Tror phuôx huiz cêr chax chês jông sâuv têz qơưk cơưx mênhv

Hnuz 19/8/1945, jiês sơưr tơưv txênhz nhoz Mường Chanh, Mai Sơn zênhx liv tưz paz tôngv vênhx, cxơưz cxiz tsôngv box têx mênhx cxưx tỉnh Sơn La sơưr tơưv txênhz tir ntâuk zênhx tros châuz, cxiv kho têz qơưk. Ciês đhâu co, ntơưv Mường La, hmo 22/8/1945, đros đồng chí Lô Xuân thiêz Nguyễn Tử Du li chỉ huiz, lưx lươngv vũ trang muôx 50 lênhx thiêz chôngz tsôngv box sđ tưz sơưr tir ntâuk thiêz ntês tâu Bế Văn Điềm, đhâu co Bế Văn Điềm thor sưz thiêz heik lính tso tsês tsi ntâuk, tsik txênhz pêz têz qơưs . Txênhz tâu chính quyênx, Bế Văn Điềm tâu cơưx mênhv choz jênhv vưv coar lik hành chính nhoz thax tsav qơư. Jiês tơưv txênhz chiê txênhz chính quyênx nhoz Mường La tâu zênhx liv tas nro.

          Txơưv tưz muôx hnuz nhôngs siêz, taz sik tiv phaz li têx chax chês jông hâur têx shông tsav txênhz đrav ntêx tsênhv nhoz trơưr hâur zơưv Quàng Văn Lẻ xênhz shông 1932, kuz Bí thư Đảng ủy xã Mường Chùm, huyện Mường La, tỉnh Sơn La (ntu txix shông 1960 txos shông 1981)li siêz tsi plox: “Thâuv co, cur tsênhv zâu, tâu mnôngs têx hloz, têx lênhx uô tix piêr kriê thiêz pov tâu tsôngv box li chinhz yênhx cơưx mênhv hâur jiês tơưv txênhz tir ntâuk tros châuz. Tas nro Mường Chùm, đros lưx lươngv txix Mường Bú muk saz niêv đêx Đas đros quân giải phóng, dân quân du kích sơưr tir ntâuk tros châuz...”

          Zơưv Quàng Văn Lẻ tsênhv ndo njôngr, thâuv tsôngv box Mường Chùm muk Đán Đanh yênhx lix cơưx mênhv li qơư uô xưv, zơưv nhiv kruôr muôx 10 shông. Thâuv co, zơưv pov tâu chinhz yênhx cơưx mênhv đhâu tsôngv box têx jêx jos hâur xã li hâux lưv tso vax tsêr tsês chiê muk pêv har jôngr cxiv tsa cơưx mênhv li qơư uô xưv. Iz cxiê hluôk nênhs uô ntêx nyuôk đros têx taz viv tsênhv cxaz chuôz tơưv txênhz...Hâur têx shôngk tir ntâuk tros châuz Pháp thiêz Mỹ, tưz muôx cxênhx nênhs tsôngv box Mường Chùm sir tas đas jos trox nya viv mênhx cxưx li độc lập. Xã Mường Chùm tâu khơưk muôz bê Zênhz shôngx lưx lươngv vũ trang lok yênhx tix jông hâur tơưv txênhz tir ntâuk trâus châuz Pháp. Cêr chax chês cơưx mênhv co tsênhv tror tâu tuôr truôx hâur ntu cxiv tsa têz qơưk, huôv tsar KTXH.

          Zơưv Lường Văn Hồng, Bí thư Đảng ủy xã Mường Chùm puz pâuz: Shông 2018, xã Mường Chùm tâu côngz jênhv tax nôngx cxênhz yiêz. Txos shông 2022, đảng bộ tror tso tơưv Nghị quyết lênhs tov cxiv tsa xã nôngx cxênhz yiêz hlôngr yiêz. Tsôngv box luz nênhx ziv hlôngr yiêz, chor ziv chuôz zis pluôk txu grês yuôr 4% ntâu. Six cxiv no, Đảng bộ xã Mường Chùm tưz xav tênhv 2 hâux lưv tsênhv chiê uô zênhx liv têx tsưr ziv tso tơưv: “Pêz chêx chôngk huôv tsar kôngz nuv zôngv KHKT yiêz reik đros têx doanh nghiệp, HTX uô kôngz nuv. Yênhx lix têx thax tsav tsêz chos kôngz nuv chêx chôngk, xav tênhv têx zav tsoz chos tsênhv hâur xã chiê chos reik đros tsiv uô phưx vưv muôs tơưv saz đrâuv têz qơưk thiêz niêv ciêz lox. 2 zos chêx chôngk yưv pênhr uô cêr zaoz thôngz muk lok tax ploz tsênhr nôngx cxênhz yiêz hlôngr yiêz”.

