Ntâu luôk hâux lưv tsi huv đros hâur krêz uô Tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos lok huôv tsar kinh têr-xã hội thax tsav tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs nhoz tox siêz

Ntơưv phêv thảo, ntâu ziv chênhv xar tiêk, Tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos li pênhr lok huôv tsar KTXH thax tsav tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs thiêz tox siêz ntu 2021-2025 tsi tâu Trung ương thôngz pov viv li ntâu tỉnh njiz phêv liv hâur cxiv tsa tsưr ziv sir zôngv pênhr. Iz cxiê sở, nganhx tâu choz jênhv vưv lok lik dự án, dự án mê, njiêz luv hâur tsaz yênhx taz sik tsi tâu uô jênhv vưv cxiv tsa tsưr ziv, heik kriê uô thiêz ntâuk grê dự án, dự án mê li chêx cuk cxuô…UB têx huyện uô tsaz yênhx no tsi tâu pâuz thôngz thâuv nhênhz chơưv thiêz krêz uô Trung ương thiêz tỉnh li têx ntâuz ntơưr, tsi tâu muôx tsưr ziv chiê hlôngr yiêz tsưr ziv uô. Hâur shông 2022, phênhv ntâu têx huyện tsi tâu muôz pênhr txix nhiêx txiêx huyện chiê uô tsaz yênhx no. Zơưv Trần Văn Mẫn, Tsar ban mênhx cxưx tỉnh Quảng Ngãi xar li no: “Pêz thix ziv, tsưr ziv puz txeik no cux uô lơưr tsưr ziv tso chei trâu Zênhx hangx chính sách puz txeik. Xưk li chính quyênx têx tiv phaz nhiv no tsênhv uô, muôz pênhr, heik zênhx hangx chính sách puz txeik. Lênhx nênhs txeik krêz đar, paz cxuô zav chiê huôv tsar”

          Muôx lênhx coaz txos uô Dự án 1 “Paz txưv car chêx qênhx shênhx muôx tsi txâuk ar nhoz, tsêr nhoz, ar uô kôngz, đêx xênhz huôx”, nhoz tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos lok huôv tsar kinh têr xã hội thax tsav tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs thiêz tox siêz, zơưv Trường Trung Tuyến, Phưv tsar Ban mênhx cxưx tỉnh Gia Lai heik: Shông 2022, têx tiv phaz nhoz hâur tsaz yênhx tưz thôngz đhâu bê lênhx nênhs zos ziv chuôz zis pluôs tâu paz txưv tsêr nhoz. Thâuv co, têx ziv chuôz zis no tâu paz txeik pênhr zênhx hangx chiê cxiv uô tsêr nhoz. Txos hâur shôngk shông 2023, ntâu ziv chuôz zis tâu paz txưv tsi tâu nhoz hâur chor ziv chuôz zis pluôs lơưv thiêz viv li nhiv no tsi jênhv tâu nhiêx txiêx paz txưv cxiv uô tsêr nhoz. Zơưv Trường Trung Tuyến puz pâuz, tiv phaz lax uô hâux lưv hâur ntu car chêx thêv nhiêx txiêx paz txưv trâu pox nhuôk: “Nhiv no, lơưr tưz txeik zênhx hangx lơưv, chuôz zênhx tsênhv tsi tâu thêv nhiêx txiêx, nhiv no tsênhv phêv liv ntơưv no. Pêz tưz muôx ntâuz ntơưr xa trâu UB mênhx cxưx chiê têz trâu tiv phaz”.

