Tuôr tsês thiêz phuôx huiz tsôngv box Hmôngz nhoz tox siêz hâux lưv ntâuk hlâu cxôngx nzor

   Yênhx hnuz, ntơưv tix lâus Xêir Tuôv xênhv Muôk, nhoz jok Har Tsor, xar Har Tsor, huyện Bắc Yên tỉnh Sơn La li kror qơư ntâuk hlâu suôz trâux cux đror tsik tsês hlo. Txix kror qơư no, tix lâus tưz uô tâu lok six ntâu zav hax huv chiê phưx vưv trâu pox nhuôs hâur jok sir zôngv hâur yênhx hnuz.

Tix lâus Xêir Tuôv Xênhv Muôk puz pâuz, tix lâus kror qơư no mak ntâuk hlâu hâur yênhx shông. Ntu thâuv nhoz khôngz tix lâus ntâuk triêv muôs trâu sơưr đơưk. Iz traz triêv tâu muôs gri 250-500 cxênhz đêiv khov trâu lox zâu thiêz têx zav kuôr hlâu chiê uô triêv. Iz hli xav tas côngz đas jos đros cxuô zav uô tix lâus sâu tâu xar muôx 4-5 triệu đêiv, paz trâu chuôz zis muôx nzir phênhv sâu:

Chiê uô tâu iz traz triêv lok sik têx zav chuôz zênhx txơưr mak tsuv moz siêz, sir jos uô thiêx tâu. Thâuv ntêx nạ njuôk xav chor kuôr hlâu chiê uô xưz, viv li têx thâuv mak txiêr tâu ntâu lok sik txiêr tâu tsơưs kruôr hlâu chiê ntâuk uô sênhv thiêz tuôr xuôv ntâu kuôr hlâu. Taz sik nhiv no chor kuôr hlâu tâu njuôk txiêr thiêz lux cov huv đros viv li ntâuk trâu têx triêv, txuôk, hlâu lok six huv đros trâu sơưr đơưk siêz nhiêv. Iz zav li ntâuk triêv: kuôr hlâu (phênhv ntâu zos txix chor nhíp yêz ô tô, xích mêir câuk ar, lam mêir cơư ntông) tâu njuôk, lux txiêr uô yênhx đêiv hnhar muôx 5 las. Zav triêv zâu mak hnhar txix 2-3 las xưz huv chiê ntâuk tâu chor triêv trơưk nênhs zuôr li siêz nhiêv lơưv.

Chor kuôr hlâu thâuv txiêr tâu mak tâu muôz hlơưr hâur kror chuz cov liêz đhâu co tâu yêv chox lok xuôk trâux ntâuk cov nhiêv jông xưk li traz triêv, fênhx hlơưr cov liêz thiêz ntâuk li cov tax zos yênhx traz triêv mak mav chox muk chênhv hâur đêx, lok sik zôngv tsơưz chiê chênhv cov zos yênhx traz triêv. Tas nro cxuô kror puôr lênhx tâu trơưk tsưr ziv uô cxôngx nzor, tsik zôngv txos chor mêir txiêr kuôr hlâu, mêir hor paz uô. Tix lâus Xêir Tuôv Xênhv muôk tror triêv, txuôk, hlâu tâu pox nhuôs hâur thax tsav thiêz nhoz têx thax tsav iz ndis li Mai Sơn, Mường La, Trạm Tấu (Yên Bái)… nhiêv txos thiêz tuôx zok zuôr chox muk sir zôngv viv chor triêv, txuôk co tâu uô jông, khor thiêz njê lok six jông chiê sir zôngv. Zơưv Vax Xênhv Hơưx, nhoz xar Nà Bó, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La puz pâuz:

Tas nro xar Har Tsor, huyện Bắc Yên đrâuv tix lâus Xêir Tuôv Xênhv Muôk ziv chuôz zis tsênhv yuôr 5 lênhx nênhs mênhx cxưx Hmôngz txơưr tuôr tsês thiêz huôv tsar tâu hâux lưv ntâuk hlâu cxôngx nzor no.

Zơưv Đruôk Xênhv Hơưx, Chuv tịch Ủy ban xar Har Tsor puz pâuz: nhiv no xar tưz cxiv tsa tsưr ziv trơưk Ban Thường vụ Huyện ủy Bắc Yên li Nghị quyết lok tuôr tsês chiê thiêz phuôx huiz cxuô mênhx cxưx li têx tsiv gri vênhx huôv thiêz đề anr 1719 hêik têz qơưk tror paz iz phênhv tưs nhiêx txiêx chiê tuôr tsês thiêz phuôx huiz thax tsav qơư têx hâux lưv uô cxôngx nzor, hâur co muôx tsôngv box Hmôngz li hâux lưv ntâuk hlâu:

Lik Thox cxiv sâu thiêz cxêik nhênhv

Qơư ndis uô si Măng Đen cxơưz cxiz tâu chôngz lênhx kruô tuôx sêiz shuôk

Txix hâur shôngk shông txos trâu nhiv no, thax tsav qơư ndis uô si Măng Đen, huyện Kon Plông, tưz muôx 374.000 lênhx kruô tuôx sêiz shuôk, txênhz iz đraz lênhx kruô tuôx ndis uô si txos trâu tỉnh Kon Tum.

