Nênhs Cho li têx đruôl cxôngx nzor

Trơưk li tsôngv box Cho Lào Cai li phôngz cxưx, chuôz zis tưs tsuv muôx iz gơưv đruôl, tsưz, kênhx chiê phưx vưv têx hnuz tsiêz, nox yôngz cok, đơưk bê lâul… Thiêz uô đruôl zos iz luôs hâux lưv uô  cxôngx nzor tâu kriê thiêz tuôr tsês đreiv iz cxênhx đhâu iz cxênhx, iz tiêv đhâu iz tiêv hâur ntâu chuôz zis, chuôz xênhv nhoz thị xã Sa Pa. Tix lâus Lý Cuổi Quáng, nhoz jok Tà Chải, xã Tả Phìn, iz lênhx hluôk tâu lênhx zơưs thiêz lênhx txir kriê têx txux chi uô đruôl heik pâuz:

“Cur chuôz zis iz txưv uô đruôl txix thâuv nzor lok. Cur tâu cur zơưs thiêz cur txir kriê têx txux chi thiêz tror tuôr tsês, uô đreiv luôs hâux lưv co tsi chiê pôngz plox”.

Nênhs Cho uô đruôl, phênhv ntâu zos uô trơưk li chor lâul têx tsưr ziv iz txưv uô cxôngx nzor, taz sik lok six phiv liv uô cơưk. 2 tos đruôl tsuv muôz têx tơưr nhux lok bos, taz sik tsuv xêir thiêz hlêik đêiv tơưr nhux co tuôz tov thơưx. Đhâu co gra muk jiêz yar ntux lok sik kra sâuv têx tsuôr nzêix nhos iz luz hlik cov kruôr thiêx jông uô. Luz đruôl mak muôz têx ntông jông, khênhx chox lok txiêr, tho uô. Thâuv uô ntơư tsuv tưk, txâus thiêz thiz hur si cov nhiêk, jông gâux, siz taz sik cux tsuv khor truôx, tsi tơưs, tsi xưz.2 tos đruôl mak muôz đêiv tơưr nhux tưz jiêz kra kruôr co lok khi, truz cov đrux bos, muôz têx car thênhx tưz fuô, joz tâu mê thiêz jông ntơư lok khi par, njưx iz ndis cov truôx trâu ntơưv luz đruôl, thâuv khi par đeiv tơưr nhux co trâu luz đruôk, tsuv tiz jông kho thiêz khi par truz cov đêiv tơưr nhux co đrux, li muôz chor njiê shôngz lok sik njiê ntông tưz txuô tâu bax tsês ntơư lok njiê xiêz iz ndis trâu chor hluô car thênhx co cov khor truôx, uô tâu luz đruôl thiêx đror jông trơưk tsưr ziv. Nênhs Cho nhoz no lơưr muôx lơưr iz tsưr ziv uô trâu luz đruôl cov txêix jông jav, tsi thôngx li nênhs cho luôs 2 chas thax tsav.

Trơưk li tix lâus Lý Láo Tả, cux zos iz lênhx hluôk nênhs nhiêv thiêz tưz sir jos cơưv shâuv têx txux chi tsưr ziv uô đruôl li heik sâuv nhoz jok Tả Chải, xã Tả Phìn heik: Lênhx nênhs uô đruôl, iz chas txơưx uô cux tsuv pâuz mnôngs thiêz  kho luz suôz đruôl cov đror huv, siz luôs. Uô tâu iz luz đruôl đror jông trơưk tsưr ziv xar, thâuv ntâuk, luôs lưv tus nhoz đêz cux hnor đror jông, têx tus nhoz jê lok xar mnôngs, tsi đhuôr hlo, ntơư thiêx zos luz đruôl đror jông. Chênhr zos li heik co, mnôngs thiêz kho luz suôz đruôl cov đror huv, jông mnôngs tsi tiêk kriê hâur têx ntâuz ntơưr mak tsênhv zos lênhx tiz nênhs ntơư tsuv pâuz mnôngs thiêz kho luz suôz cov đror huv, đros siz luôs :

