Chor tsêr cơưv ntơưr ntơưv tỉnh Lai Châu bax uô jông tsaz yênhx zoz zux phôv thông yiêz 

Tsêr cơưv cxênhx oz thị trấn Phong Thổ, huyện Phong Thổ, tỉnh Lai Châu shông cơưv zuôr txos njuôk xav muôx 12 lớp, đros xar muôx 450 lênhx shux xênhz; hâur co, muôx 100 ntâu lênhx shux xênhz cơưv lớp 7. No zos chor khới lớp tsuv tâu kriê thiêz cơưv ntơưr lơưr nganhx zoz zux li tsaz yênhx zoz zux phôv thông yiêz. Cưk kriê ntơưr Mai Văn Tường, nênhs sêiz car Tsêr cơưv puz pâuz: Txos nhiv no, tas nro chor ntơưr cơưv yiêz trâu lớp 7 tưz tâu chor cưk kriê ntơưr muôz muk txos trâu shux xênhz. Tsêr cơưv cux tưz hêik cưk kriê ntơưr qênhz shuôk, cxaz nzir cxuô kror taz por cov muôx txâuk thiêz tsov cưv txos qar cơưv ntơưr, chuôz zênhx kriê thiêz cơưv ntơưr trâu khối lớp 7.

“Tsêr cơưv cux tưz cxaz chuôz cxix cxuô chor jiês kriê zos Sở Zoz zux tsưr tsix lok tsaz yênhx hlôngr ntơưr cơưv thiêz tsaz yênhx zoz zux phôv thông yiêz; tsưr tsix cxix cxuô chor jiês xênhz huôx hâux lưv uô, xênhz huôx chuyên đề ntơưv tsêr cơưv thiêz thax tsav. Đuô li, tsêr cơưv cux hêik pâuz ndar six hơưv trâu thênhv siêz thor cxaz nzir chor cưk kriê tsênhv muôx tsik tâu txâuk, cux li bax iz cxiê lênhx cưk kriê ntơưr cxaz chuôz cơưv nzir cov tax tâu cui tênhv ploz tsênhr lok cưk kriê ntơưr”.

Zos huyện tox siêz ntus đriv, kriz uô lơưr tsaz yênhx zoz zux phôv thông yiêz, chor tsêr cơưv ntơưr ntơưv Phong Thổ njiz tsik tsơưs têx phiv liv, li: Vax tsêr cxuô zav tsik tâu huv đros; tiv zix zos tsênhv muôx tsik tâu txâuk chôngz lênhx cưk kriê ntơưr tin học thiêz ngoại ngữ.

Lơưr zơưv Nguyễn Vương Hùng, Phưv Trưởng phongx Zoz zux huyện Phong Thổ, nganhx Zoz zux ntơưv thax tsav qơư tưz bax kriz uô ntâu tsưr ziv, chiê paz trâu chor cưk kriê ntơưr, shux xênhz jux juk cov sưv đros trâu tsaz yênhx:

“Tsaz yênhx zoz zux phôv thông shông 2018 mak shux xênhz tsuv tâu cơưv tin học thiêz ngoại ngữ. Khov lơưr chor qar cơưv trực tuyến tưz muôx, pêz tưz kriz uô tsênhv njiêz cơưv ciês thiêz cơưv trực tuyến. Shông cơưv zuôr txos no, pêz zuôr kriz uô tsik so, viv txix hli 4 pêz tưz chiê chor tsêr cơưv muôx cưk kriê ntơưr ngoại ngữ kriê ciês ntơưr thiêz kriê trực tuyến, chiê chor taz viv tsêr cơưv ntơưr sik côngv thiêz sưv đros, chiê txos thâuv shông cơưv yiêz kriz uô tsênhv njiêz no mak tsik njiz trâus ntâu têx phiv liv”.

