Têx txux chi phax tar txiêz nanv zoz thôngz, vênhx huôv hâur cxaz chuôz zoz thôngz

Tiên Yên zos huyện tox siêz muôx chôngz tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs uô nênhx nhoz. Ntu đrav ntêx, sâuv thax tsav tsik so muôx yưv qênhx shênhx nênhs cxaz chuôz zoz thôngz tsik ntông câuk mov por vêv tâuz hâu, hâuk chơưr, bia, thâux chôngz nênhs tsik trơưk li cui tênhv… Đros qênhx shênhx co, Công an huyện Tiên Yên tưz cxiv tsa tsưr ziv yax kriê txos tas nro têx xar, jêx jok hâur huyện, txix ntâu tsưr ziv, li: Uô yax kriê lok ngaz tuk zoz thôngz đhâu chor jiês cơưv nhoz xar, jêx jok; thôngz đhâu têx chuôz zênhx thôngz xor mông, muôz ntâuz ntơưr hêik kriê, rêik fiêx, đêi ntâuz hêik kriê ntơưv têx qơư muôx chôngz pêx xênhv nhoz, zôngx ziv pâuz tâu. Thôngx cxix, công an huyện Tiên Yên cux tưz sik côngv đros Ban ngaz tuk zoz thôngz tỉnh, Công ty Honda Việt Nam tsưr tsix lớp kruôz kriê tsur ziv, txux chi tsar yêz ngaz tuk trâu 80 lênhx nênhs zos mênhx cxưx tsơưs nênhs sâuv thax tsav. Thiếu tá Nguyễn Đức Tùng, Phưv Trưởng phòng Cảnh sát Zoz thôngz, Công an tỉnh Quảng Ninh puz pâuz:

“Đros siêz xar yax kriê txos trâu pêx xênhv pâuz thiêz uô jông đuô hâur cxaz chuôz zoz thôngz, ntông câuk mov por vêv tâuz hâu thâuv cxaz chuôz zoz thôngz, iz cxiê ntu cêr tưz jông đuô thâuv têx yêz tsik muk chênhr, muôx cxix cxuô têx ntâuz ntơưr thauv cxaz chuôz zoz thôngz, đros siêz xar muôx tâu ngaz tuk trâu pox nhuôs”.

Lơưr Ban Mênhx cxưx tỉnh Quảng Ninh li hêik pâuz, sâuv thax tsav tỉnh muôx 162.500 ntâu lênhx mênhx cxưx tsơưs nênhs, tsav muôx 12% ntâu dân sôr tas nro tỉnh. Nhoz têx thax tsav mênhx cxưx tsơưs nênhs no, tưz zênhx muôx yưv qênhx shênhx uô zuôv Chêi ngaz tuk zoz thôngz li: tsik ntông câuk mov por vêv tâuz hâu, thâux chôngz nênhs tsik zos li cui tênhv, muk chênhr, huôk yêz tsik zos li têx cui tênhv… tưz uô muôx yưv iz cxiê txuz txiêz nanv pôngz siêz.

Chiê phax tar, txo grêk tsơưs txiêz nanv zoz thôngz nhoz thax tsav tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs, ntu đhâu, chor cơ quan muôx vax huôv thiêz cxuô thax tsav qơư tsênhv kriz uô ntâu tsưr ziv chiê paz gra siêz đuô jênhv pâuz, tsưr ziv, txux chi cxaz chuôz zoz thôngz ngaz tuk trâu pox nhuôs.

Ntơưv huyện Ba Chẽ, zos thax tsav nhoz tox siêz, nhoz đêz, muôx chôngz tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs. Uô ntêx co, qênhx shênhx ngaz tuk zoz thôngz sâuv thax tsav lok six phiv liv, tiv zix zos chor ntu cêr zoz thôngz muk lok hâur jêx jok; pêx xênhv, tiv zix zos tsôngv box mênhx cxưx tsơưs nênhs tsik ntông câuk mov por vêv tâuz hâu, thâux chôngz nênhs tsik zos li cui tênhv, hâuk chơưr, bia… tsar yêz muk lok muôx yưv tsik so.

