Tây Bắc txo grêk yêiz pluôs chiê huôv tsar

Tsôngv box Hmôngz phênhv ntâu zos uô nênhx nhoz sâuv têx trôngz siêz; phênhv sâu thâuv ntêx tsuôk zos txix uô liêx têz thiêz tu zus tsiêx cxu tsơưs. Chênhr viv li, luz nênhx tsênhv yuôr ntâu txov nhêv; ntâu thax tsav, tsênhv yêiz pluôs ntâu. Taz sik, têx shông jê lok no, muôx tsik tsơưs ziv chuôz zis tsôngv box Hmôngz tưz muôx yêz ô tô chêix muk lok; cxiv uô tâu vax tsêr truôx jông đros zuôr tâu têx chuôz zênhx jông civ nhiêx lok sir zôngv…

Tix lâus Hảng Xênhv Chang, nhoz jok Chu Va 8, xar Sơn Bình, huyện Tam Đường (Lai Châu) ziv chuôz zis zos iz chuôz zis uô tâu li hêik co. Zênhx zos ziv chuôz zis pluôs hâur jok, thâuv ntêx, 6 lênhx nênhs hâur ziv chuôz zis luz nênhx muôx tsik txâuk nox, yêiz plaz tsik so. Khov tâu cấp ủy, chinhr quyền ntơưv qơư yax kriê, hêik kriê têx tsưr ziv uô nox chiê huôv tsar kinh têr thiêz tâu chor nênhs cxênhz jê paz, shông 2021, tix lâus tưz kir txêik 200 triệu đêiv hâur zênhx hangx, đros trâu têx nhiêx txiêx chuôz zis tsês tâu, tix lâus tưz ntiêr khơưz oz luz pak đêx đros đar xar muôx 200 thiêr ndis chiê tu zus 3.000 tuk njêl tầm. Đhâu 3 shông xav txix thâuv muôx njêl muôs jiês xuz thơưx ciês, tix lâus chuôz zis tưz tsik zos tơưv tâu đhâu yêiz pluôs mak tsênhv zos yênhx chuôz zis muôx, bluô nux hâur jok. Tix lâus Hảng Xênhv Chang puz pâuz: “Thâuv ntêx cur chuôz zis luz nênhx lok six txov nhêv, đhâu thâuv pov chor nênhs nhoz Sa Pa tuôx ntiêr ar chiê tu zus njêl đêx txiêk viv li cur nriêr pâuz, cơưv shâuv. Pov lơưr tu zus huôv tsar jông cur chuôz zis cux yưv pênhr  zus, xêir njêl tầm chiê zus thiêz txos nhiv no tưz zus tâu muôx 3 shông. Nhiv no chuôz zis li phênhv sâu tưz siêz đuô lok six ntâu pir li oz pêz shông tror uô ntêx”.

Sir jos huôv tsar têx tsưr ziv uô kinh têr huv đros trâu tsênhv tsênhz ntơưv yênhx thax tsav qơư; đros choz trâu đảng viên tsuv zos nênhs uô uô ntêx, chiê pox nhuôs cơưv shâuv thiêz uô trơưk. Txix tsưr ziv uô no, tỉnh tox siêz, ntus đriv Điện Biên li côngz xưv txo grêk yêiz pluôs tưz uô tâu ntâu kror jông.

Iz zav li xar Chà Nưa nhoz huyện ntus đriv Nậm Pồ thâuv ntêx no zos huyện pluôs tiv zix tỉnh Điện Biên thiêz cux zos iz hâur chor huyện pluôs tiv zix tas nro têz qơưk, taz sik no tưz zos yênhx qơư chi cax lok txo grêk yêiz pluôs, cxiv tsa jêx jok yiêz nhoz thax tsav ntus đriv. Zơưv Khoàng Văn Van, Bí thư Đảng ủy xar hêik pâuz lok tsưr ziv kriz uô chiê uô tâu li hêik tas sâur: “Đảng viên uô uô ntêx, pêx xênhv cơưv shâuv uô trơưk”, cxênhx nênhs thâuv ntêx tưz zênhx hêik li co. Xar huôv tsar kinh têr ntơưv xar nhoz đêz, tox siêz li Chà Nưa mak canr bôv, đảng viên tsuv uô uô ntêx, chiê pox nhuôs cơưv shâuv uô trơưk, no zos kror yax kriê tâu sêi tiv zix, uô tâu jông tiv zix, zos tiêk hêi xưz tsik uô mak pox nhuôs zuôr tsik mnôngs trơưk hlo; zuk tsuv uô uô ntêx, njiêz pov uô tâu tiês mak pox nhuôs ho txơưx cơưv shâuv thiêz uô trơưk”.

