.

          Huân puz pâuz, nhoz co cur tâu tso nhoz hâur iz luz tsêr siêz, tsi tâu tơưv muk đrâuv jôngr thiêz muôx lênhx nênhs jor saz đrâuv yênhx hnuz yênhx hmo. Cur li hâux lưv hâur niêx hnuz zos sir zôngv meir tính lok hâur App muôx bê "mega-svip.com" chiê zâuv kruô zuôr hax huv thiêz khiêz nhiêx txiêx. Zos lênhx tưs zâuv tsi tâu mak trâus ntâuk, zôngv kơk tênhv uô tênhv cuz trâu tiz nênhs. Nhiêx tsi tsưv têx jiês ntâuk tsiv co cur teix tso hâux lưv tsês mak lơưr ho heik tiêk, lơưr tưz zuôr cur lok đros chor nhiêx txiêx zos 1 cxênhz USD; nhiv no uô tsi tâu, xar tror muk tsêr mak tsuv thêv 3 cxênhz USD, viv li đhâu co, cur niêv cur txir tsuv txeik nhiêx txiêx ntơưv zênhx hangx tâu 75 tsov đeiv chiê thêv trâu lơưr thiêx chơưv tâu cur tror lok.

          "Qir thơưx muk Campuchia lơưr tsi tâu heik tul tsi. Đhâu co muôx lênhx nênhs zos tuêv tsar thiêx heik lok hâux lưv tsuv uô thiêz nênhs trâus nziês đas li pêz tuôx uô ntêx mak trâus ntâuk lok six ntâu, pêz thiêx li pâuz. Hâur muôx nhos 1 ciêz zos zuk uô tsi tâu tul tsi lơưr zuôr ntâuk thiêz zôngv tênhv uô cuz. Thâuv qir uô mak cur tsi pâuz uô, tsi pâuz App zos tul tsi, thiêz uô tsi tâu lơưr txơưv ntâuk thiêz mak tiêk zos muôx nhiêx thiêx li tâu muk tsêr"

          Cux zos lênhx nênhs trâus nziês đas li Huân, taz sik tul mê nhuôs Lù A Goong, 17 shông sik đros nhoz jos Suối Thầu mak tsuv muôz trâu lơưr 100 tsov viv xa nhiêx txiêx kênhz lơưv 3 hnuz. Chiê muôx tâu chor nhiêx txiêx no, Goong niêv txir tsuv muôz tas nro chuôz zis li chor liêx têz trâu luôk têx, đros nhiêx liv siêz thiêz zos tas shông tsi thêv nhiêx txiêx mak pôngz lơưv chor liêx têz no. Nhiv no Goong tưz tâu lok tsêr, taz sik cêr cxơưx lok nhiêx txiêx chiê thêv trâu lơưr mak muôz kror tưs thâuv Goong chuôz zis cux zos iz ziv chuôz zis pluôs. 6 lênhx nênhs hâur chuôz zis luz nênhx nhiv no puôr lênhx tsuôk khov njôngr txos tul txir li chor nhiêx côngz muk uô jos thiêz niêv teik li chor nhiêx muôk trôngx tos mây.

          Lù A Goong heik: Cur muôx 2 tul fôngx zưs nhoz xã Hồ Thầu, huyện Tam Đường tsênhv uô hâux lưv ntơưv Campuchia thiêz 2 tul fôngx zưs co hu cur muk Campuchia chiê uô hâux lưv. Thâuv sik côngv tâu đros lơưr, cur tâu iz lênhx txir nênhx nhắn tin zâuv cur thiêz paz hluôk nênhs hâur jos tsênhv uô jos ntơưv Hà Nội thiêz Bắc Ninh muk Campuchia uô hâux lưv, tsuôk uô meir tính, nhiêx shar iz luz hlik zos 25 tsov đeiv. Lênhx txir nênhx no đhâu co heik pêz ntês yêz taxi muk qar tsav yêz Nước Ngầm, muk yêz kruô muk Tây Ninh; cxuô nhiêx txiêx, vé yêz puôr lênhx zos lơưr thêv.

