Lào Cai: Sir jos phax tir thêir moz gênhk hâur cheix ntux nas

Ntu jê lok no, muôx txos 50% chor nênhs tsênhv nhoz chơưv kho moz gênhk ntơưv Khoa kho têx moz siz cik-tsêr kho moz xênhz zus nhuôs tỉnh Lào Cai: Ntơư zos moz trơưk plaz, moz poz kror ndâux têk tơư thiêz têx moz cik txos cêr uô pa, uô cuz uô no. Tsi tsơưs lênhx nhuôs zâu tuôx nhoz tsêr kho moz thâuv tưz lok six hnhar, uô têx lênhx uô niêv uô txir txơưx ntâu. Niêv lâul Cuz Xênhv Vax, nhoz xã Bản Lầu, huyện Mường Khương heik: “Cur tus nhuôv nhoz tov tsêr mak uô cuz uô no, uô cuz uô no tâu 2 hnuz mê nhuôv iz chêr tưz lax, cur xar zuôr jông jux juk, tsi muôx đaz tsi, đhâu co tus nhuôv ho hnôngk, hơưz poz cur li chox nhuôv tuôx tsêr kho moz seiz njuôk shuôs, đhâu seiz njuôk chor bác sĩ heik tiêk, lênhx nhuôs trâul moz njưk, tsuv nhoz tsêr yuôx chơưv kho”.

Niêv lâul Chiz Xênhv Vax nhoz xã Ma Sáo, huyện Bát Xát cux muôx mê nhuôv trâul muôx moz hnhar, tsuv muk chơưv kho trâu tsêr kho moz tỉnh heik pâuz: “Cur tus nhuôv thâuv nhoz hâur tsêr mak trâul uô cuz uô no lox, trơưk plaz, tuôx nhoz tsêr kho moz đrav no tâu chor bác sĩ, cưk yuôx sir jos đros paz, nhiv no mê nhuôv tus moz tưz nhoz khênhr ntâu lơưv”.

Lơưr bác sĩ Bạch Thị Hoa, Khoa kho têx moz txơưx siz cik-Tsêr kho moz xênhz zus nhuôs tỉnh Lào Cai, qir tiv ntâu tus chôngz lênhx nhuôs zâu trâul moz hâur ntu no zos viv lok nas, nông ntâu, zôngx ziv trâu têx caz moz huôv xênhz, lar heik zos têx moz siz cik đhâu cêr uô pa, nox hâuk. Thiêz chor nhuôs tsi yuô muôx đas jos viv li zôngx ziv trâul moz đuô: “Hâur ntu ntux txơưr txar phiv liv li no, têx lênhx tsi yuô muôx đas jos, lar heik zos chor nhuôs zâu tsi tâu muôx 2 shông thiêz tsi tâu muôx 6 hli ntơư, tsơưs chox muk trâu têx qơư muôx chôngz nênhs, qơư muôx ntâu têx caz moz zôngx ziv siz cik tâu thiêz cxiz chox chor nhuôs muk cxax yuôx phax phôngz moz gênhk”.

Ngênhx y tế cux heik, chor uô niêv uô txir tsuv moz siêz muôz cxix cxuô têx jâuz mor trâu nhuôs nox cov huv đros. Zos lênhx nhuôv tưs muôx têx txơưr txar lok đas jos mak tsuv zênhx max muk chuôs cưk yuôx, chiê tâu kho moz nzor.

Iz chas ntơư, hâur ntu muôx ntux lok nas, nông ntâu, chor thax tsav trâul đêx nas ngaz, cuôr yôngz đhâu ziv zôngx ziv muôx moz huôv xênhz. Chiê taz por đas jos trâu pêx xênhv, têx tsưr ziv vêv xênhz, tsuôs yuôx tuô lov caz moz, xưv lik têx đêx, seiz kaz, kriê phax tir thêir moz tâu ngênhx y tế moz siêz fuô uô. Pos Nguyễn Thị Lan Anh, Giám đốc Tsênhv qơư Y tế TP Lào Cai heik pâuz: “Muôx đaz tsi yưv siv mak tsuv zênhx max heik trâu qơư Y tế chiê lơưr heik trâu Tsênhv qơư Y tế pâuz, tso nênhs muk paz max pêx xênhv phax tar moz đhâu lok nas tas. Lok sâuv hâux lưv phax tir thêir moz, pêz cux muôx khoa truôx tuk zav nox, hux jos đros khoa qênhz njuôk shuôs moz gênhk mul fuô kriê pêx xênhv tsưr ziv vêv xênhz têx chuôz zênhx uz no li: Lâux câuz, tưx têik uz no, nzuôr hur si khưz tsês cov si đêx, muôx hâu vor”./.

An Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv

Lênhx hluôk nênhs Hmôngz sir jos hla đhâu phêv liv huôv tsar cêr uô nox txix trâur nuv chos ntông nox tsir thiêz tu zus

Tsôngv…yuô! Huôv tsar kinh têr chuôz zis txix tsêz chos thiêz tu zus tưz thiêz tsênhv zos tsưr ziv uô huv đros, chox lok chêx cuk kinh têr đros ntâu ziv chuôz zis Hmôngz xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh SƠn La li luz nênhx, tiv zix li chuôz zis tix lâuk Thào Lao Đô, xênhz shông 1992 nhoz jos Co Mon zos iz hâur têx ziv chuôz zis hla đhâu phêv liv chiê huôv tsar uô nox, muôx tâu phênhv sâu ngaz tul.