“Nênhs Cho tsênhv muôx hur si têx ntơưr kriê lok sâuv ntâuk đruôl. Chor đruôl no zos pâuz ntâuk mak lov jêv cơưk, tsi pâuz ntâuk mak zuôr uô trâu lênhx tsi muôx cêr lov jêv iz zav li zuk mul iz lênhs hâur têx xuz jôngr xuz tsuôs, tsi muôx lênhx tưs đros zuk heik lul ntơư. Thâuv ntêx cur cơưv txux chi uô đruôl ntơưv tix lâus Lý Cuổi Quáng lênhx txir lok. Nhiv no cur tưz pâuz uô thiêz uô tâu muôs  trâu luôs lưv tus chiê muôx nzir phênhv sâu tâu trâu chuôz zis. Pêz chor nhoz hâur jok khênhr siz zâuv tuôx uô cê, sik heik kriê têx tsưr ziv chiê cê uô tâu têx luz đruôl jông gâux, đror gôngr, cê por hưv, tuôr tâu tsês zuk heir nênhs txux chi jông co tsi chiê pôngz plox”.

Nhiv no, nênhs Cho nhoz jok tả Chải tsi tiêk phưx vưv tsôngv box hâur jok li zoz qơưx xênhz huôx niêx hnuz, tsênhv zos iz xiv huv ju lix jông hu zâuv tâu ntâu tus chôngz lênhx tsôngv kruô, têx qơư uô jâuz mor nox, qơư tok tsôngv kruô tuôx nhoz so uô si đas cir zuôr chiê gra muk đei tâu seiz uô si thiêz. Têx đruôl no cux seiz luz mê lok sik luz lox, nưk muôx nưk gri txơưr tsi siz thôngx. Têx luz mê mak gri muôs txix 400-50 cxênhz đeiv; chor lox gri muôs 9-10 tsov đeiv iz luz. Iz hlik, tsôngv box hâur jok têx đruôl uô tâu lơưr muôs hâur ciêz đrôngs txix 100-150 luz….. Khov li co, lênhx nênhs uô chor đruôl co muôs li phênhv sâu tâu ziv hnuz ziv truôx tuk đuô. Tix lâus Lý Láo Lở, Chủ tịch Ủy ban Tả Phìn, thị xã Sa Pa heik pâuz:

“Luôs hâux lưv uô đruôl hâur jok Tả Chải, xã Tả Phìn tưz cxiv tsa qơư piêr kriê hâur têx ciêz đrôngs. Chiê tuôr tâu tsês thiêz uô đreiv luôs hâux lưv co, hâur six hơưv zuôr txos, pêz tror muôx têx chei paz max, por hưv tsês nênhs Cho li hâux lưv, txux chi uô têx đruôl no tsi chiê pôngz plox”.

Đros tsôngv box sơưr đơưk li cêr sik paz, sik đros tuôr tsês, por hưv chiê, lar heik zos têx lênhx hluôk, nênhs Cho nhoz thị xã Sa Pa, tỉnh Lào Cai  hâux lưv uô đruôl tâu Bộ vênhx huôv, thêv thao thiêz ju lix côngk nhav zos têz qơưk iz vênhx huôv jông lol hli 11/2020./.

(Chẻo Thu-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Du lịch ndis shuôk huôz nhoz tox siêz Bắc Yên

Nhoz siêz xar muôx 1.000 thiêr pir li ntus đêx hiêr, qơư du lịch Pu Nhi Farm, xar Phiêng Ban, huyện Bắc Yên zos iz kror qơư yiêz zaz zâuv tsôngv kruô du lịch thâuv tuôx txos Sơn La. Pu Nhi Farm nhoz sâuv luz trôngx lox đar đros muôx chor ntông chiêz njuôz jông, têx tiêx nhov lox đar. Qơư nhoz so ntơưv Pu Nhi cux lok six jông đros muôx chor tsêr tsov iêr zâu nhoz têx saz trôngz; lok sik uô qơư nhoz so saz đrâuv jôngr chiê njiê pov tâu cxuô zav cux zos iz kror lokl six jông.

