Tuôr truôx cxuô hêir nênhs tsơưs luôs hâux lưv ntok ntâuz, trâuk gax cxôngx nzor

          Muk txos cxuô luz jêx jos Hmôngz nhoz thax tsav tox siêz, tỉnh Laox Cai, thâuv tưs cux sêiz pov tsôngv pox niêv vir ndâuk tsênhv huôk njôngr six hơưv hnuz nhôngs ntok ntâuz. Cxuô lênhx niêv pos đros trâu cxuô lênhx vir ndâuk tưz ntok tâu têx ntâuz txêix pax jông jav thiêz xơưk tâu têx tsôngk tiêz, tsôngk yo chox lok hnar huv đros sđ luz nênhx nox nhoz muk lok haur niêx hnuz. Pos Lý Thị Kiều, nhoz xã Bảo Hà, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai hêik pâuz: "Ntok ntâuz zos tuôr tsês chiê zuk hêir nênhs Cho têx vênhx huôv jông cxôngx nzor iz tiêv đhâu tiêv tsik chiê pôngz plox. Hêir nênhs Cho têx tsôngk tiêz, tsôngk yo zos tsês trâu tus vâur thiêz tus nhaz thâuv nox yôngz cok”

        Hêir nênhs Tày nhoz Xã Bản Hồ, Sa Pa cux tsênhv tuôr tâu truôx zuk hêir nênhs luôs hâux lưv muôz têx ntâuz ntok tâu chox lok trâuk gax cxôngx nzor. Têx ntâuz trâuk gax, muôx ntâu zav pax txêix jông jav; chor ntâuz đuz zos chox lok xơưk tsôngk tiêz tsôngk yo hnar; chor ntâuz txêix muôz xơưk uô fuôv ntông, chiê hêir nênhs Tày chor txir nênhs ntông hâur têx hnuz kriz uô ntênhk hội, ntênhk tsiêz. Nhiv no, tsôngv px hâur thax tsav co, cux tsênhv muôz têx ntâuz ntok tâu chox lok trâuk gax chiê muôs trâu tsôngv kruô lok sik uô huv puz trâu têx fôngx zưs cxênhz jê tuôx ndis shuôk têz qơưs. Pos Đào Thị Làn, nhoz xã Bản Hồ, thị xã Sa Pa hêik pâuz: "Tsôngv kruô ndis shuôk têz qơưs tuôx trâu hâur cur tsêr, sêiz pov cur uô cux cov cur uô xa muk trâu chor kruô oz chas têz qơưs. Cur uô zav  hauax lưv no, cux chênhr zos tuôr cov tâu zuk hêir nênhs têx vênhx huôv jông cxôngx nzor cov muôx đros đrêiv hâur luz nênhx thiêz muôx phênhv sâu tâu mê njik nhiêx txiêx chox lok cxiv kho chuôz zis”

          Hâur luz nênhx hlôngr yiêz nhiv no, cux uô trâu ntâu luôs hâux lưv cxôngx nzor trâus pôngz plox lơưv jux; hâur ntơư muôx luôs hâux lưv ntok ntâuz, chuôs li ziv hnuz ziv tsơưs lơưv jux juk. Chênhr zos li hêik ntơư, huôv tsar uô thiêz tuôr tsês cxuô hêir nênhs têx vênhx huôv jông cxôngx nzor, tsuv tâu cxuô cơ quan muôx vax huôv tỉnh Laox Cai moz siêz, paz max txos. Zơưv Dương Tuấn Nghĩa, Phưv Giám đốc Sở vênhx huôv tỉnh Lào Cai hêik pâuz: "Pêz cux moz siêz txos luôs hâux lưvkriê cơưv shâuv cxuô hêir nênhs tsơưs hâux lưv ntok ntâuz trâu chor tuz nxêik hluôk. Đros ntơư, pêz cux kriê uô cov tâu cxuô hêir nênhs tsơưs têx hax huv jông txuôk đros huôv tsar qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs, paz trâu tsôngv px ntơưv qơư muôx phênhv sâu tâu cxaz nzir nhiêx txiêx”

       Luôs hâux lưv ntok ntâuz, muôz ntâuz trâuk gax tâu huôv tsar truôx đhâu ntâu tiêv lok. Ntơư cux chênhr zos côngv thôngx sđ truôx siêz sik côngv đas jos, tsưr ziv khơưk tsês cxuô hêir nênhs tsơưr têx txux chi, vênhx huôv jông cxôngx nzor, paz hlôngr yiêz huôv tsar cêr uô nox, tsôngv px muôx hâux lưv uô thiêz muôx phênhv sâu tâu nhiêx txiêx chox lok cxiv kho chuôz zis, muôx luz nênhx truôx tuk, tsâu sor./.

