Huôv tsar sâm Lai Châu thiêz pêx xênhv tox siêz tsưr ziv uô bluô nux

Txix iz jiês muk uô si đhâu têx xuz jôngr thâuv shông 2018, tix lâus Tẩn Sài Nhuần, nhoz jok Sín Chải, xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ (Lai Châu) tưz gra iz tus zuz đrox tsi pâuz tsênhz bê lok chos. Đhâu thâuv nuk sơưr đơưk, tix lâus thiêx pâuz no zos iz tsoz yuôx đrox njuôz, muôz râuz hâuk lok six jông trâu đas jos viv li qir zok nriêr ntâu lok chos hâur têx vax jê iz ndis qơư nhoz. Txix co chuôz zis qơư chos chor yuôx đrox njuôz no tưz tâu chôngz lênhx ntâu tus zok nriêr zuôr txos. Tix lâus Tẩn Sài Nhuần heik: Nhiv no chuôz zis tưz chos tâu nhos iz ha, 2 cxênhz tsoz muôx iz shông ntâu, hâur co têx tsoz muôx 5 shông zos zuôr xar iz cxênhz tsoz. Njuôk xav txos tas shông 2023, chuôz zis zuôr krêz đar liêx têz chos muôx 2 ha thiêz nhiv no tsênhv taz tov uô zuz chiê tâu chos, tâu muôs trâu luôs lưv tus: “Xuz thơưx chuôz zis chos cux tsi tâu tâu sâu, tsuv chos muôx 2, 3 shông li tâu sâu đê, muôs tâu nhiêx txix 30-40 tsov đeiv. Seiz pov chor yuôx đrox njuôz no hloz lox jông thiêz muôx phênhv sâu tâu siêz, viv li chuôz zis cux qir krêz đar liêx têz chos. Têx yuôx no tsi zos chos iz shông mak zuôr tâu sâu đê, tsuv zos 5 shông li ntơư. Zos chos tâu 2 ha, tu tâu jông thiêz têx yuôx hloz lox trơưk tsưr ziv mak njuôk xav zuôr tâu nhos 2-3 tyv đeiv, viv xav kror đruôz đraz gri nhiv no muôs hâur ciêz đrôngs 6 tsov đeiv iz cir”.

Xã ntus đriv Sì Lở Lầu zos qơư phênhv ntâu tsôngv box Cho uô nênhx nhoz. Co thâuv ntêx cux zos thax tsav txov nhêv yax hâur huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu, viv pêx xênhv cêr nênhx phôngz cxưx pôngz kaz thiêz phênhv ntâu zos uô liêx têz. Tiêv sik, iz txix thâuv huôv tsar chos têx yuôx đrox njuôz no, pêx xênhv luz nênhx tưz hlôngr yiêz ntâu. Txos nhiv no, trâur nuv HTX chos yuôx đrox njuôz ntơưv qơư tưz muôx zuôr xar 10ha, phênhv ntâu nhoz têx jok li: Lản Nhì Thàng, Lao Chải, Gia Khâu, Thà Giàng, Phố Vây…., xav hur si tsiv grê nhos 10 tơưv tyv đeiv. Zơưv Tẩn Lao San, Phưv Chủ tịch Ủy ban xã Sì Lở Lầu, huyện Phong Thổ heik pâuz: “Thâuv ntêx pêx xênhv muk gra pêv har jôngr chos, pov muôs tâu gri viv li sơưr đơưk tưz krêz đar liêx têz chos. Nhiv no muôx iz cxiê chuôz zis tưz huôv tsar uô yênhx HTX thiêz 2, 3châuv chuôz zis chos lơưv, iz chuôz zis chos txix 2, 3 cxênhz xưv phaz txos iz ha. Viv huôv tsar chos tâu jông, muôs tâu gri tưz gra lok phênhv sâu tâu trâu pêx xênhv thiêz jux juk sơưr đơưk muôx luz nênhx tsâu sor, hlôngr yiêz”.

Têx yuôx đrox njuôz heik sâuv tưz khav tinhv tâu phênhv sâu thiêz tsênhv tâu huôv tsar chos ntâu nhoz chor huyện: Tam Đường, Sìn Hồ, Phong Thổ thiêz Mường Tè. Ntơưv qơư tsưr ziv, sir jos txos shông 2030 chos muôx nhos 3 cxênhz ha thiêz txos shông 2045 chos cov tâu 10 cxênhz ha.

