Pêz hêir Hmôngz chax chêk gra đêx hâur shôngk shông yiêz

         Đọc trên nền nhạc Mông.......

          Pêz hêir Hmôngz huôv tsar cêr uô nênhx nhoz trâu thax tsav tox siêz, hâur chêix ntux kruôr tsik muôx txâuk đêx sir zôngv.  Zos chiê muôx cov txâuk đêx sir zôngv hâur luz nênhx niêx hnuz, tsôngv px tsuv muk iz ntu cêr đêz thiêx gra tâu đêx lok sir zôngv. Chênhr zos li hêik ntươ, tsôngv px thiêx xar tiêk: zos muk gra đêx yiêz hâur shôngk shông yiêz chox lok uô jâuz mor trâu têis cik hnuz xiêz 1 tsiêz, shông ntươ, chuôz zis co zuôr njiz ntâu cêr vav mênhx hâur luz nênhx thiêz zuôr muôx txâuk đêx lok sir zôngv hâur shông co.

          Txươv pêz Hmôngz chax chêk gra đêx hâur shôngk shông yiêz cux jông iz zav; taz sik iz thax tsav qươ nhiêk uô txươr lươv nhiêk tsik siz thôngx. Pir li pêz Hmôngz nhoz tỉnh Yên Bái ho xav tiêk: Uô ntêx thâuv zuôr muk gra đêx yiêz hâur shôngk shông  yiêz; tsuv gra 3 đêiv xor cxênhx đros trâu 3 tus shaz chox trâu ntươv kror qươ gra đêx hâur shông yiêz. Tix lâus Nủ Hlâu x Vax, nhoz huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái muk gra đêx thor đêx yiêz li no:

        Zos iz lênhx lâuk hnuz nhôngs siêz, hâur yênhx shông, zơưv Njuôz Shôngx x Muôk nhoz xã Co Mạ, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La cux tsênhv niêx hnuz kriê chor hluôk sơưr nzor muk gra đêx yiêz hâur hnuz xiêz 1 tsiêz shông yiêz; viv pêz hêir nênhs Hmôngz tsưr ziv, siêz xar tiêk: Hmo 30 tsiêz zos hnuz cơưs hâur shông lâuk, chuôz zis tsuv muk gra iz thôngz đêx chox lok tsês. Txos trâu thâuv 12 six tror sâu, zos six hơưv hla trâu shông yiêz, chuôz zis tsuv muk gra iz thôngz đêx yiêz lok đros thôngz đêx gra hmo 30 tsiêz, đhâu ntơư, tsuv mav muôz oz luz thôngz đêx cox lux, zos thôngz đêx yiêz hnar đuô thôngz đêx kuz mak shông co zuôr muôx ntâu ntux nas; zos thôngz đêx kuz gra hmo 30 tsiêz hnar đuô, mak shông ntơư, muôx ntux nas tsơưs.

          Tus tsưr tsêr tsuv muôz oz luz ntiv lox luôx iz zav, iz ntiv đêx yiêz muk gra thâuv sơưr nzor hnuz xiêz 1 tsiêz, iz ntiv đêx kuz muk gra hâur hmo 30 tsiêz, muôz oz ntiv đêx co chox lok lux, zos ntiv đêx kuz hnhar đuô mak shông co ntux nas tsơưs, zuôr muôx ntux kruôr gis; zos ntiv đêx yiêz hnhar đuô mak shông co, muôx ntux yar ntux nas huv đros, zuôr sâu tâu ntâu kôngz lông: Zơưv Xênhr Tuz x Vưx nhoz saz huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La hêik pâuz nzir:

        Nền nhạc Mông…………

        Pêz hêir nênhs Hmôngz chax chêk gra đêx yiêz thâuv têis cik sơưr nzor hnuz xiêz 1 tsiêz hâur shông yiêz, zos iz vênhx huôv jông cxôngx nzor muôx liv trâu luz nênhx thiêz pâuz tâu ntux yar ntux nas hâur shôngk shông yiêz đros trâu tsưr ziv, siêz xar njôngr cov iz shông yiêz muôx jông đas jos, sâu tâu ntâu kôngz lôngk, muôx luz nênhx tsâu sor./.

Tsu cxêik-Vừ Chu, CQTT Tây Bắc

Nus zơưv Tẩn Vần Siểu

1. Xuz thơưx mak uô cox tsâus ntâu tưz tsês six hơưv đros pêz thav hâur tsaz yênhz thâuv hâur shôngk shông yiêz Mir Shông 2023 no. Thor cox puz pâuz, tsiêz têz qơưk cux zos tsôngv box Cho nhoz Sa Pa luz tsiêz lox tiv zix. Zos li tsiêz tâu pox nhuôs tsôngv box Cho bax uô li chak zuôv?