Zơưv Đặng Quang Hà, Chủ tịch UB huyện Kon Plông, cux hêik pâuz tiêk: Hâur 3 shông đhâu lok no, têx qơư ndis uô hâur thax tsav huyện ziv hnuz ziv tsar ndê siêz. Taz sik trơưk li zơưv Đặng Quang Hà, co cux tsik tâu xav zuôr tsar ndê phênhv sâu tâu nhiêx txiêx yax oz bâus, zos tỉnh tsik zênhx max fuô uô truôx jông huôv tsar qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs: “Tsik muôx faz tsưr ziv tưs fuô uô truôx, pêz cux tsưx phưv tsik tâu têx jông jav cov huv đros. Cxiv tsa thax tsav qơư jông jav, tsuv uô truôx luôs hâux lưv sêiz car cov nto suôz bê qơư ndis uô si Măng Đen ziv hnuz ziv jông jav huv đros.

Chiê cxơưz cxiz huôv tsar truôx kinh tế trơưk li hâu nov tỉnh Kon Tum tso tơưv uô hâur shông 2025, qơư ndis uô si Măng Đen tsênhv taz tov muôx chôngz lênhxx kruô tuôx sêiz shuôk. Đros co, hâu nov huyện cux uô truôx luôs hâux lưv sêiz car, cxơuz cxiz cxiv uô vax tsêr, qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs. Hur si 139 qơư zuôr muôs hax huv hâur thax tsav tsuv uô cov huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv. Zơưv Nguyễn Văn Tuấn, Giám đốc sêiz car qơư ndis uô si Măng Đen hêik pâuz: “Kror tsiv grê yax zos, tsuv uô li chas cov ziv hnuz ziv muôx chôngz lênhx kruô tror tuôx sêiz shuôk txos qơư ndis uô si Măng Đen, tsuv xav chor kruô co, zos zuk têx fôngx zưs jông. Đros co, cxuô qơư ndis uô si, tsuv hlôngr yiêz huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv.

Chiê cxơưz cxiz tâu chôngz lênhx kruô tuôx sêiz shuôk txos qơư ndis uô si Măng Đen ndax trâu têx hnuz kriz ntênhk hội, cxuô qơư tsiv uô cxuô zav nox cux li têx hax huv muôs trâu tsôngv kruô tsuv hlôngr yiêz uô cov huv đros tsôngv kruô siêz nhiêv. Pos Bạch Thị Mân, Phưv Giám đốc Sở Vênhx huôv tỉnh Kon Tum xav tiêk, têx muôx jông ntơưv qơư, txơưv li chas qơư ndis uô si Măng Đen cux zuôr paz phênhv tsar ndê nhiêx txiêx tax tâu 10% trâu tỉnh hâur shông 2025: “Qơư ndis uô si Măng Đen muôx cxuô zav. Pêz tsênhv taz tov chêx chôngk yax kriê tsôngv px hâur thax tsav huôv tsar truôx zuk hêir nênhs têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor, cux li cxuô qơư jông jav hâur thax tsav. Txix têx muôx jông ntơưv qơư, cxuô cơ quan sêiz thax têz qơưs tsuv đros cxuô doanh nghiệp siz chos côngv đas jos tsưr ziv uô cov tâu truôx jông cxuô luôs hâux lưv tso tơưv”

Cxuô qơư ndis uô si hâur thax tsav, tưz tâu hâu nov tỉnh Kon Tum xav tênhv, zos ngênhx huôv tsar truôx tsar ndê kinh tế txos 13% hâur shông 2025. Txix têx muôx liv co, huôv tsar uô nox trâu qơư ndis uô si Măng Đen, huyện Kon Plông thiêz cxuô huyện, thành phố txơưr hâur thax tsav tỉnh Kon Tum siz chos côngv đas jos tsưr ziv cxiv uô cxuô qơư jông jav cov tok tâu 3 triệu lênhx kruô tuôx sêiz shuôk têz qơưs, cov tsar ndê pênhv sâu tâu zos 10% trâu shông 2025./.

              Tsu cxêik nhệnhv-Nguyễn Khoa Điền, CQTT Tây Nguyên