          Ntơưv phêv thaov, hlôngr njêx muôk têx tiv phaz pheiz kênh chênhz zênhv thiêz heik lok têx tsi tâu uô tâu đhâu tsênhv tsênhz krêz uô têx dự án tsaz yênhx têz qơưk li qơư tsov txos lok huôv tsar KTXH thax tsav tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs thiêz tox siêz. Chiê krêz uô tsaz yênhx no muôx chêx cuk, zơưv Hầu A Lềnh, Bộ trưởng-Chủ nhiệm UB mênhx cxưx thix ziv têx taz viv, tiv phaz nhênhz chơưv ntâuz ntơưr jông hâur ntu heik trâu UB tỉnh krêz uô: “Pêz tsuv muôx txơưx jênhv heik kriê trâu cấp huyện, cấp xã. Têx vênhv thix zos cấp tỉnh li vax huôv car chêx, tsi zuôr tos txos Trung ương. Têx tiv phaz chuôz tsar côngz xưv sik côngv, pheiz kênh xor mông, chênhz zênhv. Thix ziv Ban mênhx cxưx têx tỉnh zos chiz coaz lov lik nhoz tiv phaz, tsu seiz car jông, yênhx luz hlik muôx pov cov seiz côngz xưv krêz uô li chas, chêx cuk jông li chas thiêz njiz trâus têx phêv liv tul tsi”./.

Tòng Anh-Txâur Vax cxeik nhênhv

Moz vưv thiêz tsưr ziv phax tar moz vưv

Qir tiv uô huôv moz: Têx tsiêx cik tâu moz phênhv ntâu zos đêr (90%), yuôr đuô li mak mir lok zos yưk thiêz iz cxiê zav tsiêx kuk txơưr đuô li: Plik, hma, nak chôngv…..

Ntu uô huôv moz: Six hơưv uô muôx moz hâur lênhx nênhs đros chêr txix 2-8 ciêz, muôx ntêx cux zos 10 hnuz lok sik iz shông ntâu, 2 shông.

Cêr siz cik moz: Moz vưv siz cik tâu đhâu chor tsiêx trâul muôx moz têx kâuz ndâus thiêz đhâu siz tos, siz zêiv, têx grêix trâul to….

Xưv lik kror cxaz thâuv trâul têx tsiêx tov, zêiv, khơưz to: Tsuv muôz ciês xaz phôngx thiêz đêx hur nzuôr. Zos tsi muôx xaz phôngx, muôx têx muôz luz kror cxaz co nzuôr ciês đêx hur ntơưv têx car đêx ntưk, thâuv nzuôr sơưr đơưk tsi tâu muôz luz kror cxaz cxuôv, tsi tâu nhêv nyar tơưv thiêx tsi moz lox. Co zos tsưr ziv chơưv paz xuz thơưx jông đuô hur si chiê phax tar moz vưv, muôx têx muôz plênhr kror cxaz lok sik cồn iod plênhr trâu zos tiêk muôx yuôx. Đhâu ntơư tsuv zênhx max chox lênhx nênhs moz muk qơư y tế chiê tâu heik kriê thiêz kho moz ziv nzor ziv jông.

Thâuv xưv lik têx kror cxaz tiv tsiêx tov, tsôngv box sơưr đơưk tsuv tsưv ziv: Tsi muôz luz kror cxaz co krưr, tsi tâu xơưs; tsi tâu zôngv têx yuôx đrox njuôz krưr; tsi zôngv trox yêz, trox a plênhr trâu kror cxaz; tsi tâu muôz têx yuôx njuôz kho moz vưv.

Têx tsưr ziv phax tir thêir moz vưv:

Chiê bax phax tir thêir moz vưv, Cục y tế dưv phax, Bộ Y tế heik tsôngv pêx xênhv sơưr đơưk tsuv uô jông trơưk têx li đrav kaz:

*Đros thiêz chor tsiêx tu zus:

-Cxax yuôx phax phôngz moz cxix cxuô trâu têx đêr, mir thiêz cxax hâur niêx shông trơưk li ngênhx kho moz tsiêx cxu heik.

-Tsuv muôz đêr thiêz mir cơư, tsi tâu tso lak yar; zos đêr tơưv saz đrâuv tsuv muôz tơưz lôngx kror ndâux.

*Đros thiêz lênhx nênhs:

-Tsi jêk têx đêr thiêz mir

-Lênhx nênhs trâul đêr, mir tov tsuv muk cxax yuôx phax phôngz moz vưv nzor thiêz cxix cxuô lơưr bác sĩ heik kriê. Seiz njuôk shuôs thiêz kho phax tar moz vưv ziv nzor mak ziv jông hâur 72 luz six hơưv đhâu trâul đêr, mir tov tas./.

                                 KT-Riê Lâux cxeik, nhênhv