“Txix thâuv hâur hlik hli 12 cxuô kror hâux lưv tưz tsik yuô khưr lơưv mak, cux zos thâuv tsôngv box Cho bax cxuô zav chiê nox tsiêz. Uô ntêx thâuv zuôr tsưr tsix nox tsiêz, cxuô chuôz zis zuôr thor txir nênhz paz xêir hnuz nhôngs jông chiê hêik trâu pox côngz zơưv côngz pâuz thiêz lok đros chuôz zis nox tsiêz. Tsôngv box cho Sa Pa piz nox tsiêz txix hnuz 15 txos hnuz 30 hli 12. Uô ntêx zuôr nox tsiêz mak lênhx txir nênhs hâur chuôz zis zuôr txiêr ntơưr, tuô buô txi côngv pox côngz zơưv côngz; pox niêv mak tsâu cxur, chuz mor tuôr nduôr thiêz uô jâuz mor chiê hu cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk tuôx đros chuôz zis nox tsiêz. Tsôngv box Cho Sa Pa nox tsiêz mak tsuv tuô buô thiêz tuôr nduôr chiê txi côngv tsiêz”.

2. Zos li thor cox puz pâuz, tiv li chak tsôngv box Cho ho tsuv tuô buô thiêz tuôr nduôr chiê txi côngv pox côngz zơưv côngz?

“Tsôngv box cho li luz nênhx zos khov trâu uô kôngz nuv. Viv li txix iz đraz hli 5, hli 6 pox nhuôs tưz piz tu zus, chos kôngz lôngk chiê bax cxuô zav trâu hnuz tsiêz… tsoz chos, tsiêx cxu hloz lox,huôv tsar jông mak cux zos muôx pox côngz zơưv côngz paz. Chinhr viv li tsiêz zos jiês chiê têx tuz nhuôs, sơưr đơưk uô tsâus pox côngz, zơưv côngz. Viv li tsôngv box Cho Sa Pa thâuv txi côngv tsiêz mak tsuv muôx grêix buô thiêz nduôr blêx, txơưv buô lox thiêz zâu lok cux tâu”.

3. Thor cox puz pâuz, phongx cxưx txi côngv tsiêz tâu chor chuôz zis kriz uô li chak, tiv zix zos hâur hnuz 30 Tsiêz?

“Đhâu thâuv chuôz zis tsưr tsix nox tsiêz mak muôx tas nro cxuô lênhx nênhs, pox nhuôshâur jêx jok đros côngv cêr lov jêv, shir phaz. Txos zar hnuz kêix 30 tsiêz, zuôr bax tsuv jâuz mor chiê txi côngv pox côngz zơưv côngz, hêik pox côngz zơưv côngz lok đros chuôz zis nox tsiêz. tsuv mor no muôx nduôr blêx, zav nduôr tsuv muôx hâur tsôngv box Cho liêz li tsuv mor txi côngv 30 tsiêz; txir ntông, mor blâuv, pax txir đuôx… xar muôx 5-6 six zuôr tsâuk ntux, tsưr tsix zuôr sơưr ntơưv thax đaz hêik pox côngz zơưv côngz lok đros chuôz zis nox tsiêz, paz trâu iz shông yiêz chor nênhs hâur chuôz zis muôx đas jos, uô tâu nox, sâu tâu kôngz ntâu.

Đhâu thâuv piz hla trâu shông yiêz, chor nênhs hâur chuôz zis zuôr muk txix krỏ rtrôngx tas tơưv đrâuv jôngr muk trâu faz Đông txos trâu iz luz hâur pâuk ntông lox, muôz triêv txir trâu hâur pâuk ntông thiêz muôz chor ntơưr chêr njơưk trâu hâur đros siêz xar tiêk xa têx kror tsik jông hâur shông kuz por tsês muk, thor iz shông yiêz sơưr đơưk tsik muôx moz gênhs thiêz shir phaz. Đhâu thâuv tror lok tsêr iz lênhx nênhs zuôr khơưk iz luz poz jêz zâu chox lok tso trâu hâur tơư thax đaz đros tsưr ziv zuôr njiz tâu cxuô kror jông thâuv hâur shôngk shông yiêz thiêz côngv cêr lov jêv hâur têx hnuz tsiêz txos tas hnuz 4 tsiêz”./.

Thor uô cox tsâus ntâu!

(Thiều Nghiệp-Lik Thox cxêik nhênhv)

Tsôngv box Thái đuz nox tsiêz li chak?

Nhạc nền Thái….

Tsôngv box Thái txi côngv pox côngz zơưv côngz 10 hnuz iz jiês. Viv li zos tiêk hnuz txi côngv co ndax trâu iz hâur chor hnuz tsiêz mak lơưr zuôr xêir hnuz no chiê tsưr tsix nox tsiêz. Zos tsik ndax mak zuôr xêir iz hnuz txơưr đuô taz sik tsik zos chor hnuz chuôz zis tsuv chêir. Hnuz co zuôr hu cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk hâur jêx jok tuôx đrox chuôz zis nox tsiêz.

