Hlôngr yiêz sâuv thax tsav cách mạng Ma Ly Pho

Ntâu shông đhâu lok no, lâul jok Tẩn Dâu Vần nhoz jok Sơn Bình, xar Ma Ly Pho cux tsik so piêr trâu têx tuz nhuôs mnôngs lok cán bộ, chiến sĩ pênhz phax li jiês tsav txênhz chiê tsưx phưv ntus đriv. Zơưv Tẩn Dâu Vần hêik: Bôv đôiv Pênhz phax tưz tsik zos tsưx phưv truôx jông thax tsav ntus đriv thâuv muôx tsav txênhz mak hâur ntu têz qơưk tiêx tuk nhiv no, lơưr cux uô ntêx hlo hâur cxuô luôs hâux lưv ntơưv thax tsav qơư. Jêx jok tâu hlôngr yiêz li nhiv no cux zos muôx bôv đôiv Pênhz phax yax kriê, hêik pox nhuôs sik côngv siêz, txo tsês têx phongx cxưx, tsưr ziv uô nox pôngz kaz chiê huôv tsar kinh têr, txo grêk cêr yêiz pluôs:“Chor bôv đôiv Pênhz phax tưz tuôx ntơưv no paz trâu pox nhuôs hâur jêx jok chos tsơưz, chos ntông cao su, viv li nhiv no pox nhuôs luz nênhx tưz truôx tuk jux juk”.

Xar ntus đriv Ma Ly Pho muôx 9 luz jok, zuôr xar 650 ziv chuôz zis thiêz xar muôx 3.000 lênhx nênhs. Tsênhv tsênhz, tsôngv box cxuô mênhx cxưx nhoz ntơưv no txux chi tsik siz txis. Ntâu shông đhâu pox nhuôs cux tsênhv uô nox lơưr têx tsưr ziv kuz, khov trâu ntux yar ntux nas paz, viv li luz nênhx yuôr ntâu txov nhêv. Pov tâu pêx xênhv li cêr yêiz pluôs co, Zênhx Pênhx phax trôngx đriv Ma Lù Thàng tưz hêik trâu hâu nov ntơưv qơư pâuz uô têx tsưr ziv tu zus, chos kôngz lôngk lơưr saz hax huv thiêz choz zok trâu chor chuôz zis cơưv shâuv uô trơưk chiê paz txo grêk cêr yêiz pluôs truôx đrênhk. Thiếu tá Nguyễn Văn Thu, Phưv Zênhx tsar Zênhx Pênhz phax trôngx đriv Ma Lù Thàng, Bôv đôiv Pênhz phax Lai Châu puz pâuz:“Thâuv cxiv tsa cêr côngv siêz cxuô mênhx cxưx, viv tsưr ziv tsưx phưv, cxiv ngaz tuk ntus đriv, tsuv tsov cưv txos gra siêz luz nênhx cxuô zav trâu tsôngv box. Uô lơưr Bôv đôiv Pênhz phax tỉnh li tsưr ziv, taz viv tưz kriz uô ntâu tsưr ziv chiê paz trâu pêx xênhv huôv tsar kinh têr, hâur co tsưr ziv chos tsơưz paz muôx tâu tsiv gri kinh têr siêz trâu pox nhuôs ntơưv thax tsav qơư”.

Kuôk no oz pêz shông, tix lâus Hoàng Quang Cò, nhoz jok Sơn Bình, xar Ma Ly Pho ziv chuôz zis cux xưk li ntâu ziv chuôz zis txơưr đuô hâur jok, zênhx zos chuôz zis pluôs, luz nênhx txov nhêv thiêz muôx tsik txâuk cxuô zav. Tiv tsik muôx tsưr ziv lok tsêz chos kôngz lôngk, khưr uô hâur yênhx shông luz nênhx cux txov nhêv thiêz muôx tsik txâuk nox. Shông 2014, tix lâus chuôz zis tâu cán bộ Pênhz phax trôngx đriv Ma Lù Thàng paz kriê tsưr ziv chos tsơưz. Nhiv no, txix têx nhiêx muôs tsơưz, tix lâus chuôz zis sâu tâu yênhx puô triệu đêiv iz shông:“Muôx nhos 10 shông tror đrav ntêx, pox nhuôs hâur xar Ma Ly Pho lok six txov nhêv. Thâuv ntêx pox nhuôs têx ar têz mak tsuôk zos chos poz cưk xưz, chos poz cưk mak chuôz zis tưs uô ntâu cux tsuôk sâu tâu muôx 30-40 triệu đêiv iz shông. Txix thâuv chor nênhs uô lax luôv saz Trung Quốc sâu zuôr têx tsơưz, pov muôx tâu tsiv gri kinh têr siêz viv li pox nhuôs thiêx chos”.

