Lao Khô-qơư hêik tơưv tâu cêr sik côngv thôngx ziv jông Việt Nam-Lào

Jok Lao Khô 1, xar Phiêng Khoài, huyện Yên Châu zos qơư jêik Chủ tịch Cay-xỏn Phôm-vi-hản hâur ntu huôx tôngv cách mạng. Shông 1948, Ban xung phong Lào Bắc zos 14 lênhx nênhs Việt Nam thiêz Lào tâu yênhx lix. Thâuv uô hâux lưv muk yax kriê, paz muôx nzir lưx lươngv tưz nhoz so ntơưv Phiêng Sa, nhiv no zos jok Lao Khô 1, xar Phiêng Khoài (Yên Châu).

Zơưv Tsaz Lao Lử, xar muôx 90 shông, nhoz jok Lao Khô, xar Phiêng Khoài, huyện Yên Châu zos zơưv Tsaz Lao Khô li lênhx nhuôv tuz cux tsênhv ndo njôngr txos ntu thâuv tsênhv zâu, đros chuôz zis thiêz pox nhuôs hâur jêx jok tu zus thiêz jêik chiê chor canr bôv Việt Minh thiêz kuz Chủ tịch Cay-xỏn Phôm-vi-hản ntu thâuv ntêx co: “Cur tưz muôx oz jiês đros zơưv Lao khô muk hâur har jôngr nhoz saz kâuv jok no muôz mor, iz cxiê chuôz zênhx trâu Chủ tịch Cay-xỏn nhoz gâuv saz kâuv luz jok no. Zơưv Cay-xỏn nhoz ntơưv no mak lok six ngaz tuk, txơưv tros châuz tưz zok nriêr canr bôv Việt Minh thiêz zơưv Cay-xỏn li chor nênhs taz sik tâu zơưv Lao Khô jêik chiê lok six jông viv li tros châuz cux zok tsik pov hlo”.

Cách mạng yênhx côngz, cêr sik côngv thôngx ziv Việt-Lào tror tâu pêx xênhv nhoz oz saz ntus đriv têz qơưk kriz uô jông. Tsik xav nênhs Lào, nênhs Việt, sơưr đơưk sik phêiz kênh têx chênhz zênhv hâur uô nox, txo grêk cêr yêiz pluôs, sik paz thâuv muôx cêr pôngz siêz lok sik shir phaz.

130 ziv chuôz zis, 600 ntâu lênhx nênhs nhoz jok Lao Khô 1 nhiv no muôx ntâu gơưv niêv txir zos nênhs nhoz oz saz têz qơưk siz zuôr uô cê, sik đros cxiv tsa luz nênhx, sik đros huôv tsar; pox nhuôs hâur jok nhiv no tsênhv sik đros tsoz phưz 100 ntâu héc ta txir khơưz đuz, txir mo môngk, txir lưk kâuz hmaz; tu zus muôx 6.000 ntâu tuk tsiêx cxu, kêiz ol cxuô zav; luz nênhx ziv hnuz ziv tâu gra siêz đuô.

Ntâuk chiv lênhx hâu nov cách mạng Lào Cay-xỏn Phôm-vi-hản thiêz đôiv xung phong Bắc Lào li ntu huôx tôngv cách mạng ntơưv Sơn La, cux li uô truôx jông đuô cêr coangz siv sik côngv Việt-Lào, shông 2017, qơư di tích lịch sử cách mạng Viêt Nam-Lào tâu cxiv tsa ntơưv jok Lao Khô 1. Hli 6/2017 tâu uô tiêr thiêz muôz lok huôx tôngv thiêz hnuz 29/8/2022 tâu khơưk muôz Bằng cungz jênhv zos Di tịch têz qơưk. No zos iz hâur têx kror paz hêik txos cêr coangz siv jông tiv zix Việt Nam-Lào, Lào-Việt Nam. Zơưv Lù Văn Cường, Chủ tịch Ủy ban huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La puz pâuz: “Thâuv qơư di tích lịch sử Việt Nam-Lào tâu Chinhr phuv cuêz tênhv côngz jênhv zos di tích jông cấp têz qơưk. No zos pêx xênhv cxuô mênhx cxưx huyện Yên Châu li iz kror shir phaz, tso siêz, thôngx cxix cux zos Đảng bôv thiêz chinhr quyền huyện Yên Châu li kror tsuv uô thiêz sir jos lox. Xor xưv no muôx tsiv gri lok six zov chênhr hâur zoz zux chax chês cxôngx nzor, pêx xênhv li siêz xar thiêz uô truôx jông đuô cêr sik côngv thôngx ziv nhoz oz têz qơưk; zos kror hêik tơưv tâu txos cêr sik côngv siêz, sik paz nhoz Việt Nam-Lào tâu tuôr tsês truôx jông”.

