Txir mo môngk Sơn La tâu cheix tsi tâu gri

Yên Châu zos thax tsav chos ntâu đuô hur si mo môngk hâur tỉnh, muôx 3.200 ntâu ha. Shông no njuôk xav sâu đê tax 17 cxênhz tênhr. Txos nhiv no, ntơưv qơư tưz muôs tâu nhos 12 cxênhz tênhr. Lơưr sâu jênhv, ntâu liêx têz mo môngk, txơưv têx txir tưz jông sâu đê muôs, taz sik viv gri fênhx zis, pêx xênhv cux tsi xar đê muôs. Tix lâus Nguyễn Văn Hiệp, HTX Kim Tiến, xã Chiềng Sàng, huyện Yên Châu heik:“Nhiv no gri muôs, xav hur si luz lox, luz mê mak 2 cxênhz ntâu xưz, muôx kênh chor tâu 3 cxênhz. Zos gri fênhx zis li no mak pêx xênhv tsi yuô xar muôs viv tưz tsi txâuk nhiêx txiêx yưv pênhr tu têx txir. Ciês nhiêx ntiêr nênhs sâu đê đros trâu fax thâux, muôx kênh đeiv têz phiv liv muk lol mak xav nhiêx tưz tas lơưv, tsi tâu đaz tsi hlo”.

Thôngz sâu hâur tas nro tỉnh Sơn La, nhiv no xav hur si têx liêx têz mo môngk muôx nhos 20 cxênhz ha, phênhv ntâu nhoz chor huyện Yên Châu, Mường La, Sông Mã, TP Sơn La.... Nhiv no, têx mo môngk Sơn La tâu tsôngv pêx xênhv tsoz phưz, sâu đê trơưk cui tinhv, qênhz shuôs njôngr txix ciês thâuv tơưs pax, txi txir thiêz krưr jông têx txir tsês đhâu txi muôx 30 hnuz tax txos thâuv sâu đê chiê taz por truôx tuk zav nox, lox siz luôs, jông gâux. Ntâu thax tsav chos tưz tsiv uô truôx tuk lơưr tsưr ziv VietGAP, GlobalGAP....; Cục por hưv đrox tsuôs tưz njuôk hov 99 qơư chos mo môngk, muôx nhos 1.400ha ntâu chiê phưx vưv muôs trâu têx ciêz đrôngs Trung Quốc, Mỹ, Úc, NewZealand.....Zơưv Hà như Huệ, Giám đốc Sở Kôngz nuv thiêz huôv tsar tox siêz tỉnh Sơn La heik pâuz, shông no, mo môngk Sơn La tâu cheix, txi jông, tax nhos 81 cxênhz tênhr, tsar ndê zuôr xar 64% pir li shông 2022. Tiv têx luz hlik hâur shôngk shông cuz sor ntêr hnuz, ntux tsi yuô lok nas viv li mo môngk Sơn La shông no sâu đê lis đuô, ndax trâu cheix faz Nam thiêz Trung Quốc lơưr sâu đê têx mo môngk, tsơưr lươngv xiv huv tsi truôx tuk, sơưr đơưk siz zâuv chos ntâu.... No zos têx qir tiv chênhr uô mo môngk ntơưv qơư muôs kênhz thiêz tsi yuô tâu gri li cxiê shông:“Tỉnh cux tưz tsưr tsix têx jiês cơưv chiê doanh nghiệp, HTX cir ntơưr sik hux jos paz pêx xênhv sâu zuôr têx txir mo môngk. Nhiv no, chor txir tsiv uô thiêz tu trơưk li VietGAP, cui tinhv muôs trâu luôs 2 chas têz qơưk; lok sik muôs trâu têx qơư, ciêz đrôngs lox mak tsi sênhv, muôx kênh jiês tưz tsi txâuk lơưr zuôr, taz sik chor txir pêx xênhv tsi tu jông mak sênhv ntâu cơưs thiêz tsi muôx qơư sâu zuôr truôx tuk. Hâur ntu zuôr txos tsuv vênhv tôngx tsôngv pêx xênhv cxaz chuôz têx HTX chiê sik hux jos txix tsiv uô txos sâu zuôr..., uô li ntơư muôx têx thiêx zuôr truôx”.