Txos nhiv no, tỉnh tox siêz Yên Bái yuôr muôx 12.500 ntâu ziv chuôz zis pluôs, bâuv li 5,68%. Pir li chor ziv chuôz zis pluôs xav txos kaz shông 2023 mak tưz grêk tsơưs muôx 7.600 ntâu ziv chuôz zis, bâuv li grêk tsơưs muôx 3,48%. Iz hâur têx tsưr ziv mak Yên Bái tưz kriz uô chiê uô tâu li hêik co zos paz trâu lox tôngv nhoz têx jêx jok muk uô lox tôngv saz đrâuv têz qơưk; đros co zos hêik kriê trâu chor nênhs lox tôngv pâuz lo têx hâux lưv uô muôx ntơưv têx doanh nghiệp hâur têz qơưk. Zơưv Lê Văn Lương, Phưv Giám đốc Sở Lox tôngv, Saz pênhz thiêz Xar hôiv tỉnh Yên Bái puz pâuz: “Pêz tsik so yax kriê trâu chor nênhs lox tôngv pâuz, xav jênhv sêz zuôr cơưv kror hâux lưv uô tưs, uô kror hâux lưv tưs; tsưr ziv zos cơưv cov muôx hâux lưv uô thiêz muôx tâu phênhv sâu paz trâu chuôz zis, trâu zuk thiêz paz txo grêk tâu yêiz pluôs”.

Txix ntâu tsưr ziv uô tsênhv tsênhz, tiv zix zos paz huôv tsar chor tsưr ziv txo grêk yêiz pluôs hâur cxuô kror hâux lưv; paz hêik pâuz hâux lưv uô thiêz hlôngr đuô hâux lưv uô trâu lox tôngv jêx jok; paz kriê hâux lưv uô trâu lox tôngv hâur chuôz zis pluôs, chuôz zis zuôr xar pluôs thiêz nênhs lox tôngv nhoz têx huyện pluôs… viv li tỉnh Sơn La li côngz xưv txo grêk yêiz pluôs tưz uô tâu ntâu kror jông; chor chuôz zis pluôs tas nro tỉnh tưz tâu txo grêk tsơưs txos yuôr muôx 11% ntâu. Taz sik, lơưr zơưv Lò Minh Hùng, Phưv Bí thư thường trực Tỉnh ủy Sơn La, thax tsav qơư tsênhv yuôr muôx 42.000 ntâu ziv chuôz zis pluôs (sơưr tiv 4 tas nro têz qơưk), viv li, Sơn La xav jênhv tsuv tror huiz tôngv tas nro cxiv luôs chinhr triv đros uô côngz xưv txo grêk yêiz pluôs thiêz tsuv kriz uô cxix cxuô ntâu tsưr ziv, sir jos đuô hâur uô kror hâux lưv no: “Chor Đảng Đoàn, Ban canr sự đảng, Ban thường vụ Tỉnh đoàn, chor huyện ủy, thành ủy, đảng ủy tsuv sir jos hlôngr yiêz, sir jos uô côngz xưv sêiz car têz qơưk lok txo grêk yêiz pluôs; chuôz cxaz sik côngv nhoz cxuô cấp, cxuô nganhx hâur kriz uô Têz qơưk tsaz yênhx txo grêk yêiz pluôs truôx đrênhk cov huv zos, tsuv muôx côngv thôngx đros kriz uô. Tiv 2 zos hêik mênhx cấp xar li pưk txux hâur kriz uô chor tsaz yênhx txo grêk yêiz pluôs; sir jos kriz uô têz qơưk chor tsaz yênhx; kriz uô cov tâu jông têx tsưr ziv paz trâu huôv tsar uô nox, paz muôx hâux lưv uô, paz trâu chuôz zis pluôs, zuôr xar pluôs cov tơưv đhâu yêiz pluôs truôx đrênhk”.

