Luz nênhx yiêz nhoz thax tsav qơư cách mạng Puz Nhungz

Puz Nhungz zos huyện Tuần Giáo, tỉnh Lai Châu (kuz), nhiv no zos tỉnh Điện Biên li thax tsav tox siêz đêz đrôngs, muôx tox trôngz ntâu, cêr muk lok njiz ntâu phiv liv. Tiv cêv kuôk đêz têx tỉnh qơư kik, viv li txơưv ciês thâuv cách mạng hli 8 yênhx côngz lok Tuần Giáo cux tsik tâu muôx tsưr tsix Đảng cộng sản thiêz phongz yaox cách mạng.

Taz sik, hâur jiês ntâuk tros châuz Pháp, Puz Nhugz tưz tâu xêir tsov zos Ban cán sự Đảng tinhv Lai Châu li qơư cách mạng. Đros muôx chi bộ Lai Châu li chox car, kaz shông 1949, Ủy ban ntâuk tros châuz oz xar Pu Nhungz thiêz Tỏa Tình (huyện Tuần Giáo) tâu yênhx lix. Hâur shôngk shông 1950, đôiv du kịch xar Puz Nhưngz tâu yênhx lix. Txix ciês thâuv chor hnuz xuz thơưx tâu yênhx lix, tsuôk muôx tsơưs cxuô zav triêv fov thiêz zos têx zav tsik jông xưz, taz sik txix têx sir jos, muôx tsưr ziv jông, đôiv du kích Puz Nhungz  tưz tir tar tâu ntâu jiês tros châuz tuôx ntâuk, uô trâu tros châuz trâus pôngz plox ntâu kror, tâu pêx xênhv njênhs njôngr. Zơưv Lềnh Xênhv Lik, Bí thư Chi bộ jok Tênh Lá, xar Puz Nhungz hêik pâuz: “Tâu Đảng, Têz qơưk paz mak nhiv no tưz muôx cêr yêz ô tô tuôx txos jêx jok lơưv, pêx xênhv luz nênhx cux tưz jông đuô lơưv. Muôx tsêr vênhx huôv chiê pox nhuôs sơưr đơưk xênhz huôx yênhx shông, têx tuz nhuôs hâur jok cux tâu muk cơưv ntơưr cxix cxuô. Chor hax huv xưk li poz cưk, blêx, tâuv pâur mak muôx nênhs tuôx zuôr ti gâuk ntơưv jok, luz nênhx tưz muôx đuô lơưv”.

Hâur huôv tsar kinh têr, txơưv tsênhv yuôr ntâu kror phiv liv viv zos thax tsav nhoz đêz, tox siêz, taz sik txix sir jos hla đhâu yêiz pluôs, pêx xênhv nhoz Puz Nhungz tưz muk nriêr pâuz ntơưv ntâu qơư, cơưv shâuv thiêz muôz ntâu zav zu nôngz, tsoz chos, ntông nox txir yiêz chox lok chos. Nhiv no tưz muôx ntâu zav hax huv jông nto bê ntơưv Puz Nhungz, xưk li tsoz caz tsiz lok zis kuôr njuôk đuz, txir pôngr lux…

Tas nro xar tưz huôv tsar tâu muôx 10 héc ta ntâu tsoz mắc ca; 60 héc ta ntâu ntông nox txir. Muôx ntâu tsưr ziv uô nox txix chos kôngz lôngk, tu zus paz muôx phênhv sâu txix 50 txos 100 triệu đêiv ntâu iz shông.

Phuôx huiz têz qơưk Zênhz shôngx Vưx A Zênhz, phongz yaox cơưv ntơưr cux tsik so tâu sir jos uô thiêz zos yênhx kror chi cax nhoz Puz Nhungz. Ntâu “Chuôz xênhv sir jos cơưv ntơưr” li: Chuôz xênhv Vưx nhoz jok Đêx Txiê, Chuôz xênhv Shôngx nhoz jok Fênhz Piz… paz cxơưz cxiz trâu ntâu cxênhx nênhs nhoz ntơưv thax tsav qơư li phongz yaox cơưv ntơưr.