Chiê bax cxiz sâu zuôr, muôs têx xiv huv kôngz nuv trâu luôs 2 chas thax tsav, têz qơưk đrâuv heik cxuô, mo môngk heik taz, ngênhx Công thương tỉnh Sơn La tưz fuô uô ntâu faz tsưr ziv, sir jos piêr kriê, muôs xiv huv đhâu qơư muôv muôs điện tử; cxiz sâu zuôr hâur ciêz đrôngs têz qơưk thiêz sâuv ntiêx têz.....Taz sik, lơưr pos Đỗ Thị Bích Châu, Phưv Giám đốc sở no, chiê huôv tsar tâu truôx tsoz chos mo môngk, lok six zuôr trâul txos têx tsưr ziv jông chiê kriê pêx xênhv chos thiêz tu:“Tiv iz zos tsuv qênhz shuôs thiêz njuôk hov đuô thax tsav chos cov huv đros thiêz tsuv seiz car jông tsi chiê sơưr đơưk lav tâuk lav chos tsi trơưk tsưr ziv, cui tinhv. Tiv 2, tsuv nhênhz chơưv zuz chos, cux iz zav li tsiv uô têx xiv huv tsơưr lươngv jông muôs tâu hâur ciêz đrôngs têz qơưk thiêz luôs 2 chas thax tsav đrâuv. Iz kro thiêz zos tsuv nhênhz chơưv uô li chas cov têx txir co tsi siêr iz cxix  đros luôs 2 chas thax tsav qơư thiêx muôs tâu zôngx ziv”.

Tâu pâuz, hnuz 13/7 nhiv kruôr đhâu, Uỷ ban tỉnh Sơn La tưz tso tơưv ntâuz ntơưr sôr 2640 lok fuô uô zênhx max têx faz tsưr ziv sâu zuôr, muôs txir mo môngk, txir lưv tsiz sôngz chiv 2023. Hâur co, heik cxuô sở, ngênhx, Uỷ ban têx huyện, TP sik đros sir jos chiê paz pêx xênhv muôs tâu tas têx txir ntông shông no, iz zav li: Sir jos đros paz yax kriê, txuôk đros têx qơư sâu zuôr, muôs hâur ciêz đrôngs lox hâur têz qơưk; đros paz cxiz muôs trâu chor tsêr meir, qơư  tsiv uô têx txir ntông hâur thiêz đrâuv luôs 2 chas tỉnh; cxiz sâu zuôr muôs đhâu sâuv mạng xã hội...../.

                                                            Thu Thuỳ-Riê Lâux cxeik, nhênhv

Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz

Lênhx tuz hluôk mênhx cxưx Hmôngz sir jos uô bluô nux

Đhâu Hội nôngx mênhx xã Tả Van Chư li heik kriê, pêz muk seiz lênhx hluôk tuz mênhx cxưx Hmôngz Shôngx Seo Sếnh li trâur nuv huôv tsar kinh têr. Pêz pov vax txir ntông tâu tsoz phưz lok six jông thiêz huôv tsar njuôz jông.

          Mnôngs Sếnh thav, pêz tâu pâuz, tix lâuk tâu xênhz zus thiêz hloz lox hâur iz chuôz zis uô kôngz. Viv luz nênhx lok six txov nhêv, tix lâuk Sếnh cơưv tas cxênhx 3 txơưv so ntơưr nhoz tsêr paz niêv txir uô liêx têz. Thâuv zuôr pox niêv, tix lâuk Sếnh pheiz chuôz tsi đros niêv txir nhoz thiêz. Qir thơưx, tix lâuk Sếnh cux tsi pâuz uô li chas chiê huôv tsar kinh têr chuôz zis cov muôx chêx cuk. Jênhv pov trâur nuv huôv tsar tu zus huv đros tiv phaz viv li tix lâuk Sếnh tưz krêz iz qơư tu zus buô, keiz, yik. Taz sik, viv tsi muôx chênhz zênhv tu zus, keiz thiêz buô trâus moz ơưk thiêz tuôs tas.