Tây Bắc-thax tsav nhoz ntus đriv têz qơưk tưz, thiêz tsênhv ziv hnuz ziv hlôngr yiêz. Đros pêx xênhv têx sir jos, têx tsênhv chêi mak Đảng, Chinhr phuv kriz uô tưz tsik zos tsêx trung trâu hâux lưv kinh têr, mak hlôngr trâu txo grêk yêiz pluôs txix ntâu kror sik txơưr, li hâux lưv uô, bảo hiểm y têr, zoz zux, đêx hur… hax zav zos têx kror paz jông chiê Tây Bắc kriz uô cov tâu tsưr ziv tơưv đhâu yêiz pluôs, sir jos huôv tsar./.

TTTB-Lik Thox cxêik nhênhv

Hnuz Tsiêz tsôngv box Hmôngz Hà Giang muôx phongz qơưx buôx nzư phôngv tsiêz

Tsôngv pox nhuôk mênhx cxưx Hmôngz nhoz Hà Giang tsi pâuz phongz qơưx buôx nzư phôngv Tsiêz muôx pok thâuv tưs, tsuôk pâuz tiêk no zos iz phongz qơưx tâu tuôr tsês txix ntâu cxênhx nênhs lok no. Zơưv Xênhr Zoz Xênhv Vax- iz lênhx nênhs txơưx lok vênhx huôv Hmôngz nhoz huyện Quản Bạ- tỉnh Hà Giang piêr:

Hâur têx hnuz hâur shôngk shông yiêz, tsôngv box Hmôngz nhoz Hà Giang njênhs njôngr tiêk, đros têx tês buôx nzư tsi taz zos flưk por tsês têx hmôngr tsi jông, têx moz gênhs thiêz cêr kho siêz hâur shông kuz, mak tsênhv zos iz lo luk phôngv jông trâu iz shông yiêz thâuv tưs cux muôx jông đas jos, njiz trâu hmôngr jông, nhoz uô nênhx ngaz tul. Hâux lưv no tâu uô ntâu jiês jux jus yênhx tsôngv box Hmôngz nhoz no li iz phongz qơưx “buôx nzư phôngv Tsiêz”. Txir nênhx tsuôk tâu buôx pox niêv, pox niêv tsuôk tâu buôx txir nênhx. Buôx nzư tsi taz zos iz phongz qơưx hơưv tos shông yiêz mak tsênhv zos thôngz yax lok fênhx zav nênhs, tơưv txênhz chiê cxuôv por tsês têx cêr uô nênhx pôngz kaz hâur hâux lưv zuôr txir zuôr pox niêv. Tul nuk Ly Mí Cường, iz lênhx hluôk tuz mênhx cxưx Hmôngz, nhiv no tsênhv zos shux xênhz cơưv hâur Học viện âm nhạc Quốc gia Việt Nam pheiz kênh: “Tsiêz shông tưs cur cux cxaz chuôz ntênhs phêv, cux tâu cxaz chuôz buôx nzư phôngv Tsiêz. No zos iz phongz qơưx jông, muôx ziz njiêz. Têx shông jê ntơưv no tsi yuô pov tsưr tsix viv têx hlôngr yiêz, tsiêz mak khênhr muk yêz tsi muk tơư ntâu li thâuv ntêx, phongz qơưx no cux pôngz plox lơưv jux jus, zos iz lênhx hluôk nênhs cur cux xar njôngr zuôr tror tuôr tsês tâu phongz qơưx no”.