          Xã Nặm Păm, huyện Mường La cux muôx ntu zos têx cán bộ cơưx mênhv ntu tsav txênhz cơưx mênhv hli 8 li thax tsav huôx tôngv. Thax tsav no ntu co trâus tros châuz ntâuk zov chênhr, uô tsôngv box lok six txov nhêv. Hâur têx shông tir ntâuk tros, tsôngv box xã Nặm Păm tưz sir tas đas jos txox siê tơưv txênhz tir ntâuk tros châuz. Shông 2003, Nặm Păm tâu Đảng thiêz têz qơưk khơưk muôz bê Zênhz shôngx lưx lươngv vũ trang. Zơưv Quàng Văn Loa, Bí thư Đảng ủy xã Nặm Păm, huyện Mường La, tỉnh Sơn La pheiz kênh: “Phuôx huiz cêr chax chês cơưx mênhv, đảng ủy xã tưz lênhs tov, chox kriê, huôv tsar KTXH, reik đros taz por côx phax txiv ngaz, taz por luz nênhx chinhz yênhx trâu tsôngv box. Xã vênhv tôngv, heik kriê tsôngv box hlôngr yiêz tsoz chos tsi jông chiê chos tsoz chos ntêr shông. Tiv zix zos vênhv tôngv tsôngv box sik côngv đas jos cxiv tsa nôngx cxênhz yiêz, sir jos txos shông 2025 xã tax ploz tsênhr nôngx cxênhz yiêz”

          Jiês đêx cuôr yôngz lix xưv shông 2917 tưz uô 8/11 jêx jos nhoz xã Nặm Păm trâus ruôr hiêv hnhar, yênhx puôk ziv chuôz zis tsi muôx tsêr nhoz, txix têx phêv liv co đros cêr chax chês zênhz shôngx, nhiv no xã Nặm Păm tưz jux jus hôx phưx. Tiv zix zos têx liêx têz trâus poz jêz thiêz ar vôngz đhâu jiês đêx cuôr yôngz shông tưs nhiv no txix tsôngv box li siêz sir jos têx liêx têz co tưz tâu tsêz chos blêx njuôz jông. Zơưv Lò Văn Đoàn, Bí thư Chi bộ jos Ít, xã Nặm Păm, huyện Mường La puz pâuz: “Pêz vênhv tôngv pox nhuôs uô ar, sâu por tsês têx poz jêz, hôx phưx chos blêx. Iz shông tsôngv box chos 2 chiv blêx. Tiv zix zos blêx blâuv tso lok tsơưr lươngv siêz, tsi taz paz pox nhuôs muôx kôngz krâur ngaz tul, mak tsênhv yênhx xiv huv hax huv paz pox nhuôs muôx cxaz phênhv sâu , hlôngr yiêz luz nênhx”./.

(Lê Hạnh-Txâur Vax cxeik nhênhv)

Chuôz cxaz phax tar nênhs lox tôngv muk uô hâux lưv ntơưv Campichia tsik zos chêi nhoz Tây Bắc 

Lơưr cơ quan muôx vax huôv tỉnh Lai Châu li thôngz sâu, tỉnh no tưz pov muôx zuôr xar 40 lênhx nênhs muk uô lox tôngv tsik zos chêi ntơưv Campuchia, phênhv ntâu zos chor nênhs nhoz têx huyện Tam Đường, Phong Thổ thiêz thành phố Lai Châu. Txos nhiv no tưz muôx 20 lox tôngv tror lok, tsuv muôz nhiêx txix 75-200 triệu đêiv thêv trâu lơưr thiêx li tâu tror lok tsêr. Muôx lox tôngv trâus hêv, ntâuk tsiv. Lơưr Thượng tá Lý Văn Hà, Phưv Trưởng phòng Cảnh sát Hình sự-Công an tỉnh Lai Châu, chor lox tôngv no phênhv ntâu zos hnuz nhôngs txix 14-17 shông, zos tuz nhuôs chor chuôz zis nhoz ntơưv têx jêx jok, tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs muôx luz nênhx txov nhêv viv li thâuv hnor hêik txos “muôx hâux lưv uô siz, nhiêx hli siêz” mak lok six xar muk uô, thiêz txix co tưz trâus nziêk đas chox muk đhâu ntus đriv, zuôv uô têx kror hâux lưv tsik trơưk li siêz xar, tsik tâu hêik txos têx hâux lưv phiv liv txos đas jos, txox siêz. Taz sik, hâux lưv nriêr pâuz xor mông lok chor nênhs trâus nziêk đas co cux njiz tsik tsơưs têx phiv liv viv cik txos têx xor mông hêik pâuz thiêz cik txos saz đrâuv têz qơưk. “Thâuv pâuz tsik tâu tsênhz xor mông lênhx nênhs co tsênhv nhoz trâu kror tưs mak zuôr hêik tsik tâu trâu saz Campuchia paz trâu zuk. Tsuv muôx ntâuz ntơưr xa trâu saz têz qơưk tor chiê lơưr sik côngv xav jênhv zos muôx li co tiês. Đhâu co hêik trâu Bôv Công an pâuz lok hâux lưv muôx nênhs nhoz Lai Châu tsênhv nhoz ntơưv Campuchia li thax tsav qơư co, đhâu co mav li kriz uô chơưv paz thiêx tâu. Hok Công an tỉnh Lai Châu thiêz saz Campuchia zuôr uô tsik tâu ciês kror hâux lưv no”. 