          Shông 2016, tix lâuk Sếnh qir uô ar têz chiê hlôngr chos ntông nox txir. Uô ntêx thâuv chos, tix lâuk muk ndis shuôk cơưv shâuv chênhz zênhv chos ntông nox txir nhoz iz cxiê thax tsav txơưr chiê lok uô ntơưv tiv phaz. Txos nhiv no, tix lâuk Sếnh chuôz zis muôx 500 ntâu tsoz txir khơưz Tả Van thiêz lê Tai Nung. Xav kror đruôz đraz, iz shông tix lâuk chuôz zis muôx phênhv sâu txix 30-40 tsov đeiv txix muôs txir khơưz, txir juôx trâu niêv ciêz.

          Tiv zix, txix shông 2016, uô tsaz yênhx huôv tsar chos yuôx njuôz sâuv thax tsav, huyện Bắc Hà tưz chox tsoz cát cánh lok chiê pox nhuôk xã Tả Van Chư chos siv. Thâuv têx ziv chuôz zis hâur jos chos chox lok chêx cuk kinh têr siêz, đrâuv chos txir khơưz thiêz txir juôx, Tix lâuk Sếnh chuôz zis tưz truôx siêz đăng cir chos 0,7 hecta tsoz yuôx njuôz cát cánh thiêz tuôr truôx chos txos nhiv no. Chungz fênhx iz shông, tix lâuk sâu tâu 110-150 tsov đeiv. Shông 2022 thiêz hâur shôngk shông 2023, phênhv sâu txix yuôx njuôz, tix lâuk Sếnh sâu tâu 6 tênhr yuôx nhôngs, grê muôs 20 cxênhz đeiv iz cir, sâu lok tâu muôx nhos 120 tsov đeiv.

          Lơưr tix lâuk Sếnh, chiê tsoz yuôx njuôz huôv tsar jông, tsuv chos trơưk tsưr ziv lơưr cán bộ huyện heik kriê. “Cur thiêz pox nhuôk hâur jos tưz tâu cán bộ cxiz kôngz xã, huyện kriê cxaz tsưr ziv chos, tsoz phưz, zuôv qir txos thâuv sâu đê… khov co, tsơưr lươngv xiv huv tsoz yuôx njuôz tâu muôz siêz đuô. Nhiv no, cur chuôz zis tưz muôx luz nênhx jông đuô, muôx cxaz têx theox chênhv tsoz phưz mê nhuôk muk cơưv ntơưr.

Ntu zuôr txos, tix lâuk Sếnh tsênhv muôx tsưr ziv cxiv tsa xiv huv txir khơưz Tả Van yênhx xiv huv OCOP chiê muôs tơưv trâu niêv ciêz thiêz tâu ntâu lênhx nênhs đuô pâuz txos. Zos đoàn viên hluôk, tix lâuk Sếnh zos đeiv iêr, uô ntêx nyuôk sir jos cxaz chuôz têx phongz yaox tưr thik nhiêv têz nhiêv qơư nhoz tiv phaz, tiv zix zos phongz yaox Đoanx hluôk nênhs, cxaz chuôz gôngr côngv đas jos, nhiêx txiêx krêz cêr, uô cêr bê tông zaoz thôngz nôngx cxênhz, vêv xênhz tênhx qơư, yax mông, vênhv tôngv, pheiz kênh chênhz zênhv uô nox, tsiv uô kôngz nuv trâu hluôk nênhs pluôs hâur jos, xã sik đros cxaz chuôz huôv tsar yuôx njuôz đương quy thiêz cát cánh, gôngr phênhv krêz đar mênhv chêx, muôz siêz chêx cuk kinh têr, txu grês cêr pluôs truôx vênhs.

Phênhv “Nôngx mênhx zuôr tsuv pâuz” hnuz no muôx xâuk li no xưz. Phênhv no zos chiz coaz Đeix nta suôz Vn nhoz faz Bắc uô, muôx Tsênhv qơư cxiz kôngz têz qơưk paz txưv./.

                                                                  Tsu Vưx- Txâur Vax cxeik nhênhv