Hâur ntênhs phêv cheix ntux yiêz, muôx tsi tsơưs têx jêx jos tsôngv box Hmôngz nhoz Hà Giang cux chox phongz qơưx buôx nzư phôngv Tsiêz lok zos iz hâur têx njiêz luv hâur ntênhs phêv. Taz sik, chiê taz por phongz qơưx no tâu uô trơưk ziz njiêz, thâuv tsưr tsix uô si hâur hnuz tsiêz, Ban tsưr tsix khênhr tso tơưv têx cui tênhv tsênhz mênhx chiê jav têx luôk hâux lưv tsi jông muôx yưv, uô tsi huv đros phongz qơưx, cêr uô nênhx, thôngx cxix tâu seiz shuôk jông hâur ntênhs phêv. Zơưv Xênhr Zoz Xênhv Vax puz pâuz cxaz:

Tsôngv box Hmôngz Hà Giang li phongz qơưx “buôx nzư” phôngv Tsiêz tâu tuôr tsês thiêz phuôx huiz hâur ntu hlôngr yiêz, gôngr phênhv uô trâu mênhx cxưx li têx vênhx huôv chax chês jông ziv muôx ntâu phongz qơưx, cêr uô nênhx jông đuô./.

Txâur Vax cxiv sâu thiêz cxeik nhênhv

Suôz trax đror lov jêv nhoz têx jêx jok Hmôngz hâur shông yiêz

Pêz Hmôngz têx trax blêiv, trax njiê khênhr tâu  zôngv têx shôngz lok jêik uô, taz sik chiê đror tâu jông đuô mak cux zos chor shôngz hlor, iz txưv txơưv muôx nhoz trâu tox siêz têz ntơư, Hmôngz chor trax yuôz txơưv tsi lox thiêz tsi ntêr taz sik suôz đror jông thiêz gôngr uô zênhv lus, lênhx tưs hnor tưz kho siêz ziv. Zơưv Tsưr Triêv Xênhv Thox, nhoz xã Long Hẹ, huyện Thuận Châu, tỉnh Sơn La cê zos lênhx txơưx yuôz trax, cê zos iz tus pâuz jêik uô pêz Hmôngz têx trax ntơư heik pâuz: Trax mak muôx 2 zav, co zos trax blêiv thiêz trax njiê. Trax njiê thâuv yuôz luz suôz zuôr đror sôngz đuô, hok trax blêiv mak suôz đror lâul thiêz gôngr đuô. Trax Hmôngz muôx 2 grê chênhr, iz zos ndâux trax, 2 zos chêr trax. Trax blêiv mak zuôr jêis iz tus blêiv tôngx lok đhok trâu ntơưv iz saz ndâux tras, thâuv yuôz, yuôz tus blêiv ntơư thiêx đror jông. Tsi tas li tsênhv jêis uô iz blêis ntông nhiêk lol đhok yôngx, tuôr tus blêiv cê chiê por hưv tus blêiv trax, cê chiê uô qơư yuôz thiêz lâuv chor kror trax ntơư zuôr tsuv lâuv 8 luz. Taz sik chor trax njiê mak tsi thôngx li co, tsi muôx tus blêiv, tsuôk zos lâuv tho 6 luz kror, txiêr tus ntông txir đuôx lok jêis, joz njiê, njơưk trâu luz ndâux trax, tho luz kror chuô sâuv tox, max mav njơưk cov zar ntông ntơư nti gâuk ntơưv kror bông luz kror chuô sâuv luz ndâux trax thiêx yuôz tâu đror, zos tiêk luz njiê tsi nti mak yuôz tsi đror, luz njiê đhâu kror chuô lok cux yuôz tsi tâu. Iz luz trax khênhr jêis uô ntêr muôx 1-2 đok. Chor cưk trax nhiêk cux muôx nhiêk tsưr ziv jêis uô, kênh luz thâuv jêis uô tâu mak đror sôngz, têx luz đror lâul.....