          "Pêz jâuv yêz tuôx txos qar tsav yêz Miền Đông muôx iz lênhx txir nênhx tsar yêz zâu tuôx tos, muk Tây Ninh thiêz so ntơưv iz luz tsêr so muôx nhos 4 six hơưv, thiêx muôx yêz zâu tuôx tos muk đhâu ntus đriv. Muk saz Campuchia lơur heik tiêk hâux lưv uô mak zôngx ziv, tsuôk nhắn tin sâuv facebook tuôv cêr fôngx zưs đros nênhs bluô nux, đhâu co heik kriê App chiê lơưr krêz thiêz khiêz nhiêx txiêx mak lơưr txơưv muôz tâu chor nhiêx txiêx co"

          Đrâuv Huân thiêz Goong ntơưv xã Hồ Thầu, huyện Tam Đường, ntu đhâu cux muôx 6 lênhx nênhs txơưr trâus nziês đas muk Campuchia uô lox tôngv, đros thiêz luk nziês đas tiêk "hâux lưv siz nhiêx shar siêz". Nênhs trâus nziês đas phênhv ntâu zos mê nhuôs txix 15-17 shông hnuz nhôngs, tsi pâuz ntâu lok xã hôiv thiêz muôx yênhx tưv kis, viv li thâuv tâu choz uô hâux lưv lok công nghệ, meir tính lơưr puôr lênhx uô tsi tâu. Uô tsi tâu thiêz tsi muôx chêx cuk mak lơưr ho trâus ntâuk tsiv, uô lơưr tsuv hu tênhv lok heik nênhs cxênhz jê paz chơưv lơưr tror lok tsêr. Têx chuôz zis muôx mê nhuôs trâus nziês đas phênhv ntâu zos chuôz zis pluôs thiêz hâux lưv muôz nhiêx chiê chơưv tâu mê nhuôs lok mak lơưr tsuv muk kir txeik, muôs ar têz lok sik txeik zênhx hangx. Zơưv Quách Tá Thiện, Chủ tịch UB xã Hồ Thầu, huyện Tam Đường puz pâuz:

          "Xã tưz pâuz tâu qênhx shênhx muôx iz cxiê lênhx nênhs nhoz sâuv thax tsav muk uô hâux lưv đêz thiêz trâus nênhs fêv nziês đas muk têz qơưk Campuchia uô hâux lưv. Txix co, UB xã tưz chox kriê têx taz viv chuyên môn, sik côngv đros têx cấp, têx nganhx chiê chêx chôngk pâuz tâu qênhx shênhx. Xã cux chox kriê têx pưv phênhv chuyên môn muk têx jêx jos yax mông tsôngv box tsưv ziv lok hâux lưv nênhs fêv liv zôngv nziês đas muk uô hâux lưv đêz".

          Lơưr chiz coaz muôx txơưx jênhv tỉnh Lai Châu li thôngz sâu, nhiv no tiv phaz muôx 20 ntâu lênhx nênhs trâus nziês đas muk uô hâux lưv ntơưv Campuchia, phênhv ntâu zos mê nhuôs txix 14-17 shông. Nhiv no tưz muôx 10 lênhx tâu chuôz zis chơưv tâu lok, tsuv muôz nhiêx txiêx trâu lơưr txix 75-100 tsov đeiv.

          Taz sik no tsuôk zos têx lênhx nênhs thôngz sâu tâu qir thơưx, thiêz nênhs lox tôngv trâus nziês đas njuôs xav tsênhv ntâu đuô thiêz viv muôx ntâu chuôz zis tsi tâu pov trâu chiz coaz muôx txơưx jênhv. Qênhx shênhx nziês đas tsôngv box muk Campuchia uô hâux lưv zos iz luk canhv pov trâu chiz coaz muôx txơưx jênhv tiv phaz lok côngz xưv heik kriê hâux lưv uô, thox cxov hâux lưv uô tsês trâu lênhx nênhs mak mê nhuôs thâuv cơưv tiêr cxênhx 2./.

Khắc Kiên- Txâur Vax cxeik nhênhv

Bí thư đoanx xã uô ntêx nyuôs hâur phôngz yaox huôv tsar uô nox uô hâuk

Tix lâus Sang xênhz thiêz hloz lox ntơưv jok Xin Chải, xã Hoang Thèn, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu-suôv qơư muôx ntâu tsôngv box Hmôngz uô nênhx nhoz. Tsôngv box hâur jok luz nênhx thâuv ntêx txov nhêv thiêz tix lâus chuôz zis cux li ntơư. Xar hla đhâu cêr txov thiêz yeiz pluôs, tix lâus Sang tưz sir jos hâur cxuô luôs hâux lưv, chênhr têx li heik co tix lâus tâu canr bôv thiêz tsôngv pêx xênhv sơưr đơưk hâur xã njênhs njôngr, nhiêv txos. Shông 2016, tix lâus tâu bâux xeir uô Bí thư đoanx xã Hoang thèn.