Hok lơưr cơ quan muôx vax huôv tỉnh Lào Cai li qênhz yuôx, xav txos nhiv no, tas nro luz tỉnh no muôx 320 lênhx nênhs muk uô lox tôngv tsik zos chêi trâu saz Campuchia. Tưz muôx 9 lênhx nênhs tsuv tas nhiêx cxir mak thiêz tâu tror lok tsêr, 4 lênhx nênhs tsênhv tok tâu chơưv paz, tsênhv yuôr mak cux tsik tâu pov tror lok têz qơưk. Hâur chor nênhs hêik co, mak chor nênhs nhoz Bát Xát tsav muôx iz đraz ntâu. Ciês chor nênhs nhoz xar Quang Kim ntơưv luz huyện no tưz xar muôx 100 lênhx nênhs.

Lơưr pos Đinh Thị Hưng, Giám đốc Sở Lox tôngv-Saz pênhz thiêz Xar hôiv tỉnh Lào Cai, viv Lào Cai tsik tâu muôx ntâuz ntơưr chiê nênhs muk uô lox tôngv trâu saz Campuchia viv li tsuv khav tênhv tiêk tas nro chor nênhs muk uô lox tôngv co puôr lênhx zos muk tsik zos chêi. Đros nriêr pâuz chor nênhs muk uô lox tôngv tsik zos chêi, nganhx lox tôngv tỉnh Lào Cai tưz kriz uô sôr tênhv chiê paz, txêik jênhv xor mông hêik pâuz lok chor nênhs fêv nziêk đas zuôr muôs lênhx nênhs ntơưv Campuchia. Thôngx cxix, tso tơưv ntâuz ntơưr hêik chinhr quyền cxuô thax tsav qơư sik côngv đros; nzor pov tâu thiêz xưv lik truôx hâux lưv tso tơưv, hêik pâuz têx xor mông nriêr nênhs, zaz zâuv, hâuz nziêk thiêz chox nênhs muk saz đrâuv têz qơưk uô lox tôngv tsik zos chêi. “Đros chor nênhs lox tôngv mak pêz cux hêik cov uô jông sêiz shuôk, tsik mnôngs trơưk têx nziêk đas thiêz xor mông hêik pâuz sâuv mạng xar hôiv lok sik đhâu chor nênhs hêik pâuz tsik zos chêi. Kror co zuôr uô muôx yưv ntâu phiv liv trâu nênhs lox tôngv thiêz zuôr tsik tâu cêr chêi têz qơưk por vêv”.

Đhâu nriêr pâuz ntơưv iz cxiê tỉnh txơưr đuô nhoz thax tsav Tây Bắc li Sơn La, Điện Biên txos nhiv no tsik tâu pov muôx lênhx lox tôngv tưs muk tsik zos chêi trâu saz Campuchia. Taz sik, tsik zos li mak zuôr tso siêz viv côngz xưv zok nriêr hâux lưv uô trâu chor nênhs nhoz ntơưv thax tsav qơư tsênhv yuôr ntâu kror phiv liv. Ciês ntơưv Sơn La, đhâu jiês chor nênhs lox tôngv tror lok ntơưv qơưk nhoz hâur jiês huôv xênhz caz moz Covid-19, txos nhiv no tưz muôx zuôr xar 90.000 lox tôngv tror tuôx uô hâux lưv ntơưv chor qơư công nghiệp hâur têz qơưk; tsik tâu hêik txos chôngz lênhx lox tôngv txơưr đuô muk uô nox đêz, no zos chor nênhs lax xav jênhv tâu xor mông viv li zôngx ziv njiz trâus nziêk đas lok six siêz. Zơưv Nguyễn Mạnh Du, Phưv Giám đốc Sở Lox tôngv-Saz pênhz thiêz Xar hôiv tỉnh Sơn La hêik pâuz: “Sở cux hêik nênhx lox tôngv pâuz tsik cxaz chuôz uô hâux lưv thâuv muôx nênhs zaz zâuv, hâuz nziêk, viv uô li co tsik zos trơưk cêr chêi têz qơưk, thâuv muôx yưv têx phiv liv mak nênhs lox tôngv zuôr tsik tâu đaz tsi hlo. Hâur ntu nhiv kruôr đhâu, Sở cux tưz chox kriê, yax kriê trâu nênhs lox tôngv pâuz cov tsik muk uô lox tôngv đhâu têx cêr zâu li hêik tas sâur”./.

(Đinh Tuấn-Lik Thox cxêik nhênhv)