Tiến sĩ Phạm Quang Tuyến, Viện nhênhz chơưv jôngr nuv, nhoz Viện khoa học jôngr nuv Việt Nam khav tinhv, đhâu 10 shông ntâu nhênhz chơưv tso pov, nhoz Lai Châu jông huôv tsar chos zav yuôx đrox njuôz no. Hur tiz si têx qơư nhoz tox siêz puôr lênhx jông chos tas nro. Taz sik, chiê por hưv thiêz huôv tsar yuôx đrox njuôz sâm Lai Châu yênhx xiv huv muôs uô yuôx kho moz gênhk thiêz yênhx têx yuôx muôx suôz bê to, luôs hâux lưv xeir zuz, uô zuz, chos thiêz tu zos iz kro lok six zuôr trâul txos, tsuv tâu moz siêz: “Chiê por hưv tâu jông têx yuôx đrox njuôz heik sâuv, xuz thơưx zos tsuv yênhx lix tsênhv qơư nhênhz chơưv, por hưv tsês têx zuz đrox yuôx jông chiê huôv tsar chos ntâu jux juk trâu zar tov kaz no. Thôngz đhâu chos, tsiv uô pêz muôx tâu têx zuz nôngz jông, muôx têx zuôr huôv tsar chos hâur têx xuz jôngr, cov muôx ntâu tsar zav chiv xênhz đrox tsuôs đuô. Thiêz txix co, xeir tâu têx zav jông, muôs tâu gri chiê tsiv uô, huôv tsar chos”.

Njuôk hov thax tsav chos, muôz jông six hơưv đros trâu têx tsênhv chêi cux iz zav li xav tinhv tsênhz mênhx têx tsi jông hâur ntu huôv tsar uô….zos tsưr ziv tsênhv tâu hâu nov tỉnh Lai Châu sir jos chox kriê, đơưk uô. Txơưv li ntơư, taz sik chiê đơưk uô tâu têx phiv liv li heik sâuv, lok six zuôr trâul txos tas nro cxix luôs chính trị, xuz thơưx zos huôv tsar yênhx cêr sik côngv, siz paz uô, cxiv tsa qơư kriê, hlôngr yiêz tsưr ziv uô têx nôngz zuz, tu, sâu đê, por hưv thiêz tsiv uô yuôx đrox njuôz./.

                                      Khắc Kiên-Riê Lâux cxeik, nhênhv

Yax kriê lok dưv anr Mê Công Lan Thương

Nam: Dưv anr “Txo grêk cêr pluôs thôngz đhâu huôv tsar uô nox kôngz nuv thiêz thương maiv thax tsav ntus đriv Việt Nam-Lào” tâu Ủy ban tỉnh Sơn La cuêz tênhv tso tơưv kriz uô sâuv thax tsav 4 xar nhoz ntus đriv huyện Yên Châu (zos: Chiềng On, Chiềng Tương, Phiêng Khoài, Lóng Phiêng). Dự anr tâu paz txix Cuiv tiv zix Sik côngv Mê Công-Lan Thương tsês trâu thax tsav chor xar ntus đriv muôx kinh têr-xar hôiv tsênhv yuôr ntâu txov nhêv, chos têx zav tsoz chos muôx tsiv gri kinh têr siêz đuô hlôngr trâu poz cưk, kok ntông, uô tsưr ziv uô nox sik côngv, đros trâu ciêz đrôngs hâur sâu zuôr têx hax huv đhâu sâu tas cov truôx tuk, paz muôx hâux lưv uô thiêz chuôz ndê phênhv sâu, hlôngr yiêz luz nênhx trâu pêx xênhv hâur thax tsav uô Dưv anr.