Iz txưv gruôs khưr, tsi nyei cêr txov thiêz đros tsưr ziv xar “chiê luôs lưv tus njênhs, zuk tsuv zos lênhx uô ntêx nyuôs”, tix lâus Sang heik chor nênhs hâur tsêr bax hlôngr yiêz tsưr ziv huôv tsar uô nox. Tsi tiêk chos iz ha blêx, iz cxênhz xưv phaz poz cưk, 6 cxênhz xưv phaz kok ntông, zuôr têx nôngz jông lok tsês chos, yưv pênhr 2 luz meir lêix têz, iz shông xav kror đruôz đraz sâu tâu 4 tênhr blêx, zuôr xar 2 tênhr poz cưk, 10 tênhr kok ntông, taz por muôx txâuk kôngz nox thiêz muôs hâur ciêz đrôngs. Txix shông 2015 txos nhiv no, tix lâus chuôz zis tsênhv chos 500 ntâu tsoz txir juôx lok zos txir lê (100 tsoz tưz txi txir tâu sâu đê). Tu 30 tsoz yuôx zêx lâul muôx 100 ntâu shông thiêz chos yiêz 600 tsoz yuôx zêx chor li heik sâuv. Tix lâus Sang heik: “Cur cơưv tas ntơưr ntơưv tsêr cơưv Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, cux muôx mê njik têx tsưr ziv lok sâuv tsêz chos kôngz, tu zus tsiêx cxu. Chênhr viv li, thâuv tror lok ntơưv qơư, pov lơưr chor hloz hâur xã tuôx kriê têx tsưr ziv huôv tsar uô nox trâu pêx xênhv li: Chos txir juôx, yuôx zêx, cur tưz đros cơưv shâuv thiêz uô. Lok six jông siêz, chor txir juôx thiêz têx yuôx zêx chos tâu hloz lox jông. Hok lol sâuv tu zus tsiêx cxu, nzaz nzơưv iz ndis vax tsêr, qơư nhoz muôx jâuz tâux ntâu, jông huôv tsar zus têx tsiêx lox, moz siêz tu, phax tir thêir moz ơưk trâu tsiêx. Nhiv no, cur chuôz zis muôx iz tus tưv, 6 tus nhux, 6 tus nênhk, zuôr xar 10 tus buô, 2, 3 châuv tus keiz ok puôr lênhx hloz lox jông, paz hlôngr yiêz luz nênhx, muôx nzir phênhv sâu.

Txix têx sir jos cơưv shâuv, moz siêz tu têx tsiêx cxu, gruôs khưr huôv tsar uô nox, 2 shông jê lok no, tix lâus chuôz zis tsênhv krêz uô qơư muôs huv, phưx tsôngv cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk hâur jok zoz qơưx zuôr muôs têx xiv huv. Hâur shông 2022, tix lâus đros 6 lênhx nênhs txơưr đuô yênhx lix HTX Xin Chải (tix lâus uô phưv seiz car) đros thiêz têx xiv huv li: Jiz mur har jôngr Phong Thổ, yuôx zêx shan tuyết lâul. Thâuv tưs tưz moz siêz txos tsơưr lươngv, viv li ciês thâuv muôs trâu hâur ciêz đrôngs tưz tâu kruô kruôs nxiêk txos. HTX tưz muôs tâu 60 cir yuôx zêx (xav kror đruôz đraz 600 cxênhz đeiv iz cir), 30 lir jiz mur (gri muôs 200 cxênhz đeiv iz lir). Têx li heik no paz tsôngv box sâu zuôr xiv huv, txo grêk tsơưs têx li “tâu cheix tsi tâu gri, tâu gri tsi tâu cheix” cux iz zav li xuz thơưx gra lok têx jông thiêz phênhv sâu tâu trâu chor nênhs hâur HTX. Txix co, paz gra siêz tix lâus chuôz zis li phênhv sâu (đhâu yưx tas têx nhiêx txiêx uz no ntiêr lênhx nênhs đros uô, đros tu têx tsiêx…), tsênhv tâu liv muôx 200 ntâu tsov đeiv iz shông.

Gruôs khưr, car xar, car uô thiêz uô ntêx nyuôs hâur cxuô luôs hâux lưv, tix lâus Sang tâu Chủ tịch Uỷ ban huyện, Liên đoanx Lox tôngv huyện, Tỉnh đoanx, Huyện đoanx muôz ntâu ntơưr kruôs viv uô tâu jông luôs hâux lưv zok muôz, huôv tsar uô nox uô hâuk coz; zos tsov iêr chi cax tâu ntâu lênhx hluôk nênhs hâur xã, hâur jok cơưv shâuv, uô trơưk./.

(Vừ Chu –Riê Lâux cxeik, nhênhv)