Txir tuôz ziz-qơư huôv tsar uô nox txos xiv huv ju lix nhoz tox siêz Ngọc Chiến

“Cur zos Vav Xênhv Thox, cur xênhz zus hloz lox nhoz thax tsav Nậm Nghẹp no, chor txir tuôz ziz lâul tưz muôx thâuv nzor lok, iz txix thâuv cur xênhz lok tưz pov têx tsoz txir tuôz ziz lox li no. Tax txos thâuv cur hloz lox, cur cux tror chos tsoz chos no, ntu co cur tâu têx hloz hâur jok bâux xeir lês uô hâux lưv hâur jok, cur cux vênhv tôngv tsôngv niêv txir cưr tix nênhx tsa chos nzir têx tuôz ziz chiê huôv tsar kinh tế”.

Cux xưk li tsôngv box Hmôngz nhoz jok Nậm Nghẹp, xã Ngọc Chiến cxuô lênhx tuz nhuôs, zơưv Vav Xênhv Thox tsi pâuz tsênhz shor têx tsoz txir tuôz ziz muôx thâuv tưs lok. Taz sik, zơưv zos iz hâur têx lênhx uô ntêx nyuôs muôz zav tsoz chos cê chiê tsưx phưv jôngr njuôz vor tox trôngz câuv, cê muôx txir đê sâu no uô yênhx xiv huv ju lix hâur zuk qơư nhoz: “Thâuv ntêx tsoz txir tuôz ziz muôx grik zos khov muôs têx txir. Đhâu ntơư, pov chor pax tơưs jông gâux, muôx ntâu lênhx nênhs nhoz Hà Nội tuôx lơưr tiêk, pax tơưs yiêz jông gâux cơưk, thâuv no cur li xar txos, chas zuk tsi huôv tsar uô ju lix txeik tok kruô tuôx ndis seiz uô si”.

Jux juk muôx têx xiv huv ju lix, txơưv tsi yuô trơưk tâu kruô siêz nhiêv taz sik co zos têx muôx jông nhoz Nậm Nghẹp-suôv qơư muôx chor txir tuôz ziz lox đuô hur si Việt Nam, cux zos iz hâur têx jok Hmôngz nhoz tox siêz đêz đrôngs jux juk muôx luz nênhx huôv tsar, vav mênhx: “Cur uô vax tsêr nhoz hâur têx xuz ntông txir tuôz ziz, viv chor pax txir tuôz ziz no tơưs lok six jông gâux thiêz đơưz, tsi tas li uô tsêr nhoz hâur xuz ntông li no muôx têx jông trâu kruô tuôx cxeik đuôz uô si. Thâuv huôv tsar uô ju lix, cur por hưv thiêz tuôr tsês zuk heir nênhs têx txux chi vênhx huôv jông tsi chiê pôngz plox, Nậm Nghẹp zos iz luz jok Hmôngz Đuz hâur xã. Cur tưz tsưx phưv tâu truôx jông chor lâul thâuv ntêx têx txux chi cxiv uô vax tsêr nhoz, cêr nênhx vênhx huôv chiê hu zâuv tsôngv kruô tuôx ndis seiz uô si. Kruô tuôx txos, sơưr đơưk tsênhv tâu nox siv pêz Hmôngz têx zav nox, pâuz txos zuk heir nênhs cêr nênhx phôngz cxưx hur si”.

Tsi tiêk zơưv Vav xưz, ntâu lênhx pêx xênhv hâur jok Nậm Nghẹp iz txưv cor cav khưr uô liêx têz cux tưz cơưv shâuv tsưr ziv huôv tsar uô nox truôx txix tsoz txir tuôz ziz. Iz zav li zơưv Lux Xênhv Kháng, 5 ha txir tuôz ziz, iz chas sâu đê tâu txix 20-40 tênhr txir iz shông, chuôz zis cux qir muôx nzir phênhv sâu tâu txix huôv tsar uô ju lix txeik tok thiêz chox kruô ndis seiz têx pax txir tuôz ziz uô si: “2, 3 shông thâuv ntêx tsi tâu muôx kruô ndis shuôs ntux uô si pâuz txos, tsi tâu piêr kriê ntâu, taz sik têx shông jê lok no, tsôngv kruô hâur thiêz đrâuv 2 chas têz qơưk lơưr pâuz txos pêz jok Nậm Nghẹp muôx pax txir tuôz ziz tơưs jông thiêz ntâu mak sơưr đơưk cux siz zâuv chôngz tuôx ndis seiz, cxeik đuôz uô si lok six ntâu cơưk. Txix ntơư chuôz zis muôx nzir phênhv sâu tâu chiê txoz cxơưx trâu luz nênhx xênhz huôx”.