Tix lâus Nguyễn Anh Đức, iz lênhx kruô txix thành phố Hồ Chi Minh tuôx hêik pâuz:

“Tuôx ntơưv no mak kror xuz thơưx pov tâu zos chor cêr, thiêz muk đhâu chor thax tsav đrak liêx uô trâu zuk cux lok six nhiêv. Tuôx txos ntơưv no mak pov cxuô kror thiêz qiv hơưv lok six jông thiêz lax”.

Kuôk Tsênhv qơư huyện Bắc Yên 14 cêik cêr, tox siêz Tà Xùa tâu tsôngv kruô du lịch lok six nhiêv thiêz zos qơư chiê ndis shuôk têx huôz jông tiv zix nhoz Tây Bắc. Txix iz hâur têx hâur trôngz siêz tiv zix ntơưv Tà Xùa, zuôr njiê pov tâu têx vuôk har, jêx jok, liêx ntêir plox pliês hâur chor huôz đơưz pâus. Ntơưv no cux uô trâu tsôngv kruô lok six nhiêv viv pox nhuôs muôx ntâu zav vênhx huôv jông hâur luz nênhx.

Tix lâus Nguyễn Trọng Chính, iz lênhx kruô txix Hà Nội tuôx puz pâuz:

“Tuôx txos Tà Xua, jiês xuz thơưx ciês cur njiê pov tâu cxuô mênhx cxưx têx vênhx huôv jông no; Jông tiv zix zos mênhx cxưx hmôngz têx vênhx huôv, hâur co muôx kênhx Hmôngz, tiv oz zos tâu nriêr pâuz, hâuk chor yuôx zêx Shan tuyết”.

Thâuv tuôx trâu tox siêz Bắc Yên, tsênhv zuôr tâu ndis shuôk, uô si txos trâu ntâu kror qơư jông jav txơưr đuô thiêz, li lênhx trôngz khủng long (Háng Đồng), muk ndis shuôk chor liêx ntêir (Xím Vàng), chor poz jêz lâul Khe Hổ (xar Hang Chú), kror tsuô A Phủ (Xar Hồng Ngài), pak đêx sen sâuv trông (Hua Nhàn)… đros co, zos du lịch ndis shuôk uô si sâuv pak đêx tênhv tuk đêx đas, ndis shuôk têx kror jông thiêz cêr lov jêv, shir phaz ntơưv têx jiês ciêz trơưk ntus đêx.

Ntơưv ntâu kror qơư, tsôngv kruô tsênhv sêiz pov thiêz tâu nox pox nhuôs li têx hax huv kaz, jông li: Yuôx zêx Tà Xùa, chơưr Hang Chú, njuôs tsâu cuô txoz, txir tuôz ziz; nriêr pâuz txos tsôngv box Hmôngz, Cho, Mường, Thái li têx vênhx huôv jông đhâu têx ntênhk hôiv cxôngx nzor, chor suôz gâux, đhiê pax vuôs, tsôngk yo, txux chi uô tsêr nhoz, uô ntâuz trâur lâus, ntâuk hlâu, hiêz tơưz….

Zơưv Nỏ Muôk Xênhv Thox, Phưv Chủ tịch Ủy ban huyện Bắc Yên, tỉnh Sơn La puz pâuz, thax tsav qơư tsênhv sir jos kriz uô txix têx kror liv zênhx muôx đros trâu tuôr chiê vênhx huôv jông cxôngx nzor hâur huôv tsar du lịch. Thôngx cxix, sir jos zaz zâuv yưv pênhr, kho cov jông đuô chor cêr zoz thôngz, qơư nhoz so, pênhr jos phưx vưv trâu du lịch… sir jos txos shông 2025 zuôr txêik tok tâu muôx 300 cxênhz ntâu lênhx kruô tuôx trâu Bắc Yên:

Huyện tưz muôx tsưr ziv tsênhv tsênhz, tsêx trung huôv tsar têx qơư du lịch tưz tâu cêv kuôk thiêz yưv pênhr. Sir jos paz thơưz huôv tsar du lịch huyện Bắc Yên cov zos yênhx qơư ndis shuôk, uô si tâu tsôngv kruô hâur thiêz đrâuv têz qơưk nhiêv txos./.

(Lê Hạnh-Lik Thox cxêik nhênhv)