          Têx shông tov ntêx, chuôz zis tix lâuk Thào Lao Đô, nhoz jos Co Mon, xã Phiêng Khoài, huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La cux xưk li ntâu ziv chuôz zis tsôngv box Hmôngz txơưr hâur jos lok six txov nhêv, tsi muôx tsưr ziv tsêz chos, huôv tsar uô kôngz lôngk, phênhv ntâu zos chos poz cưk, blêx viv li sâu tsi tâu siêz. Khov muôx Đảng ủy, UB xã tsov cưv, viv li 2,3 shông tror lok no, tsôngv box uô lơưr Đảng ủy xã Phiêng Khoài li chủ trương lok hlôngr yiêz tsoz chos, tsiêx tu zus, pox nhuôk Hmôngz nhoz no thiêz tix lâuk chuôz zis tưz hlôngr yiêz siêz xar tsưr ziv uô lơưr thênhv siêz li chox kriê. Shông 2013, chuôz zis tix lâuk Đô cuiz tênhv hlôngr mênhv chêx chos blêx, poz cưk jông chiê chos txir khơưz nyar, đhâu 5 shông chos thiêz tsoz phưz, tix lâuk pov txir khơưz huôv tsar jông thiêz tso lok yar lengx siêz, tsi pôngz ntâu côngz tsoz phưz li chos poz cưk, chos blêx…Taz sik hâur têx shông chos lơưr chính quyênx tiv phaz li chox kriê, tix lâuk chuôz zis cux njiz ntâu phêv liv viv tsi tâu muôx chênhz zênhv, tsưr ziv chos. Tix lâuk Thào Lao Đô puz pâuz: “Tsoz txir khơưz tsi xưk li poz cưk, blêx, viv niêv ciêz li zoz qơưx siêz đuô, zuk tsuv nriêr pâuz tsưr ziv tsoz phưz, zôngv KHKT chos, zuôv qir tưs, tuô caz uô hiêv li chas chiê txir khơưz jông gâux, tax ploz tsênhr thiêx li muôs tâu grê”.

          Đrâuv têx phêv liv mak cux muôx têx jông lok ar têz, qiv hơưv huv đros, viv li huv chiê chos txir khơưz nyar thiêz iz cxiê zav tsoz ntông nox txir txơưr li txir lưv tsiz sôngz, hồng….tsoz chos tsơưs muôx caz moz uô hiêv, nox kaz.

          Hâur thax tsav phênhv ntâu chos txir khơưz nyar, taz sik chiê muôx tâu txir jông, tso lok phênhv sâu siêz, nhiv no tsôngv box tưz zôngv KHKT lok chos, cơưv shâuv têx tsưr vax lok tsưr ziv tsoz phưz, paz chiê txir khơưz tơưs pax, txi txir nzor đuô pir đros chiv cheix, txix co krêz đar mênhv chêx chos, tix lâuk Đô puz pâuz, shông nhiv kruôr đhâu tix lâuk sâu tâu muôx nhos 4 tênhr txir khơưz siêr nzor, fênhx pheiz muôs tâu 50 cxênhz đeiv iz cir, pir đros niêx shông mak tâu grê viv phax tar tâu moz Covid viv li niêv ciêz ngaz tul. Txơưv chos tsi trơưk chiv cheix, sâu tsi tâu ntâu li chos trơưk chiv cheix taz sik ho muôs tâu grê đuô. Tix lâuk Thào Lao Đô heik: “Shông xuz thơưx cur chuôz zis chos muôx nhos 300 tsoz. Txos nhiv no têx tsoz sâu đê tâu txir zos muôx nhos 450 tsoz, fênhx pheiz iz shông tax muôx nhos 20 tênhr txir, tiv zix zos thâuv chiv cheix shông 2022 thiêz 2023, chuôz zis sâu tâu 20 tênhr ntâu, đros grê muôs fênhx pheiz 20 cxênhz đeiv iz cir. Tsi xav nhiêx txiêx tưz yưv mak tsênhv sâu tâu 300 tsov đeiv ntâu, pir đros chos poz cưk, chos blêx mak siêz đuô lok six ntâu”.

          Đrâuv huôv tsar trâur nuv chos txir khơưz, chuôz zis tix lâuk Đô tsênhv chos cxaz 30 cir nôngz poz cưk txuôv, sâu tâu 10 tênhr, đros co zos tu zus keiz, buô, nhux, zôngv qir guôx zuôv trâu tsoz chos, txu grês tâu iz phênhv nhiêx txiêx zuôr qir. Fênhx pheiz iz shông tix lâuk chuôz zis muôx phênhv sâu tax 400 tsov đeiv thâuv tưz yưx tas têx nhiêx phir. Thiêz tix lâuk tsênhv heik kriê iz cxiê lênhx hluôk nênhs hâur jos sik đros cơưv shâuv, muôx phênhv sâu bax trâu luz nênhx. Tix lâuk Thào Lao Đô zos iz lênhx hluôk nênhs jông sir jos hla đhâu phêv liv chiê huôv tsar uô nox nhoz tiv phaz thiêz thâuv tưs cux truôx siêz pheiz kênh chênhz zênhv trâu pox nhuôk, krêz đar trâur nuv chos ntông nox txir sâuv ar têz tsuôs chox lok phênhv sâu trâu tsôngv box, gôngr phênhv txu grês cêr pluôs, uô bluô nux sâuv têz qơưk.

          Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no tsuôk muôx xâuk li no xưz, Phênhv no zos Chiz coaz Đeix nta suôz VN thax tsav Tây Bắc uô, muôx Tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk paz txưv./.

Riê Lâux VOVTB-Txâur Vax cxeik nhênhv