Zơưv Tsưz Xênhv Shôngx – Tôv phưv tôv chuôz xênhv Shôngx nhoz Fênhz Piz, xar Puz Nhungz, huyện Tuần Giáo puz pâuz: “Shông nhiv kruôr đhâu chuôz xênhv Shôngx tưz sir jos, yax kriê hêik nênhs sơưr thơưx chor chuôz xênhv, tsưr têx ziv chuôz zis sik côngv siêz, siz paz uô kinh têr, sik paz kruôz kriê, hêik têx tuz nhuôs muk cơưv ntơưr. Shông đhâu 100% chor nhuôs muk cơưv ntơưr cxix cxuô, tsik muôx lênhx nhuôv tưs tso ntơưr tsês, chor jiês thik mak puôr lênhx uô tâu thiêz ndê lớp cxix cxuô”.

Zơưv Civ Xênhv Vưx, Chủ tịch Ủy ban xar Puz Nhungz,huyện Tuần Giáo puz pâuz: Sir zôngv jông Đảng, Tê qơưk, tỉnh li têx pênhr nhiêx paz, cấp ủy, chinhr quyền xar Puz Nhungz tưz phuôx huiz chor canr bôv, đảng viên, nênhs muôx suôz bê, txir ndâux txir luk li pưk txux, hêik pêx xênhv hlôngr yiêz đuô tsoz chos, sir zôngv khoa học kỹ thuật trâu uô nox chiê gra siêz tsiv gri kinh têr. Zos xưk li shông 2015 chor ziv chuôz zis pluôs tas nro xar yuôr muôs 50% ntâu mak txos nhiv no tưz grêk tsơưs txo yuôr 37%. Txix xar tax tsik tâu luôs hâux lưv tưs hâur cxiv tsa jêx jok yiêz, nhiv no Puz Nhungz tưz uô tâu muôx 15 hâur 19 luôs hâux lưv: “Cấp ủy, chinhr quyền ntơưv qơư xav jênhv tsênhz mênhx tsưr ziv tsuv huôv tsar kinh têr xar hôiv, truôx tuk phênhv sâu trâu pox nhuôs, txok grêk yêiz pluôs. Hâur têx shông jê lok no Puz Nhungz tâu yưv pênhr paz lok six ntâu chiê uô cxuô zav, trạm y têr, tsêr cơưv ntơưr, cêr muk lok, paz trâu pox nhuôs muk lok, thâux xa hax huv, huôv tsar hax huv zôngx ziv đuô. Pox nhuôs tưz sir jos hlôngr yiêz đuô tsoz chos, chos caz tsiz, txir pôngr lux huôv tsar tsưr ziv uô kinh têr ziv chuôz zis”.

Hâur jiês ntâuk tros châuz Pháp, nênhs nhoz Puz Nhungz iz siêz muk lơưr Đảng, chor nênhs trâus tuôs chiê por vêv cách mạng li liệt sĩ Vưx A Zênhz, Zênhz shôngx quân đôiv Sùng Phái Sinh tưz nto bê lus hâur lịch sử thiêz tâu sâu tsês, hêik txos hâur tâuz ntơưr. Hâur ntu têz qơưk tiêx tuk, cxuô cxênhx nênhs nhoz têz qơưk cách mạng Puz Nhungz cux tsênhv sir jos hâur phongz yaox txo grêk yêiz pluôs, cxiv tsa luz nênhx yiêz tsâu sor, jông đuô ntơưv thax tsav qơư nhoz./.

Vũ Lợi-Lik Thox cxêik nhênhv

BHXH iz jiês shông 2023: Têx cui tinhv yiêz, phênhv tâu sơưv

1.Gra nhiêx BHXH iz jiês shông 2023

Trơưk li Chei BHXH 2014, nênhs lox tôngv zos têx lênhx tsuv cxaz chuôz BHXH xar gra iz jiês mak zuôr tâu gra, zos iz hâur têx lênhx nênhs li đrav kaz:

1)Txâuk shông tâu sơưv nhiêx so lâul lơưr cui tinhv, taz sik tsi tâu txưv 20 shông thêv nhiêx BHXH (lok sik tsi tâu txưv 15 shông thêv BHXH đros thiêz lox tôngv pox niêv uô hâux lưv hâur xã, phường, thị trấn) thiêz tsi xar tror thêv têx nhiêx BHXH txưv zênhv.