Chiê muôx tâu têx tsoz txir tuôz ziz lâul txos trâu tsoz mok hloz lox jông yênhx trôngz yênhx har li nhiv no, cấp ủy, hâu nov xã Ngọc Chiến, huyện Mường La, Sơn La tưz sik đros kriê tsôngv pêx xênhv tsưr ziv huôv tsar uô nox, tu jông têx tsoz chos.

Canr bôv xã tsi so tuôx hâur jok, đros paz thiêz kriê pêx xênhv tsưr ziv chos, tu têx tsoz tuôz ziz tơưs pax ndư, txi txir ntâu; cxiv kho têx vax, têz txir tuôz ziz yênhx qơư jông chiê kruô tuôx ndis seiz uô si; txos trâu uô qơư txeik tok tuôx nhoz so, nox hâuk, ju lix.....trơưk tsôngv kruô siêz nhiêv, taz sik cux tsưx phưv, tuôr tâu tsês têx txux chi vênhx huôv jông tsi chiê pôngz plox, zơưv Lò Văn Thoa, Chủ tịch ủy ban xã Ngọc Chiến heik: “Pêz xav tinhv co zos iz kro jông, têx pax txir tuôz ziz zos iz zav pax tsi thôngx li ntâu thax tsav qơư, pêz yax kriê pêx xênhv tu, đros por hưv jông têx tsoz txir tuôz ziz thiêz chos nzir chiê cov muôx ntâu đuô. Ntu muôx ntâu kruô hênhr tuôx ndis seiz uô si, pêz qênhz shuôs têx chuôz zis pêx xênhv seiz ziv tưs jông txeik tok kruô tuôx nhoz, so, muôx fiêx heik pâuz, kriê cêr, sôr xor tôngx thiêz nênhs chox kriê cêr trâu kruô hur si. Yax kriê, vênhv tôngv pêx xênhv đros pheiz kênh, đros txeik tok tsôngv kruô sơưr đơưk tuôx nhoz so, ndis shuôz têz qơưk uô si”.

Cheix pax txir tuôz iz tơưs yiêz, Ngọc Chiến muôx ntâu tus chôngz lênhx kruô tuôx ndis seiz uô si zos viv têx jông li: Nhoz tox siêz lax nziês, đros trâu yênhx cxênhz ha txir tuôz ziz, hâur co muôx 800 ha zos têx tsoz txir tuôz ziz lâul muôx yênhx puôk shông....Iz chas ntơư cux zos viv muôx tsôngv pêx xênhv luz nênhx, vax tsêr cxiv uô nhoz hâur xuz ntông txir tuôz ziz tơưs pax nja iêz thiêz sơưr đơưk siêz nhiêv kruô ziv hu zâuv tâu ntâu tus chôngz lênhx kruô tuôx trâu thax tsav qơư no./.

VOVTB-Riê Lâux cxeik nhênhv      

Phax tar caz moz chêix ntux sor

Chiê phax tar caz moz, Bôv Y têr hêik sơưr đơưk tsuv kriz uô jông têx tsưr ziv đrav kaz:

- Tsik tso mêir cxuôx chuô txiêk hâur qar qơư nhoz grêk kik hênhr; tsik chiê mêir nzuôx chuô ndax trâu lênhx nênhs thiêx tsik trâus moz cik txos cêr uô pa.

- Tsuv nox têx zav nox tâu uô siêr thiêz hâuk đêx râuz bâu; uô jông ngaz tuk vêv xênhz zav nox; hâuk txâuk đêx thiêz cxaz nzir tsơưr pưr, nox ntâu têx txir ntông chiê paz muôx txâuk vitamin trâu luz chêr cov luz chêr muôx jos.

- Uô jông vêv xênhz tiz nênhs, tsik so muôz saz phôngx nzuôr têk; lar hêik tsuv muoz đêx nzuôr têk cov hur si uô ntêx thâuv zuôr uô têx zav nox, uô ntêx zuôr nox hâuk thiêz muk vêv xênhz lok; vêv xênhz kror njưs, ka yênhx hnuz txix buôr cuô njêr.

- Tsik so zôngv xaz phongx, têx cuô yuôx txơưr nzuôr, so têx chuôz zênhx, cxuô kror hâur vax tsêr li têx chuôz zênhx uô si, chuôz zênhx cơưv ntơưr, têx trôngx tos, plas tsêr cov hur si.

- Sir zôngv tsêr vêv xênhz cov hur jông, nhuôv zâu têx vuôz tsuôz tsuv tâu sâu tsês, xưv lik cov jông.

- Uô têx tsưr ziv tuô têx caz vêiv; muôz têx chuôz zênhx, tưx têik uz no li têx hưx, têik, los yêz, tos trax shôngz…  khưz cov jông tsik chiê tâur đêx cov zôngr ntês tsik tâu kê.

Bích Thủy BS-Lik Thox cxêik nhênhv