Qơư di tích lịch sử cách mạng Việt Nam-Lào ntơưv Lao Khô tâu cêv kuôk ntơư thax tsav đar xar muôx 50 héc ta, zos cxuô zav li: Đài hêik tơưv cêr thôngx ziv Việt Nam-Lào; tsêr trâu têx đuôz, ntâuz ntơưr, chuôz zênhx cxuô zav zov chênhr lok cêr sik thôngx thôngx ziv Việt Nam-Lào; qơư hlơưr shaz hơưv, ndo txos Chủ tịch Hồ Chí Minh thiêz Chủ tịch Cay-xỏn Phôm-vi-hản… Ntơưv no, ntâu zav tsênhv tâu tuôr tsês chiê li đêiv pav sor, lâux câuz uô jâuz mor, lâux câuz râu đêx, ntiv, điêr ntông… mak pêx xênhv cxuô jêx jok tưz zôngv chiê tu zus jêik chiê zơưv Cay-xỏn Phôm-vi-hản thiêz chor canr bôv Việt Nam ntu thâuv ntơưr. Tuôx sêiz shuôk qơư di tích, zơưv Bun-Luôi Súc-Thi-Vông, Giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Hủa Phăn, têz qơưk Lào shir phaz puz pâuz: “Tâu tuôx trâu ntơưv no, cur lok six shir phaz lok chax chês jông cxôngx nzor nhoz oz mênhx cxưx Việt Nam-Lào hêik cxuô, tỉnh Hủa Phăn đros tỉnh Sơn La hêik taz. Qơư di tích têz qơưk no tâu côngz jênhv, zuôr zos yênhx kror qơư cơưv shâuv, zoz zux chax chês cách mạng, cêr sik côngv siêz, thôngx ziv jông nhoz oz têz qơưk, oz mênhx cxưx Việt Nam-Lào trâu cxênhx hluôk ntu tov ntêx no”./.

(Trấn Long-Lik Thox cxêik nhênhv)

5 tsưr ziv jông thâuv nhoz so tsi uô têx hâux lưv hnhar cov tus mê nhuôv hâur niêv chêr muôx đas jos trơưk li bác sĩ, cưk yuôx kriê 2022

Six hơưv, hnuz nhôngs ntâu tiv zix lênhx pox niêv xênhz tuz ci hâur chêr tâu nhoz so tsi uô têx hâux lưv hnhar trơưk li bác sĩ heik zos li chas?

Trơưk li cui tinhv nhiv no, lox tôngv pox niêv xênhz tuz ci hâur chêr tâu côngk nhav nhoz so tsi uô têx hâux lưv hnhar zuôr muôx têx li đtav kaz: Ntơưr côngk nhav tâu so tsi uô têx hâux lưv hnhar, ntơưr côngk nhav so hâux lưv tâu sơưv bảo hiểm xã hội, ntơưr seiz njuôk shuôs mê nhuôv hâur chêr….. Têx ntâuz ntơưr no ntêr yax tsi tsênhr đhâu 30 hnuz iz jiês côngz. Zos lênhx nênhs moz tưs xar so ntêr đuô 30 hnuz mak thâuv tas hax lok sik zuôr tas six hơưv, hnuz nhôngs so sâu hâur đeiv ntơưr côngk nhav so tsi uô têx hâux lưv hnhar tưz tâu muôz, lênhx nênhs moz tsuv tror muk seiz njuôk shuôs đuô chiê tror tâu nhoz so trơưk cui tinhv.

So tsi uô têx hâux lưv hnhar lơưr bác sĩ, cưk yuôx kriê pok tsuv sâu ntơưr thor so hâux lưv?