Uô ntêx zuôr nyêis yêv kho đuô thax đaz hâur hnuz tsiêz, tsưr tsês zuôr muk trâu hâur qar thax đaz chiê trâu chơưr trâu hâur oz luz piz chơưr txi côngv, hlơưr pêz tsưv shaz, thiêz muôx luk hêik trâu pox côngz zơưv côngz pâuz. Zơưv Cà Văn Hịch, nhoz jok Co Pục, xar Chiềng Ngần, thành phố Sơn La hêik pâuz lok luk thor li no: “Hêik trâu pox côngz zơưv côngz pâuz, hnuz no têx tuz nhuôs zuôr nyêis yêv kho đuô thax đaz chiê nox tsiêz, thor pox côngz zơưv côngz cxoz xar li chak, chuôz zis zuôr uô tsuv mor chiêstxi côngv pox côngz zơưv côngz”.

Đhâu thâuv hlơưr shaz, tok shaz cuz tas mak tsưr tsês zuôr nyêix yêv thax đaz, muôz cxuô zav tưz muôz lok tso hâur thax đaz uô ntêx co yêv lok saz đrâuv, tsuôk tsês chiê hâur kror qơư co ntiv shaz thiêz 2 piz chơưr. Hâur iz shông khưr uô nox, txos thâuv ntux yiêz lok, tsôngv box Thái tsik so bax ntâu zav mak chuôz zis tưz uô tâu chiê txi côngv pox côngz zơưv côngz, uô tsâus pox côngz zơưv côngz tưz paz trâu chuôz zis uô tâu nox tâu hnar, muôx đas jos.

Thâuv tsưr tsêr tsênhv nyêis yêv kho đuô thax đaz, mak chor pox niêv hâur chuôz zis zuôr bax pluôs su trâu sơưr đơưk nox. Đrâuv cxuô zav tâu bax uô tsiêz li grêix kruôr, hnhur nzưv, grêix njêl kruôr… mak hâur tsuv mor tsênhv muôx nzir têx zav nox txơưr li grêix kêiz, grêix njêl kâuz, grêix buô cxiêz, jâuz…

Đhâu thâuv bax tiêr cxuô zav nox, chuôz zis zuôr trâu iz tsuv mor chiê txi côngv pox côngz zơưv côngz. Hâur tsuv mor txi côngv pox côngz zơưv côngz mak muôx txir ntông, nduôr thax, đêx kaz jiz thiêz grêix kêiz, grêix buô, mor blâuv, nduôr txâuv puôz, 2 ntiv cuô jâuz, iz điê njêr, iz tês trơưs, 7 lok sik 9 piz chơưr. Đhâu thâuv bax tiêr tsưr tsêr zuôr gra tsuv mor co muk trâu hâur qar thax đaz, hlơưr shaz, trâu chơưr thiêz piz txi côngv pox côngz zơưv côngz. Zơưv Cà Văn Hịch puz pâuz nzir: “Shông lâul tas, shông yiêz lok txos, chuôz zis muôx tsuv mor chiê txi côngv pox côngz zơưv côngz. Hu pox côngz zơưv côngz lok đros nox tsiêz. Thor pox côngz zơưv côngz paz trâu sơưr đơưk hâur chuôz zis iz shông yiêz muôx đas jos, uô tâu nox tâu hnar, sâu tâu kôngz lôngk ntâu,uô hâux lưv tâu trơưk li siêz xar”.

Txi côngv tas, tsưr tsêr zuôr tơưv lok tok chor shaz cuz tas iz đraz mak tsơưk tsuv mor lok. Đhâu co trâu mor chiê hu cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk đrox nox tsiêz. Phôngv shông yiêz sơưr đơưk muôx jos, uô nênhx nhoz shir phaz, tsik muôx moz gênhs. Zơưv Tòng Văn Xôm puz pâuz: “Hnuz no chuôz zis tsưr tsix nox tsiêz, hu sơưr đơưk tuôx đros chuôz zis nox tsiêz. Chuôz zis tsik muôx đaz tsi jông nox, jông hâuk, tsuôk muôx khoz chơưr zâuv sơưr đơưk hla trâu shông yiêz muôx đas jos, uô cxuô zav tâu trơưk li siêz xar”.

Nền nhạc Thái…

Tsôngv box Thái đuz li hnuz nyêis yêv kho đuô thax đaz hâur jiês tsiêz cux zos hnuz têx tuz nhuôs lok đros chuôz zis, cưr tix nênhs tsa sơưr đơưk nox tsiêz. Đhâu co paz muôx tâu cêr lov jêv, shir phaz thiêz paz muôx cêr sik côngv siêz jông đuô hâur jêx jok./.

(Cà Thành-Lik Thox cxêik nhênhv)