Nữ: Tsoz Tsax njuôz zos zav tsoz chos lơưk zuôr tơưr, muôx chêx cur lok kinh têr thiêz nhiv no tsênhv tâu chos ntâu ntơưv iz cxiê huyện: Vân Hồ, Mộc Châu, Phù Yên, Sông Mã. Ntu chos siv tsoz Tsax njuôz tưz tâu kriz uô sâuv thax tsav tỉnh txix shông 2017, txos nhiv no đhâu 5 shông puz pov tsoz Tsax njuôz zos zav tsoz chos hloz lox jông thiêz huv đros trâu đêx ar, qiv hơưv ntơưv thax tsav tỉnh Sơn La. Tsoz Tsax njuôz zos zav tsoz chos tsês hâur pâuk, pêx xênhv tsuôk chos iz jiês taz sik paz sâu tâu hâur 8-10 shông, cxênhx txuôs tâu nhiêx txiêx uô thiêz đas jos uô lox tôngv; Six hơưv txix thâuv chos txos trâu thâuv sâu jiês xuz thơưx zos txix 80-90 hnuz, six hơưv sâu nhoz yênhx fâuv zos txix 50-60 hnuz, iz shông sâu tâu 4-6 jiês, sâu tâu ntâu piz txix shông tiv oz (zos txix fâuv tiv 4 tror muk) tâu muôx 2,5-4 tấn iz héc ta; phênhv sâu trâu pêx xênhv zos txix 70-120 triệu đêiv iz héc ta iz shông, siêz đuô 2-3 jiês pir li chos poz cưk, kok ntông. Tsơưr lươngv chor tơưr Tsax njuôz zuôr chuôz ndê jux juk xav txix shông tiv 2 , iz shông zuôr sâu tâu 6 jiês.

Nam: Dưv anr tâu Ủy ban tỉnh Sơn La tso tơưv đros tsưr ziv zos paz trâu muôx nhos 750 ziv chuôz zis huôv tsar 230 héc ta tsoz Tsax njuôz sâuv thax tsav 4 xar: Chiềng On, Chiềng Tương, Phiêng Khoài, Lóng Phiêng. Ủy ban huyện Yên Châu tưz tso tơưv tsưr ziv phêiz kênh huôv tsar tsoz Tsax njuôz zuôr tâu kriz uô txos trâu yênhx xar.

Nữ: Thâuv cxaz chuôz uô Dưv anr, chor ziv chuôz zis zuôr tâu sơưv liv txix têx paz li đrav kaz:

 Chor ziv chuôz zis tâu paz iz phênhv nhiêx txiêx yưv pênhr trâu zuôr zuz nôngz, qir zuôv, mêir têr, bâuv li 29 triệu đêiv iz héc ta. Iz đraz nhiêx txiêx yưv pênhr tsênhv yuôr zuôr tâu Công ty sâu zuôr tơưr Tsax muôz kir txêik uô ntêx trâu chor ziv chuôz zis thiêz tror thêv trâu thâuv công ty sâu zuôr xav txix shông piz sâu tiv oz, tsik muôx nhiêx liv (Shông xuz thơưx công ty sâu zuôr mak tsik tâu xav txos chor nhiêx kir txêik no).

Nam: Chor ziv chuôz zis thâuv cxaz chuôz dưv anr zos tưz cxaz chuôz trâu sik côngv txix thâuv uô txos thâuv sâu zuôr muôs têx hax huv, chor ziv chuôz zis zuôr tâu Dưv anr kruôz kriê kỹ thuật chos, tsoz phưz, sâu, têr uô têx tơưr tsax; tâu thox cxov, yênhx lix chor paz nênhs sik côngv uô, paz kruôz kriê uô côngz xưv sêiz car têx tôv paz nênhs sik côngv hâur uô nox thiêz sâu zuôr muôs têx hax huv txix tsoz Tsax đros Doanh nghiệp sâu zuôr uô kaz ciês.

Nữ: Tâu taz por qơư sâu zuôr muôs têx hax huv thâuv sâu tas, Dưv anr zuôr paz chiê chor ziv chuôz zis tâu cir hux thôngx sâu zuôr muôs têx hax huv đros doanh nghiệp 40 triệu đêiv iz héc ta (zos tiêk txos six hơưv sâu tos sâu zuôr tsik tuôx sâu zuôr trâu chor ziv chuôz zis mak chor ziv chuôz zis tâu txêik têx nhiêx txiêx paz ntơưv zênhx hangx lơưr têx kror tâu cir hâur Hux thôngx)./.

Đức Anh-Lik Thox cxêik nhênhv