Chor jêx jok sâuv thax tsav ntus đriv Ma Ly Pho nhiv no tưz hlôngr yiêz ntâu, pêx xênhv luz nênhx tsâu sor đuô. Cêr sik côngv siêz tuz lênhv đros pêx xênhv cux truôx đuô, sik đros cxiv tsa thax tsav qơư cách mạng ntus đriv no cov huôv tsar thiêz jông jav đuô./.

(Khắc Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv)

Niêv lâul Tôngx xơưs uô, đros por hưv tsês tsôngv pox niêv Hmôngz têx tsôngk yo tiêz

Iz txưv zos tsôngv box Hmôngz lênhx tuz nhuôs, pâuz jông lok luôs hâux lưv xơưs uô têx tsôngk yo hnar, shông 2019 niêv lâul Tôngx Xênhv Muôk tưz quyết tinhv yưv muôx 20 tsov đeiv chiê krêz uô qơư xơưs pox niêv Hmôngz têx tsôngk yo tiêz hnar. Xuz thơưx niêv lâul phênhv ntâu zos xơưs uô trâu zuk hnar thiêz muôs iz kro mê njik trâu chor pox niêv vir ndâuk hâur jok.

Niêv lâul Tôngx heik pâuz: Thâuv ntêx, pox niêv Hmôngz têx tsôngk hnar li: Tril yo, tiêz tâu muôz ntâuz max uô, xơưs têk, tsi xơưs uô ntâu zav, tsi muôx têx ntâuz xor jông li nhiv no. Taz sik, tsưr ziv xơưs uô li no tsuv pôngz ntâu six hơưv, hnuz nhôngs, côngz đas jos (tas nhos 4, 5 luz hlik) xuôk têk xơưs uô iz kro jux juk thiêx uô tâu tiêr iz chêr tsôngk pox niêv, têx chêr lav xơưs uô zôngx ziv hnar uô liêx têz ntơư, zos yo, tiêz, sêr, gri muôs txix 500-600 cxênhz đeiv, hok têx chêr tsôngk yo tiêz jông, nriê uô ntâu ntâuz xor tsơưs tsơưs tsuv tas iz shông, gri muôs txix 1-2 tsov đeiv.

Txix têx phiv liv li heik sâuv, niêv lâul tưz xar zuôr li chas cov txo grêk tsơưs tâu six hơưv hnuz nhôngs, côngz đas jos chiê uô tâu tiêr iz chêr tsôngk yo tiêz, cê khax jông jav trơưk li têx hluôk nhiv no siêz nhiêv, cê tuôr tâu tsês zuk Hmôngz têx txux chi xơưs uô tsông hnar, niêv lâul Tôngx tưz jux juk bax zuôr tâu têx yuôz nriê xor, chaz xor, xơưs têx tsôngk, zôngv Suôr têx ntâuz xor muôx muôs hâur ciêz đrôngs đros trâu nriê uô têx pax ntâuz, muôz chor xor liêz njuôz, ntâuz txêix lok siz fiv, xơưs uô cov khax jông. Niêv lâul Tôngx heik:

Luôs hâux lưv xơưs uô pêz Hmôngz têx tsôngk yo tiêz co tsuv gruôs thiêz moz siêz uô tsi so hlo, huôk njôngr six hơưv uô zav no tas uô ciês zav tov, uô li ntơư lơưv yênhx hnuz tsi tâu so hlo. Chiê  xơưs uô tâu têx chêr tsôngk yo tiêz jông, tâu trơưk li chor pox niêv vir ndâuk siêz nhiêv mak kaz côngz tsuv gôngr, pâuz muôz têx ntâuz xor txêix jông lok siz fiv xơưs uô yo, tiêz, câuk mov, lar heik zos têx chêr zuôr hnar muk siz tưr uô si lov jêv hâur hnuz ntênhs, hnuz tsiêz  ntơư tsuv xơưs uô lok six jông trơưk li cxênhx hluôk nhiv no siêz nhiêv. Iz zav li luz yo, xuz thơưx zos txiêr xơưs ntiês yo, têk yo txos trâu muôz têx ntâuz txêix jông lok siz fiv, xơưs lo uô cê, đhâu ntơư li ti têx hlơưs, nhiêx đei trâu ntiês yo, têk yo cov khax jông…. Chênhr viv max mav uô, xơưs tik iz kro jux juk li co trâu, viv li nhiv no iz cxiê têx zav mê li ntiês yo, têk yo txơưv tưz muôz yuôz xơưs, tsi thôngx li thâuv ntêx xuôk têk xơưs uô, taz chiê uô tiêr tâu iz chêr tsôngk yo tiêz pox niêv Hmôngz  lok hnar cux pôngz lok six ntâu six hơưv, hnuz nhôngs. Ciês têx kror xơưs uô zôngx ziv, iz chêr tsôngk yo tiêz tưz uô tas 2, 3 hnuz, hok nriê têx xor liêz njuôz, muôz têx ntâuz txêix uz no lok siz fiv, xơưs lo uô cê cux tas muôx 2 ciêz, têx chêr tưs xơưs uô jông mak cux yênhx hlik.

Taz sik, xơưs uô trơưk li tsưr ziv yiêz no, têx tsông yo tiêz niêv lâul uô tâu ho muôs pôngz đuô thiêz phênhv sâu tâu cux ntâu đuô pir li thâuv ntêx, xav kror đruôz đraz iz hlik niêv lâul muôs tâu nhos 25 chêr tsôngk yo tiêz, tâu xar muôx 20 tsov đeiv iz hlik. Tsi tiêk phưx vưv tsôngv pox niêv vir ndâuk sơưr đơưk hâur jok, niêv lâul Tôngx chuôz zis qơư xơưs uô têx tsôngk yo tiêz hnar co cux tâu ntâu tus chôngz lênhx pox niêv vir ndâuk hâur jok thiêz luôs 2 chas xã, jok txơưr đuô pâuz txos, đas cir zuôr ntâu. Iz txix thâuv muôx moz Covid-19 huôv xênhz phiv liv, tsi yuô muôx kruô muk lol đhâu, têx lênhx tuôx zuôr tsôngk yo tiêz hnar lok cux tsi yuô pov tuôx, niêv lâul ho xar tsưr ziv tsiv uô, xơưs têx yo tiêz nhuôv zâu, xơưs uô tsês yênhx pơưs chiê trâu ntơư lok sik têx chêr hnar muk uô liêx têz phưx vưv tsôngv box sơưr đơưk. Niêv lâul Tôngx Xênhv Muôk heik pâuz nzir:

Niêv lâul Tôngx Xênhv Muôk cux tsês six hơưv, hnuz nhôngs kriê têx tsưr ziv xơưs uô pêz Hmôngz têx tsôngk hnar heik sâuv tâu trâu 5 lênhx pox niêv vir ndâuk hâur jok, hâur xã thiêz luôs 2 chas xã đrâuv cơưv shâuv, đros xơưs uô zuk heir nênhs têx tsôngk yo tiêz chiê muôx nzir phênhv sâu tâu têx thâuv luz six hơưv shênhx, tsi muôx đaz tsi uô ntơư. Niêv lâul Cơưv Xênhv Zax, nhoz xã Nà Ớt, huyện Mai Sơn, lênhx tâu niêv lâul Tôngx kriê tsưr ziv xơưs uô pêz tsôngv pox niêv Hmôngz têx tsôngk hnar, nhiv no tưz krêz uô tâu iz qơư xơưs têx tsôngk yo tiêz co ntơưv qơư muôs heik pâuz:

(Lầu Chia-Riê Lâux cxeik, nhênhv)