2)Nênhs lox tôngv tsuv cxaz chuôz BHXH đhâu iz shông so hâux lưv, nênhs cxaz chuôz BHXH txưv zênhv đhâu iz shông tsi tror thêv têx nhiêx BHXH, tsi tâu txưv 20 shông thêv nhiêx BHXH.

3)Muk nhoz saz đrâuv luôs 2 chas têz qơưk;

4)Lênhx nênhs tsênhv trâul iz hâur têx moz riêz nênhs, kho tsi tâu jông li: Moz trưx phax, moz tuôs têk tuôs tơư, moz siêz, moz kruô njưk hnhar, moz HIV tưz zuôr nzênh uô moz AIDS thiêz têx moz txơưr đuô lơưr Bộ Y tế cui tinhv;

5)Nênhs lox tôngv zos iz hâur têx lênhx li đrav kaz thâuv muk uô tuz lênhv tror lok, so hâux lưv tsi tâu sơưv nhiêx so lâul:

-Sĩ quan, quân nhân uô hâux lưv phưx vưv hâur bôv đôiv; sĩ quan, hạ sĩ quan lês uô têx hâux lưv hâur công an, nênhs lês uô têx hâux lưv hnhar phưx vưv têz qơưk tâu sơưv nhiêx hli iz zav li tuz lênhv;

-Hạ sĩ quan, chiến sĩ tuz lênhv; hạ sĩ quan, chiến sĩ công an uô hâux lưv phưx vưv têz qơưk iz ntuk; học viên tuz lênhv, công an...tsênhv cơưv ntơưv têx tsêr cơưv tâu sơưv têx nhiêx txiêx xênhz huôx.

2.Phênhv sơưv nhiêx BHXH iz jiês shông 2023

Trơưk li Chei BHXH 2014, sơưv nhiêx BHXH iz jiês shông 2023 li đrav kaz:

Đros thiêz nênhs tsuv cxaz chuôz BHXH:

Phênhv sơưv nhiêx BHXH iz jiês shông 2023 tâu xav trơưk li chor shông tưz thêv BHXH, iz shông tâu xav li đrav kaz:

Iz hlik ntâu xav kror đruôz đraz nhiêx hli thêv BHXH trâu têx shông thêv uô ntêx shông 2014;

Oz hlik xav kror đruôz đraz nhiêx hli thêv BHXH trâu têx shông thêv txix shông 2014 tror zar sâuv;

Zos thêv BHXH tsi tâu txưv iz shông mak phênhv sơưv BHXH iz jiês tâu xav bâuv li 22% têx phênhv nhiêx hli tưz thêv BHXH, phênhv ntâu yax bâuv 2 luz hlik xav kror đruôz đraz nhiêx hli thêv BHXH.

Nênhs lox tôngv zos sĩ quan, tuz lênhv lês uô hâux lưv phưx vưv têz qơưk; sĩ quan, hạ sĩ quan công an; nênhs uô têx hâux lưv phưx vưv têz qơưk trơưk cui tinhv tâu sơưv nhiêx hli iz zav li tuz lênhv, công an, học viên tuz lênhv, công an....tâu sơưv nhiêx xênhz huôx thêv BHXH tsi tâu txưv iz shông mak phênhv sơưv BHXH bâuv li chor nhiêx tưz thêv, ntâu yax zos bâuv li 2 luz hlik xav kror đruôz đraz nhiêx hli thêv BHXH.

Đros thiêz nênhs cxaz chuôz BHXH txưv zênhv:

Phênhv sơưv BHXH iz jiês tâu xav trơưk li chor shông tưz thêv BHXH, iz shông tâu xav li đrav kaz:

Iz hlik ntâu xav kror đruôz đraz phênhv sâu tâu hâur hli thêv BHXH trâu têx shông thêv uô ntêx shông 2014;

Oz luz hlik xav kror đruôz đraz phênhv sâu tâu hâur hli thêv BHXH trâu têx shông thêv txix shông 2014 tror zar sâuv;

Lênhx nênhs thêv BHXH tsi tâu txưv iz shông mak phênhv sơưv BHXH bâuv li chor nhiêx tưz thêv, ntâu yax zos bâuv 2 luz hlik xav kror đruôz đraz phênhv sâu tâu hâur hli thêv BHXH./.

Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv