Choz por hưv jôngr ntông, tsôngv pêx xênhv Điện Biên tâu sơưv liv

Tâu choz seiz car, por hưv 2.200 ntâu ha jôngr ntông nhoz 2 xã: Mường Phăng thiêz Pá Khoang (TP Điện Biên Phủ), txơưv ar jôngr ntông tsi yuô lox đar, taz sik Ban seiz car jôngr Di tích lịch sử thiêz Chiv xênhz đrox tsuôs tênhx qơư Mường Phăng thâuv ntêx njiz trâul lok six ntâu phiv liv hâur tsưx phưv têx shôngz ntông. Qir tiv zos viv muôx txos 36 jok hâur 2 xã: Pá Khoang thiêz Mường Phăng nhoz hâur thax tsav vuôk har, hâur co muôx 10 ntâu jok, 100 chuôz zis uô nênhx nhoz têx ntus jôngr heik sâuv. Tsôngv pêx xênhv luz nênhx tsênhv lok six txov nhêv, phênhv ntâu zos khov trâu uô kôngz viv li zuôr trâul txos têx ar uô nox, shôngz ntông uô vax tsêr, tsôngv pêx xênhv thiêx khênhr nav têx ar har jôngr uô liêx têz, ntor cơư shôngz ntông.

Zơưv Quàng Văn Thư, nênhs car seiz têx lênhx uô hâux lưv seiz car tsưx phưv jôngr ntông (Ban seiz car jôngr Di tích lịch sử thiêz chiv xênhz đrox tsuôs tênhx qơư Mường Phăng) heik pâuz: Txix têx tsênhv tsênhz li heik sâuv, chiê pêx xênhv pâuz tsênhz, gra siêz txơưx jênhv tsưx phưv jôngr ntông, taz viv tưz sir jos uô luôs hâux lưv yax kriê, chuôz tsar côngv thôngx li pưs txux seiz car, seiz kaz chiê tsưx phưv jôngr ntông. Iz chas co, cir hux thôngx choz por hưv jôngr trâu côngv thôngx jêx jok hâur thax tsav 2 xã Mường Phăng thiêz Pá Khoang đros thiêz 26 côngv thôngx, 1.870 ntâu chuôz zis cxaz chuôz.

26 côngv thôngx lênhk nhav por hưv jôngr tưz yênhx lix 26 paz tsưx phưv têx har jôngr hâur jok, iz paz li co muôx txix 10-20 lênhx nênhs, muôx kênh luz jok 100% têx chuôz zis puôr lênhx đros tsưx phưv têx shôngz ntông. Lơưr têx paz uô hâux lưv tsưx phưv jôngr no puôr lênhx cxiv tsa tsênhz mênhx tsưr ziv qênhz yuôx shuôs, tsưx phưv jôngr iz hlik 2-4 jiês thiêz tsi so hux jos truôx đros têx lênhx nênhs tsưx phưv jôngr hâur Ban muk qênhz shuôs têx jôngr ntông. Khov li co, tưz txo grêk tsơưs têx txuz ntor luôx, uô ruôr hiêv jôngr hâur chor shông đhâu: “Têx paz seiz car jôngr li heik sâuv zuôr muk qênhz yuôx, qênhz shuôs jôngr trơưk li têx har jôngr tâu choz, qênhz yuôx têx qơư muôx shôngz ntông lox, mê ntơư tsi so. Hâux lưv zos muk qênhz shuôs têx tus ntông vâu lor lok sik qênhz shuôs seiz pok muôx lênhx nênhs tưs tuôx hâur xuz jôngr ntor cơư têx ntông tsi trơưk chei, nav ar har jôngr uô liêx têz. Hok lol sâuv phax cuz tuô cuz mak têx qơư tưs zôngx ziv muôx hluôr tơưk txeik cuz, tsi so muk qênhz shuôs chor qơư co”.

Têx jôngr ntông tâu choz, tsưx phưv li heik sâuv ntơưv 2 xã: Mường Phăng thiêz Pá Khoang hâur six hơưv đhâu tưz txo grêk tsơưs têx txuz ntor luôx, uô ruôr hiêv jôngr ntơưv qơư Di tích lịch sử thiêz chiv xênhz đrox tsuôs tênhx qơư Mường Phăng, paz tsưx phưv tâu jông têx jôngr ntông tâu choz. Iz chas ntơư, tsênhv gra siêz luz nênhx nox nhoz trâu chor chuôz zis lênhk nhav tsưx phưv jôngr, muôz đas jos cxiz lơưr moz siêz uô jông hâux lưv tsưx phưv têx shôngz ntông, iz chas co cxênhx txuôs tâu nhiêx txiêx yưx uô luôs hâux lưv tsưx phưv jôngr ntơưv qơư. Iz chas txix têx thax tsav jôngr tâu choz seiz car, tsưx phưv, tsôngv pêx tưz uô tâu đros iz cxiê têx nuv li: Huôv tsar tu zus tsiêx cxu, chos yuôx đrox njuôz hâur xuz jôngr, tsi uô ruôr hiêv li chas txos jôngr ntông, muôx nzir phênhv sâu tâu siêz. Zơưv Lò Văn Ọi, Tsar jok Co Thón, xã Pá Khoang, TP Điện Biên Phủ heik pâuz: “Pêz tưz tsi so heik tsôngv pêx xênhv thiêz yax kriê hâur têx jiês cơưv jêx jok. Chor nênhs seiz car jôngr thâuv muk qênhz yuôx, zos nyei tsav hluôr tơưk txeik cuz jôngr mak cux tsi so khơưk suô têx chês ntông kruôr, cêv chor qơư, thax tsav zôngx ziv muôx hluôr tơưk txeik cuz. Thâuv lênhk nhav seiz car, pêx xênhv lơưr cux moz siêz seiz shuôs njôngr, tsi ntor luôx têx jôngr ntông viv li nhiv no shôngz ntông cux tsênhv jông njuôz xiêz, tsi trâul cuz hnhiêz, tsi trâul ntor luôx, uô ruôr hiêv”.

Zơưv Trần Xuân Thắng, Giám đốc Ban seiz car jôngr Di tích lịch sử thiêz chiv xênhz đrox tsuôs Mường Phăng heik pâuz: Nhiv no 5 Ban seiz car jông hâur tỉnh puôr lênhx tưz tsưr tsix cir hux thôngx ntiêr nênhs seiz car, choz jôngr ntông trâu têx tsưr tsix, côngv thôngx cxuô jok hâur thax tsav, xav hur si têx jôngr ntông tâu choz trâu 116 côngv thôngx jêx jok, muôx nhos 7.200 chuôz zis lênhk nhav tsưx phưv zos zuôr xar 49 cxênhz ha. Ciês chor jôngr ntông Di tích lịch sử thiêz chiv xênhz đrox tsuôs tênhx qơư Mường Phăng, shông 2021, taz viv tưz thêv nhiêx har jôngr shông 2020 trâu 26 jok đros thiêz xar muôx iz tyv đeiv. “Đros trâu tsưr ziv choz tsưx phưv li no, hâur six hơưv zuôr txos pêz zuôr hux jos truôx đros cxuô cấp hâu nov ntơưv qơư, têx tsưr tsix cik txos chiê uô jông đuô luôs hâux lưv yax kriê, cov gra siêz tsôngv pêx xênhv li txux chi tsưr ziv jênhv pâuz lok tsưx phưv têx jôngr ntông. Txix ntơư jux juk hlôngr yiêz tâu têx cêr cor cav khênhr ntor cơư, sir zôngv shôngz ntông, uô tsi jông txos jôngr. No cux tâu xav zos tsưr ziv uô uô ntêx thiêz hâur ntu tov kaz no”.

Hâux lưv choz jôngr, ntiêr tsôngv pêx xênhv jêx jok seiz car, tsưx phưv li heik sâuv tưz thiêz tsênhv gra lok têx jông tsênhv tsênhz. Tsôngv pêx xênhv tsưr ziv jênhv pâuz tâu gra siêz. Jôngr tâu tsưx phưv jông đuô, hâur niêx shông tsi yuô muôx têx txuz hluôr tơưk cuz jôngr, ntor cơư têx shôngz ntông tsi trơưk chei. Txix ntơư, paz têx Ban seiz car jôngr uô jông hâux lưv Ủy ban tỉnh Điện Biên zok muôz lok tsưx phưv thiêz huôv tsar jôngr./.

(Vũ Lợi-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

PHÊNHV NRIÊR PÂUZ LOK CÊR CHÊI TÊZ QƠƯK

Grê 17. Siz luôs lok qênhx, jênhv vưv nhoz niêv, txir

Niêv, txir muôx vax huôv siz luôs, muôx qênhx, jênhv vưv siz luôs lok cxuô kror hâur chuôz zis, hâur uô lơưr têx qênhx, jênhv vưv công dân tâu cui tênhv hâur Hiến pháp, Chêi no thiêz têx chêi txơưr đuô cik txos.

Grê 19. Txix gơưv uô niêv txir

1. Niêv txir mak tsuv siz hluz, siz nhiêv, muôx grik iz zav, tsoz phưz, siz paz; sik đros phêiz kênh, uô têx hâux lưv hâur chuôz zis.

2. Niêv txir muôx jênhv vưv uô nênhx nhoz uô cê, yưx têx kror oz niêv txir muôx têx sik sêiz lax txơưr lok sik têx hâux lưv uô, cơưv ntơưr, cxaz chuôz têx huôx tôngv chinhr triv, kinh têr, vênhx huôv, xar hôiv thiêz têx kror txơưr huv chêi tsuv nhoz siz ndêiv đêz.

Grê 20. Niêv txir li xêir tsov qơư nhoz

Kror oz niêv txir xêir tsov qơư nhoz mak zos oz niêv txir sik sêiz lax, tsik trâus kruôz  zuôv txix têx phongx cxưx, thax tsav qơư.

Grê 21. Tsov cưv txos niêv, txir têx côngz bê

Niêv, txir muôx jênhv vưv tsov cưv txos thiêz sêiz muôx gri têx côngz bê, siz paz por vêv têx côngz bê co.

Grê 22. Tsov cưv txos niêv, txir li qênhx tự do tín ngưỡng, tôn giáo

Niêv, txir muôx jênhv vưv tsov cưv txos, sêiz muôx gri niêv, txir li qênhx tưv do tín ngưỡng, tôn giáo.

Grê 23. Qênhx, jênhv vưv lok cơưv ntơưr, uô hâux lưv, cxaz chuôz têx huôx tôngv chinhr triv, kinh têr, vênhx huôv, xar hôiv

Niêv, txir muôx qênhx, jênhv vưv sik paz chiê xêir tsov hâux lưv uô; cơưv ntơưr, gra siêz txux chi vênhx huôv, hâux lưv uô; cxaz chuôz huôx tôngv chinhr triv, kinh têr, vênhx huôv, xar hôiv./.

(Tuyết Lan-Lik Thox cxêik nhênhv)