Tsu cxêik nhênhv-PV CQTT Tây Bắc

Chơưr Hang Chú-Iz zav chơưr kaz nhoz tox siêz Sơn La

Tix lâus Giang Xênhv Zax luz tsêr nhoz pêv hâur jok Pa Cư Sáng, xã Hang Chú, huyện Bắc Yên (Sơn La), hnuz tưs cux hnor têx blêx, chơưr tsư kaz nziês. Iz chas chuz tơưk chis tsuk, iz tus uô nuv bo têx blêx tsâu hâu chơưr, fmông xaz,  iz tus jâuv seiz, kho tơưk trâu tsu chơưr tsênhv taz tov chuz. Txơưv phiv liv uô thiêz chuz taz sik cux shir phaz, viv uô chuz tâu bâuv li chas luôs lưv tus zuôr tas bâuv li co: “Thâuv ntêx tsuôk zos uô chuz trâu chuôz zis tâu hâuk thâuv muôx kruô tuôx thiêz muôs iz kro mê njik trâu tsôngv cưr tix nênhx tsa hâur jok, hâur xã xưz. Taz sik nhiv no tưz muôx HTX sâu zuôr, chênhr viv li, chuz uô tâu pêk tsơưs mak muôs tas bâuv li ntơư. Xav mak iz hnuz tsuv chuz tâu 100 lir”.

Chơưr Hang Chú zos tsôngv box Hmôngz nhoz no tsiv uô. Têx zuôr muôz lok uô chơưr, ntơư zos: Blêx têz, blêx liêx chênhr tsôngv box uô ntơưv Háng Chú. Tsưr ziv uô cux zôngx ziv, taz sik tsuv pôngz ntâu six hơưv, hnuz nhôngs, côngk đas jos. Tix lâus Giang Xênhv Zax heik pâuz nzir: “Uô chơưr, zov chênhr zos tsuv muôx blêx txuô, têx blêx blâuv mak uô tsi tâu. Bax tâu blêx, tsuv muôz chor blêx tsâus cov hur, đhâu co li gra muk hâu muôx nhos 2-3 luz six hơưv. Hâu tâu siêr thiêx đâuk muk lav cov mêx njik txiêk, li fmông xaz trâu, vâuv tsês txix 25 hnuz txos iz hlik, chuz tâu chor chơưr thiêx kaz, jông hâuk tsi moz tâuz hâu. Iz hnuz hâu, vâuv tâu txix 3-4 thôngz, zos muôx  tơưk ntâu mak cux hâu, vâuv tâu 5-6 thôngz li ntơư”.

Tsi pâuz mênhx, shor lênhx tưs zos tus qir uô luôs hâux lưv hâu, chuz chor chơưr Hang Chú co, tsuôk pâuz no zos iz zav nuv uô thâuv nzor lok, tâu kriê tsês trâu chor tuz nhuôs, cxênhx hluôk iz fâuv đhâu iz fâuv, iz tiêv đhâu iz tiêv, tsôngv cưr tix nênhx tsa sơưr đơưk hâur jok siz kriê tsưr ziv huôv tsar uô xưz. Đros thiêz tsôngv box, chơưr blêx zos iz zav jông hâur chuôz zis thiêz thâuv tưs muôx kruô, cưr tix nênhx tsa tuôx shuôs li muôz lol hâuk; lok sik tâu zôngv hâur tsôngv box Hmôngz têx hnuz ntênhs, hnuz tsiêz. Tix lâus Hux Xênhv Hơưx, nhoz xã Hang Chú heik: “Cur xênhz thiêz hloz lox nhoz Hang Chú no, txix thâuv tsênhv zâu tưz pov chor lâul, pos zơưs lơưr uô chơưr lơưv. Xaz uô chơưr mak zuk uô zuk têx xaz Hmôngz viv li lok six tsư ha thiêz kaz jông hâuk”.

Tsi tiêk zos thax tsav tox siêz li txux chi vênhx huôv jông, xã Hang Chú têx chơưr blêx tsênhv yênhx xiv huv tâu ntâu tus chôngz lênhx pâuz txos, zos tsư ha, kaz jông hâuk. Lar heik txix thâuv HTX Tiến Hưng, huyện Bắc Yên yênhx lix, sik côngv đros têx chuôz zis pêx xênhv huôv tsar uô nox thiêz sâu zuôr pêx xênhv têx chơưr. Shông 2021, HTX li chơưr Hang Chú tưz tâu côngk nhav zos tỉnh Sơn La xiv huv công nghiệp tox siêz jông; shông 2022, tâu côngk nhav zos xiv huv OCOP. No zos xã tox siêz txov nhêv, cux iz zav li 30 ntâu chuôz zis tsôngv box Hmôngz tsênhv uô đreiv, tuôr tsês luôs hâux lưv uô cxôngx nzor co li cêr jông siêz, shir phaz. Zơưv Đruôl Xênhv Hơưx, Chủ tịch Ủy ban xã Hang Chú, huyện Bắc Yên, Sơn La heik pâuz: “Chơưr Hang Chú zos chơưr iz txưv uô thâuv nzor lok lơưv. Chiê uô đreiv thiêz tuôr tsês jông chor chơưr no, xã cux heik têx chuôz zis cov uô jông trơưk chor lâul tsưr ziv uô chơưr thâuv ntêx, tsi tâu muôz tor li uz li no. Xã cux zuôr sir jos piêr kriê hâur thiêz đrâuv luôs 2 chas tỉnh chiê ntâu tus chôngz lênhx pâuz txos đuô, tsar ndê phênhv sâu tâu trâu pêx xênhv”./.

(Hạnh-Ly-Riê Lâux cxeik, nhênhv)