Shông cơưv 2022-2023, huyện Phong Thổ njuôk xav muôx 48 luz tsêr cơưv, 900 ntâu lớp; hâur co, tas nro shux xênhz lớp 3 thiêz lớp 7 zuôr tâu cơưv lơưr tsaz yênhx zoz zux phôv thông yiêz trơưk cui tênhv. Txos six hơưv no, 100% tsêr cơưv ntơưr sâuv thax tsav tưz cxiv tsa tsưr ziv thiêz kriz uô kriê nzir tsik so thiêz kriê nzir tsaz yênhx zoz zux phôv thông yiêz lơưr zoz qơưx. Nganhx zoz zux ntơưv thax tsav qơư nhiv no cux tsênhv sir jos chox kriê chor tsêr cơưv ntơưr qênhz shuôk cxuô kror lok têx chuôz zênhx công nghệ thôngz mông, ntơưr cơưv yiêz… chiê hêik cov bax, tax tâu zoz qơưx kriê thiêz cơưv ntơưr hâur shông cơưv yiêz. Zơưv Nyuyễn Vương Hùng, Phưv trưởng Phòng Zoz zux huyện Phong Thổ puz pâuz nzir:

“Chiê kriz uô jông tsênhv njiêz tsaz yênhx zoz zux phôv thông yiêz 2018, pêz cux tưz chox kriê chor nênhs uô hâux lưv bax tsênhv njiêz cơưv nzir hâur chêix so sor trâu chor cưk kriê ntơưr, thôngx cxix kruôz kriê lok hâux lưv uô. Khov lơưr Sở Zoz zux li hêik kriê, pêz tưz chiê chor taz viv bax tsưr ziv trâu yênhx lênhx cưk kriê ntơưr, txix co zuôr tổng hợp lơưr yênhx khối lớp”.

Kriz uô tsaz yênhx zoz zux phôv thông yiêz tsênhv zos kror phiv liv tsik tsơưs trâu chor cưk kriê ntơưr thiêz shux xênhz nhoz chor tỉnh tox siêz Tây Bắc. Taz sik, đros muôx nganhx Zoz zux li tsov cưv txos thiêz chor cưk kriê ntơưr li sir jos, vav tiêk tsaz yênhx zoz zux phôv thông yiêz ntơưv huyện ntus đriv Phong Thổ hêik taz, tỉnh Lai Châu hêik cxuô zuôr kriz uô tâu trơưk li têx tsưr ziv, luôs hâux lưv tưz tso tơưv./.

(Khắc Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv)

Chor nênhs nziêk đas sâuv mạng tưz nziêk đas txos pox nhuôs nhoz tox siêz

Zơưv T. nhoz xar Mai Sơn, huyện Lục Yên (Yên Bái) muôx mê nhuôv uô hâux lưv ntơưv Nhật Bản viv li chuôz zis tsik so thav đros mê nhuôv đhâu Facebook. Kuôk no oz pêz hnuz, zơưv chuôz zis txêik tâu tin nhắn txix iz Facebook muôx bê jông xưk li zuk tuk mê nhuôv luz bê, đros tsênhv njiêz tiêk paz xa trâu cur tuk fôngx zưs 60 tsov đêiv. Tiv uô ntêx co Facebook no cux tưz sâu ntơưr lok nus txos chuôz zis xưk li zuk tuk mê nhuôv nus txos, viv li thâuv txêik tâu têx ntơưr sâu hêik li no, zơưv T. oz niêv txir tưz xa ciês chor nhiêx no muk.

“Thâuv muôx nhos 2 six 30 phênhv mak sâu ntơưr xa  tuôx, đhâu muôx 15 phênhz mak cur xa ciês nhiêx muk trâu. Xa nhiêx tas muôx nhos 30 phênhv chêk hu muk trâu mê nhuôv chêk pâuz tiêk tưz trâus lênhx nênhs co nziêk đas lơưv. Cur tror muk nus zênhx hangx mak lơưr hêik pâuz tiêk tưz xa nhiêx muk thâu tsik tâu tror kaz lơưv”.

Tưz tsik zos zơưv T. xưz, ntu jê lok no tưz pov muôx tsik tsơưs nênhs nhoz Yên Bái zos nênhs trâus chor nênhs fêv nziêk đas zuôr nhiêx txiêx cxuô zav đhâu sâuv mạng. Ciês txix thâuv hâur shôngk shông txos nhiv no, Phòng An ninh mạng thiêz phax tar nênhs phamv cxâuv công nghệ siêz, Công an tỉnh Yên Bái tưz txêik tâu 7 txuz cik txos hâux lưv no. Đhâu nriêr pâuz xuz thơưx, chor txuz nziêk đas no tưz uô trâu pêx xênhv nhoz Yên Bái trâus pôngz lơưv muôx 1,3 tiv đêiv. Trung tá Hoàng Đức Công, Phòng An ninh mạng thiêz phax tar nênhs phamv cxâuv công nghệ siêz, Công an tỉnh Yên Bái puz pâuz:

“Lok tror sâu têx nhiêx txiêx trâu pêx xênhv mak cux zuôr sâu tâu taz sik mak zuôr tsik tâu tas hur si 100%. Qir tiv zos đhâu thâuv chor nênhs trâus đas xa nhiêx muk trâu chor nênhs co mak tsuôk đhâu 10 txos 15 phênhz, muôx têx tài khoản tsuôk đhâu 5 phênhz tov kaz xưz tas nro chor nhiêx no tưz muôz yêv muk trâu 5, 10 lok sik 20 kror tài khoản txơưr đuô lơưv viv li hâux lưv tror sâu têx nhiêx no lok mak lok six lax sâu tâu”.

Tsênhv tsênhz puz pov, txơưv tiêk tưz muôx ntâuz txuz nziêk đas tâu nriêr pov thiêz chôngz lênhx nênhs tưz trâus xưv lik trơưk cêr chêi têz qơưk, taz sik chôngz lênhx pêx xênhv cux tsênhv tror zos chor nênhs trâus nziêk đas. Kror tsuv hêik zos tsik tsơưs lênhx nênhs đhâu thâuv trâus nziêk đas tưz txax muôs, nyêi tsav trâus luôs hêik li uz li no thiêz kror cxơưx cxuô zos xar tiêk zuôr sâu tsik tâu têx nhiêx txiêx, viv li tưz tsik hêik trâu cơ quan muôx vax huôv pâuz; lok sik đhâu thâuv trâus nziêk đas mak tsik hêik ciês cov nzor, tsik muôx ntâu xor mông, ntâuz ntơưr uz no trâu cơ quan muôx vax huôv pâuz, viv li cux njiz ntâu phiv liv hâur côngz xưv qênhz yuôx, xưv lik chor nênhs uô cxâuv. Thượng tá Lê Cao Bách, Trưởng phòng An ninh mạng thiêz phax tar nênhs phamv cxâuv công nghệ siêz, Công an tỉnh Yên Bái puz pâuz:

“Pêz taz viv sir jos uô côngz xưv yax kriê, piêr pâuz lok chor nênhs fêv li têx tsưr ziv nziêk đas; sik côngv đros chor nganhx muôx vax huôv tsêx trung hlôngr yiêz đuô tsênhv njiêz, tsưr ziv yax kriê, chiê paz gra siêz pêx xênhv li jênhv pâuz thiêz tsưr ziv phax tar”.

Chor nênhs fêv nziêk đas sir zôngv công nghệ siêz muôx yênhx châuv kror tsưr ziv uô sik txơưr, hâur co tsuv hêik txos li: đas tiêk zos chor nênhs uô hâux lưv hâur têx cơ quan têz qơưk hêik cov sơưr đơưk xa nhiêx trâu hâur chor nênhs co kror tài khoản; đas tiêk zos nhân viên zênhx hangx muôz app chiê nziêk đas zuôr nhiêx txiêx hâur zênhx hangx; đas tiêk zos doanh nhân saz đrâuv têz qơưk xa hax huv tuôx thiêz hêik cov sơưr đơưk thêv iz kror nhiêx phí; zok nriêr nênhs uô hâux lưv ntơưv tsêr; hu tênhv tuôx hêv cov sơưr đơưk thêv nux gri… Lênhx tưs cux zuôr zos nênhs trâus chor nênhs fêv no nziêk đas zos tiêk tsik uô jông sêiz shuôk.

Viv li, yênhx lênhx nênhs tsuv sir jos nriêr pâuz thiêz tsov cưv txos, uô jông sêiz shuôk đuô thâuv sir zôngv, kriz uô cxuô kror hâur ntu công nghệ 4.0. Zos tiêk pov trâus nziêk đas, mak tsuv sêi đrơưv tuôx hêik pâuz thiêz muôz têx xor mông zuk pâuz trâu cơ quan muôx vax huôv chiê lơưr xưv lik cov ndar six hơưv./.

(Đinh Tuấn-Lik Thox cxêik nhênhv)