Chiê uô tâu iz luz trax trơưk tsưr ziv, tsuv xeir txiêr chor shôngz muôx iz shông tsi lâul tsi mok, tsi trâus caz tho nox ntơư, thâuv jêis uô thiêx tsi yuô tơưs thiêz đror jông.

Thâuv yuôz luz trax cux tsuv txơưx uô pa siz luôs thiêx đror jông. Thiêz yuôz zuôr tsuv 2 cxeik têk tuôr trax hur si, chor ntir têk niêk pok chor kror trax, ndâux buôr tus blêiv zos tiêk co zos trax blêiv thiêz uô pa huv đros siz luôs jok.

Hâur têx hnuz tsiêz uô si lov jêv, chor tuz hluôk Hmôngz khênhr gra trax đros chiê tâu yuôz uô si lok sik yuôz trâu lưv tus mnôngs thâuv siz chuôs njiz, jâuv thav pêv lok sik yuôz hâur têx ntênhs nthuôr uô cêr lov jêv ntơư. Suôz trax Hmôngz đror zênhv lus trâu thax tsav tox siêz, uô cxuô lênhx cxuô tus kho siêz jiv, mnôngs lok mnôngs tsi đhuôr, viv ntơư zos têx suôz trax hu zâuv sơưr đơưk sik đros tuôx côngv cêr lov jêv, uô si hâur shôngk shông yiêz. Tsi tas li, suôz trax tsênhv tâu chor tuz hluôk muôz yuôz uô pax luk heik xa zuk têx cêr ndo yuô trâu têx tus nxeik zuk hluz thiêz nhiêv trâus thâuv nhoz đêz lok sik zuôr siz ndêiv nhiêk muk nhiêk iz kro ntơư, xưk li zơưv Tsưr Triêv Xênhv Thox heik thiêz zơưv suôz trax đrav no:

Hnuz tsiêz zos six hơưv chiê nênhs Hmôngz tâu siz chuôs njiz, siz shuôs, siz zâuv nox kaz hâuk luôs, thav pêv uô si đros têx cưr tix nênhx tsa, fôngx zưs. Suôz trax đror tsi tiêk chiê lov jêv, tsênhv uô trâu cxuô lênhx cxuô tus muôx cêr thôngx siêz, ndo txos zuk heir nênhs têx txux chi vênhx huôv jông, sik đros por hưv, tuôr tsês tsi chiê pôngz plox. Zơưv Xor Lôngx Xênhv Lâux, nhoz jok Por Xaz, xã Hua Thanh, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên heik:

Nênhs Hmôngz xar tiêk “zos iz lênhx tuz tsi pâuz yuôz trax, tsi pâuz têx txux chi, zuôr tsi yuô muôx fôngx zưs, zuôr tsi yuô tâu pox niêv”. Cux muôx têx zos li heik ntơư, phênhv chôngz cxuô lênhx hluôk tuz Hmôngz puôr lênhx pâuz yuôz trax. Thiêz txix iz cxênhx đhâu iz cxênhx, iz tiêv đhâu iz tiêv, tsôngv box Hmôngz thâuv tưs tưz seiz hloz thiêz tsưx phưv truôx jông zuk heir nênhs zav txux chi uô si co. Têx lênhx cưk jêis uô trax, chor nênhs txơưx yuôz li zơưv Tsưr Triêv Xênhv Thox tưz thiêz tsênhv sir jos kriê txux chi tsưr ziv jêis uô thiêz yuôz trax trâu têx tuz nhuôs chiê đros tsưx phưv truôx pêz Hmôngz têx trax yuôz uô si lov jêv tsi chiê pôngz plox. Hnuz tsiêz, đros trâu sơưr đơưk cêr shir phaz, suôz trax đror lov jêv ntưk zuôr hu zâuv cxuô lênhx cxuô tus nhoz cxuô thax tsav qơư tuôx đros tsôngv box Hmôngz cxuô jêx jok côngv lov jêv hâur shôngk shông yiêz    

Lầu Chia VOVTB-Riê Lâux cxeik, nhênhv