Đros qênhx shênhx co, lưx lươngv cảnh sát zoz thôngz công an huyện tưz cxiv tsa tsưr ziv yax kriê txos tas nro chor xar, jêx jok sâuv thax tsav. Hâur co, tsov cưv txos uô uô cê yax kriê lok ngaz tuk, ngaz tuk zoz thôngz đhâu chor jiês cơưv nhoz xar, jêx jok, chor tsưr tsix đoanx thêv… Đhâu co, pêx xênhv jux juk gra siêz đuô jênhv pâuz thiêz uô truôx jông đuô lơưr têx cui tênhv lok ngaz tuk zoz thôngz thâuv cxaz chuôz zoz thôngz. Zơưv Hà Bá Linh, Bí thư Chi bộ, Tsar jok Trại Giữa, Đầm Hà, Quảng Ninh puz pâuz:

“Iz lênhx pêx xênhv, lok sik iz ziv chuôz zis, pêz tsuv muôx txơưx jênhv uô jông lơưr têx chỉ thị, iz chas co, chiê lơưr yax kriê txos trâu sơưr đơưk, tiv zix zos têx tuz nhuôs thâuv cxaz chuôz zoz thông cov huv zos li cêr chêi chiê paz txo grêk tsơưs tiv zix têx txiêz nanv zoz thôngz muôx yưv sâuv thax tsav”.

Đros kriz uô cxix cxuô ntâu tsưr ziv, pêx xênhv nhoz thax tsav mênhx cxưx tsơưs nênhs, tox siêz sâuv thax tsav tỉnh Quảng Ninh tưz jux juk gra siêz đuô jênhv pâuz, muôx tsưr ziv, txux chi por vêv trâu zuk thâuv cxaz chuôz zoz thôngz thiêz jux juk cxiv tsa tâu vênhx huôv zoz thôngz hâur côngv thôngx./.

(VOV4-Lik Thox cxêik nhênhv)

Tsưr ziv phax tar nyar ndê siêz

          Nyar ndê siêz zos qir tiv uô trâus têx moz yưv hnhar li: moz xâur nyar hnhar, moz plơưr... Lơưr hiệp hội tim mạch Việt Nam, nyar ndê grêk txix 120/80mmHg tâu seiz zos fênhx yax. Thâuv ndê txos 140/90mmHg tror sau zos nyar ndê siêz. Têx uô trâu nyar ndê siêz uô ntêx zos muôx hnuz nhôngs siêz, thâuv hnuz nhôngs ziv siêz ziv zôngx ziv uô trâu nyar ndê siêz. Hnhaz cir- tros, nox hâuk tsi huv đros li (nox đơư njêr, tsi xar vênhv tôngv ntâu, hâuk ntâu chơưr bia, zênhz gaz ntơưr) cux zos qir tiv uô trâu nyar ndê siêz.

          Chiê phax tar nyar ndê siêz, tsuv uô 4 tsưr ziv đrav kaz:

          Thâuv tưs cux tuôr truôx zuk li cir cov huv đros, viv têx lênhx nênhs hmaz tros khênhr trâus nyar ndê siêz đuô têx lênhx nênhs tsi hnhar cir.

          Nox hâuk huv đros:

          Hâur tsưr ziv nox hâuk niêx hnuz tsuv sir zôngv têx zav nox paz phax tar nyar ndê siêz li:

          - Nox jâuz thiêz txir ntông

          - Nox têx zav njiêr jov uô môngr, nduôr mix đuz...

          - Njês

          - Đrâuv co, hlôngr nox têx nox khênhr ciz txix nox têx zav nox cxiêz lok sik hâu chiê jông đuô trâu đas jos.

          Đros thiêz cxaz nzir têx zav nox heik sâuv, tsuv jav têx zav nox uô nyar ndê siêz li:

          - Njêr

          - Têx zav nox ciz, nthênh, gâuz kê keiz, têx zav tơưr greix, plaz hnhur tsiêx cxu, cuô poz cxa tsơưs...

          - Tsuv nox cxuôx cxuô huv đros mor, cuz thaz thiêz txir ntông, jav tsi nox têx zav thax kaz jiz, đêx kaz jiz....

          - Greix nhux, greix yik, greix đêr...

          - Têx zav nox uô uô ntêx li greix las njêr, greix cxiêz viv no zos têx zav nox muôx ntâu njêr thiêz tsơưr por coar.

          - Têx đêx cà phê, chơưr bia, yuôx zêx, têx zav nox cuz njiv uô tsi xar tsâus jos...txix co uô têx nyar ndê siêz.

          Yax six shâuv thiv thao

          - Tsuv muôx tsưr ziv shâuv thiv thao txix 30-60 phênhz iz hnuz thiêz 5 hnuz 1 ciêz.

          - Têx tsưr ziv uô muôx liv trâu đas jos li muk tâus cêr, luôv đêx, têx môn thiv thao huv đros yênhx lênhx nênhs li đas jos.

          Nox hâuk, nhoz uô nênhx jông

          - Nox txâuk têx pluôk mor, tsi nox tsâu đhâu.

          - Tsi pưs lis, taz por pư txâuk six hơưv.

          - Nhoz uô nênhx jông, shir phaz, tsi cxoz cxơưx ntâu, xar ntâu uô zênhr shar txos đas jos./.

(Thu Thùy-Txâur Vax cxeik nhênhv)