Chei lox tôngv thiêz Chei Bảo hiểm xã hội nhiv no tsi tâu muôx grê tưs cui tinhv lox tôngv pox niêv nhoz so tsi uô hâux lưv hnhar chiê tus nhuôv hâur chêr muôx jos tsuv sâu ntơưr thor lênhx nênhs sir zôngv lox tôngv chiê tâu so.

Zos lênhx tưs so tsi thor, tus nênhs lox tôngv co cux tâu xav zos so trơưk chei lơưr cui tinhv ntơưv yôngx 4 Grê 125 Chei lox tôngv 2019.

Taz sik, so tsi heik trâu doanh nghiệp pâuz zuôr uô tuôr thênhv, tsi jông txos têx luôs hâux lưv choz trâu lênhx lox tôngv co lês uô. Tsi tiêk li ntơư, nênhs lox tôngv tsênhv muôx têx trâul doanh nghiệp ntâuk grê zos tsi moz siêz uô hâux lưv. Chênhr viv li, uô ntêx thâuv zuôr so, lox tôngv pox niêv cux tsuv uô ntơưr thor nênhs sir zôngv lox tôngv so.

Nhạc cắt

Nhoz so tsi uô têx hâux lưv hnhhar cov tus nhuôv hâur niêv chêr muôx jos lơưr bác sĩ, cưk yuôx kriê pok tâu sơưv chei xênhz zus nhuôv?

Trơưk cui tinhv nhiv no, lox tôngv pox niêv tâu nhoz so li heik sâuv lơưr cưk yuôx kriê tâu sơưv têx chei paz xênhz zus nhuôv zos muôx txâuk têx li đrav kaz:

Tưz thêv nhiêx Bảo hiểm xã hội txưv txix 12 luz hlik tror zar sâuv.

Zos so li heik tas sâuv pok tâu sơưv têx chei paz muôx moz gênhk?

Trơưk li Chei Bảo hiểm xã hội shông 2014, nênhs lox tôngv tsênhv cxaz chuôz Bảo hiểm xã hội zuôr tâu sơưv chei paz muôx moz gênhk zos muôx txâuk têx li đrav kaz:

-Trâul muôx moz gênhk.

-Tsuv so hâux lưv thiêz muôx qơư seiz njuôk shuôs kho moz li ntâuz ntơưr xav jênhv.

-Tsi zos têx lênhx chiv chir uô ruôr hiêv txos zuk đas jos, tiv kâus chơưr lok sik sir zôngv zax zênhz, têx zav uô muôx zênhk zax zênhz.

Iz chas co, nênhs lox tôngv so tsi uô têx hâux lưv hnhar cov tus nhuôv hâur niêv chêr muôx jos lơưr cưk yuôx kriê, tsênhz đuô zos muôx qơư seiz njuôk shuôs, kho moz gênhk li ntơưr xav jênhv thâuv muôx moz cux tâu sơưv têx chei paz muôx moz gênhk. Six hơưv, hnuz nhôngs xav tâu sơưv têx chei co zuôr tâu uô trơưk li đeiv ntơưr tso lênhx lox tôngv pox niêv ntơư nhoz so tsi uô têx nuv hnhar lơưr cui tinhv. Lar heik, têx moz tâu cui tinhv ntơưv Thông tư sôr 46/2016/TT-BYT li: Moz tso jik kaz jiz thâuv xênhz tuz ci hâur chêr, tus pox niêv chêr xênhz tuz luz chêr xâu đêx tsênhv nhoz chơưv kho moz cov tsi trâul xênhz zus nzor thâuv mê nhuôv tsi tâu txưv hli……, lox tôngv pox niêv tsênhv muôx têx tâu sơưv chei paz muôx moz gênhk ntêr hnuz.

Nhoz so tsi uô têx hâux lưv hnhar cov tus nhuôv hâur niêv chêr muôx jos pok trâul công ty tso so hâux lưv?

Trơưk li cui tinhv yôngx 3 Grê 37 Chei lox tôngv shông 2019, công ty tsi tâu chiv chir tso lênhx lox tôngv pox niêv tsênhv xênhz tuz ci hâur chêr so hâux lưv./.

(Thu Thùy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)